Chức năng của thư viện công cộng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

Thư viện công cộng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp và phân phối tài nguyên thông tin cho cộng đồng. Chức năng của thư viện này được quy định rõ ràng trong Điều 2 của Thông tư 09/2021/TT-BVHTTDL. Theo đó, thư viện cấp tỉnh không chỉ là một đơn vị sự nghiệp công lập, mà còn là một phần không thể thiếu trong hệ thống văn hóa, thể thao và du lịch của địa phương.

Với tư cách là một đơn vị sự nghiệp công lập, thư viện cấp tỉnh được quy định thuộc sự quản lý của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch hoặc Sở Văn hóa và Thể thao. Chức năng của thư viện không chỉ dừng lại ở việc thu thập và bảo quản sách báo, tài liệu, mà còn mở rộng ra việc xây dựng, xử lý, kết nối và tổ chức khai thác, sử dụng tài nguyên thông tin một cách hiệu quả nhằm phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Đặc biệt, vai trò của thư viện cấp tỉnh không chỉ là nơi lưu giữ sách báo, mà còn là trung tâm truy cập thông tin cho cộng đồng. Việc xây dựng và phát triển các dịch vụ trực tuyến, cơ sở dữ liệu kỹ thuật số là một trong những nhiệm vụ quan trọng của thư viện, giúp mọi người dễ dàng tiếp cận thông tin mà không bị giới hạn bởi không gian vật lý.

Ngoài ra, việc thúc đẩy hoạt động văn hóa, giáo dục thông qua các hoạt động giao lưu văn hóa, triển lãm sách, hội thảo, diễn đàn cũng là một phần quan trọng của chức năng của thư viện cấp tỉnh. Điều này giúp tạo ra một môi trường giao lưu, học hỏi và chia sẻ kiến thức cho cộng đồng, từ đó góp phần vào sự phát triển toàn diện của địa phương.

Với tư cách là một pháp nhân, thư viện cấp tỉnh cũng có quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý, bao gồm việc mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước và ngân hàng theo quy định của pháp luật. Điều này giúp đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính của thư viện, từ đó đảm bảo hoạt động của thư viện được thực hiện một cách đúng đắn và bền vững.

Tóm lại, thư viện cấp tỉnh không chỉ là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin mà còn là trung tâm văn hóa, giáo dục và giao lưu cho cộng đồng. Với vai trò quan trọng này, chức năng của thư viện cấp tỉnh được xem là nền tảng không thể thiếu trong việc phát triển toàn diện của địa phương.

 

Thư viện công cộng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền tiếp cận thông tin và sử dụng dịch vụ thư viện cho cộng đồng. Theo Điều 39 của Luật Thư viện 2019, thư viện có một loạt trách nhiệm quan trọng nhằm đảm bảo hoạt động của mình được thực hiện một cách hiệu quả và minh bạch.

Trước hết, trách nhiệm hàng đầu của thư viện là bảo đảm quyền tiếp cận thông tin và sử dụng dịch vụ thư viện của mọi cá nhân và tổ chức, theo quy định của Luật Thư viện 2019 và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Điều này đồng nghĩa với việc thư viện phải cung cấp môi trường thuận lợi và công bằng cho mọi đối tượng, không phân biệt về độ tuổi, giới tính, dân tộc, tôn giáo hay tình trạng kinh tế xã hội.

Thứ hai, thư viện cần sử dụng hiệu quả nguồn lực của mình. Điều này bao gồm cả việc quản lý nguồn nhân lực, vật lực và tài chính một cách có hiệu quả nhằm đáp ứng được nhu cầu của cộng đồng người sử dụng thư viện. Việc sử dụng nguồn lực hiệu quả sẽ giúp thư viện hoạt động một cách bền vững và phát triển hơn trong tương lai.

Thứ ba, thư viện phải tổ chức các hoạt động chuyên môn và nghiệp vụ theo quy định của Luật Thư viện 2019 cũng như các hoạt động khác phù hợp với chức năng và nhiệm vụ của mình. Điều này bao gồm việc tổ chức các buổi hướng dẫn, tư vấn thông tin, triển khai các chương trình giáo dục và văn hóa nhằm nâng cao kiến thức và ý thức văn hóa cho cộng đồng.

Thứ tư, thư viện cần tổ chức dịch vụ thư viện một cách hợp lý, bao gồm việc bố trí thời gian phục vụ phù hợp với lịch trình và nhu cầu của người sử dụng thư viện. Điều này giúp tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người có thể sử dụng thư viện một cách tiện lợi và linh hoạt.

Ngoài ra, thư viện cần công bố nội quy, hướng dẫn sử dụng thư viện để người sử dụng có thể biết và tuân thủ quy định của thư viện. Sự công khai và minh bạch về tài nguyên thông tin và hoạt động của thư viện cũng là một yếu tố quan trọng để tạo lòng tin và sự hỗ trợ từ cộng đồng.

Cuối cùng, thư viện phải thực hiện chế độ báo cáo định kỳ và quản lý, lưu giữ các tài nguyên thông tin hạn chế sử dụng theo quy định của pháp luật. Điều này giúp đảm bảo tính bền vững và bảo tồn cho nguồn tài nguyên thông tin của thư viện.

Tóm lại, trách nhiệm của thư viện công cộng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo Luật Thư viện 2019 là rất đa dạng và quan trọng, nhằm đảm bảo hoạt động của thư viện được thực hiện một cách hiệu quả và đáp ứng được nhu cầu của cộng đồng người sử dụng thư viện.

 

Cơ cấu tổ chức của thư viện công cộng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức và thực hiện các hoạt động của thư viện một cách hiệu quả và có tổ chức. Điều này được quy định chi tiết trong khoản 1 Điều 4 của Thông tư 09/2021/TT-BVHTTDL.

Đầu tiên, lãnh đạo của thư viện cấp tỉnh được chia thành hai cấp bậc chính: Giám đốc và các Phó Giám đốc, theo quy định của pháp luật và quy định nội bộ của thư viện. Vai trò của lãnh đạo là rất quan trọng, họ chịu trách nhiệm chủ động trong việc lãnh đạo, quản lý toàn bộ hoạt động của thư viện, từ việc xây dựng chiến lược, quy hoạch đến việc triển khai các chương trình, dự án cụ thể.

Thứ hai, thư viện cấp tỉnh cũng tổ chức các tổ chức chuyên môn, nghiệp vụ để triển khai thực hiện các hoạt động theo nhóm nhiệm vụ cụ thể. Cụ thể, có ba nhóm nhiệm vụ chính:

- Nhóm nhiệm vụ kỹ thuật - nghiệp vụ: Chịu trách nhiệm thực hiện các công việc liên quan đến xây dựng, xử lý, tổ chức, và bảo quản tài nguyên thông tin. Ngoài ra, nhóm này cũng có nhiệm vụ hướng dẫn, tư vấn và hỗ trợ phát triển mạng lưới thư viện, đảm bảo rằng tài nguyên thông tin được quản lý và sử dụng một cách hiệu quả nhất.

- Nhóm nhiệm vụ công nghệ - truyền thông: Tập trung vào việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động của thư viện. Cụ thể, nhóm này quản lý cơ sở dữ liệu, hạ tầng công nghệ thông tin, và liên kết chia sẻ tài nguyên thông tin với các thư viện khác. Ngoài ra, nhóm này cũng có trách nhiệm thực hiện công tác truyền thông, vận động và thu hút sự tham gia của cộng đồng trong việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc.

- Nhóm nhiệm vụ phục vụ người sử dụng: Được giao nhiệm vụ cung cấp tài nguyên thông tin theo hình thức phục vụ và nhóm đối tượng chuyên biệt hoặc loại hình tài nguyên thông tin. Ngoài ra, nhóm này cũng đảm nhận việc phát triển sản phẩm và dịch vụ thông tin thư viện, đồng thời đánh giá nhu cầu sử dụng thông tin của người sử dụng để cải thiện dịch vụ ngày càng tốt hơn.

Theo đó, lãnh đạo thư viện cấp tỉnh có Giám đốc và các Phó Giám đốc theo quy định. Tổ chức cơ cấu này giúp thư viện cấp tỉnh tổ chức và quản lý các hoạt động của mình một cách có tổ chức, hiệu quả và linh hoạt, từ đó đảm bảo rằng mọi người sử dụng thư viện có được sự phục vụ tốt nhất và tận dụng được toàn bộ tài nguyên thông tin một cách tối ưu.