Carl Menger và những phân tích về hàng hóa

Menger bắt đầu nghiên cứu lý thuyết giá trị với thảo luận dài, có hệ thống về hàng hóa. Ông phân biệt hàng hóa với điều mà ông gọi là “vật có ích”. Đối với một đồ vật phải có tính chất của hàng hóa, phải thỏa cùng lúc bốn điều kiện: (1) vật phải thực hiện nhu cầu con người, (2) vật phải có thuộc tính khiến nó có khả năng mang lại sự kết hợp ngẫu nhiên với sự thỏa mãn nhu cầu, (3) phải có sự thừa nhận sự kết hợp ngẫu nhiên này, và (4) phải có sự làm chủ vật thích hợp để điều khiển nó đối với sự thỏa mãn nhu cầu. Nếu thiếu một trong những điều kiện này, tất cả con người đều có một vật có ích.

Menger cũng phân biệt hàng hóa theo lớp. Hàng hóa ở lớp đầu phải có khả năng trực tiếp thỏa mãn nhu cầu con người, trong khi hàng hóa ở lớp cao hơn (vein, hàng hóa sản xuất) tìm thấy tính chất hàng hóa từ khả năng của chúng tạo ra hàng hóa ở lớp thấp hơn. Hàng hóa lớp cao chỉ có thể gián tiếp thỏa mãn nhu cầu con người, vì Menger nêu rõ khi sản xuất bánh:

“Những gì con người có thể được thỏa mãn bằng một dịch vụ lao động cụ thể của một người làm bánh công nhật bằng dụng cụ nướng bánh hay thậm chí bằng một số lượng bột mì thông thường?” (Principles, trang 56-57).

Để trình bày chi tiết các định luật không chế tính chất hàng hóa, Menger nhấn mạnh tính bổ trở của hàng hóa lớp cao. Thỏa mãn nhu cầu của hàng hóa lớp cao đòi hỏi phải làm chủ hàng hóa bổ trợ lẫn nhau thuộc

Một đoạn văn lý thú trong đó Menger liên hệ sự kết hợp ngẫu nhiên giữa hàng hóa lớp đầu và hàng hóa lớp cao với thuốc lá. Giả sử, với Menger, vì lý do thay đổi khẩu vị, nhu cầu về thuốc hút biến mất (mang lại sự thích thú cho Hiệp hội ung thư Mỹ). Thế kết quả ra sao? Theo Menger:

“Nếu, kết quả của sự thay đổi khẩu vị, nhu cầu về thuốc hút hoàn toàn biến mất, kết quả thứ nhất sẽ là tất cả kho dự trữ thuốc hút thành phẩm có sẵn đều bị tước đoạt tính chất hàng hóa. Kết quả thứ hai là chừa lại thuốc lá nguyên liệu, máy móc, công cụ và thiết bị có thể áp dụng dành riêng cho việc gia công thuốc lá, kho chứa giống thuốc lá, v.v... sẽ mất đi tính chất hàng hóa. Dịch vụ, hiện nay được trả lương hậu, từ những đại lý có nhiều kỹ năng trong việc phân loại và buôn bán thuốc hút ở những nơi như Cuba, Manila, Puerto Rico, và Havana, cũng như các dịch vụ lao động chuyên môn hóa của nhiều người ở cả châu Âu lẫn những quốc gia xa xôi ấy, những người được tuyển dụng trong ngành sản xuất xì-gà, sẽ chấm dứt việc trở thành hàng hóa”. (Principles, trang 65).

Chính chuỗi nhân quả này, nghĩa là khái niệm cho rằng giá trị (và tính chất hàng hóa) của hàng hóa lớp đầu được chuyển hay quy vào hàng hóa lớp cao, vì thế điển hình cho kinh tế Áo. Menger cũng nhấn mạnh tính bổ trợ cơ bản và sự phụ thuộc lẫn nhau của mọi hàng hóa chúng ta đang tiêu dùng, và ông hình thành cơ sở đối với sự tối đa hóa hiệu dụng bị kiềm chế qua phát biểu, “Sự thỏa mãn hoàn toàn nhất của một nhu cầu riêng lẻ không thể duy trì đời sống và phúc lợi”. Tính bổ trợ này, mà Menger đánh vào sự tiêu dùng như thế cũng được mang sang sự sản xuất của người Áo, chúng ta sẽ chứng kiến.

5. Hàng hóa kinh tế và đánh giá tiến trình

Sau khi phân tích thật chi tiết về hàng hóa, Menger bắt đầu chứng minh con người trên cơ sở hiểu biết cung cầu sẵn có, chi phối số lượng hàng hóa sẵn sàng thỏa mãn cao nhất như có thể ra sao. Theo quan điểm của Menger, nguồn gốc kinh tế của con người là trùng hợp ngẫu nhiên với nguồn gốc hàng hóa kinh tế. Hàng hóa kinh tế được định nghĩa như những hàng hóa cầu lớn hơn cung. Hàng hóa phi kinh tế trái lại là hàng hóa chẳng hạn như không khí hay nước, mà cung vượt quá cầu. ở đây Menger tạo ra một điểm lý thú - rằng cơ sở cho tài sản là sự bảo vệ quyền sở hữu của hàng hóa kinh tế. (Trái lại, chủ nghĩa cộng sản được hình thành trên cơ sở những mối quan hệ phi kinh tế). Dĩ nhiên, không có gì vốn có trong hàng hóa khiến cho chúng mang tính kinh tế hay phi kinh tế, tính chất của chúng có thể thay đổi với những thay đổi trong cung cầu.

Theo Menger, món hàng được cho là giá trị khi con người nhận thức sự tiết kiệm thỏa mãn một trong những nhu cầu của mình (hay tính chất trọn vẹn nhiều hay ít hơn) tùy theo sự làm chủ của họ đối với hàng hóa. Hiệu dụng là khả năng của một vật làm thỏa mãn nhu cầu con người, và - miễn là công nhận tính hiệu dụng - đây là điều kiện tiên quyết của tính chất hàng hóa. Menger nêu tỉ mỉ hàng hóa phi kinh tế cũng có tính hiệu dụng vì giá trị khách quan giữa sử dụng và nhu cầu (nhu cầu của một người về không khí hoặc nước, chẳng hạn) liên quan đến một số lượng cụ thể, giá trị sử dụng là đặc điểm của hàng hóa kinh tế vì nó bao hàm sự khan hiếm.

Những phân biệt của Menger khiến liên tưởng đến tình trạng khó xử nước-kim cương của Smith. Nhắc lại, Smith lúng túng trước thực tế rằng nước có quá nhiều giá trị sử dụng như thế, trong khi kim cương trong thực tế không có giá trị sử dụng, lại được trao đổi với giá cao. Menger lập luận rằng cả nước lẫn kim cương rõ ràng đều có tính hiệu dụng, sự khác biệt là kim cương khan hiếm so với nhu cầu đối với chúng. Ngoài ra, sự đánh giá chủ quan giữa việc sử dụng và sự cần thiết của nước không thể liên quan đến một số lượng cụ thể, vì thế nước không thể có giá trị sử dụng. Giá trị sử dụng bao hàm tính khan hiếm, và chỉ riêng hàng hóa kinh tế mới có giá trị sử dụng.