Có quyền kiện quyết định hành chính của UBND xã khi khó khăn trong nhận thức?

1. Có khó khăn trong nhận thức có được khởi kiện quyết định hành chính do Uỷ ban xã ban hành ?

Theo quy định tại Điều 54 Luật Tố tụng hành chính 2015 thì năng lực pháp luật tố tụng hành chính và khả năng hành vi tố tụng hành chính của đương sự đều là yếu tố quan trọng, đặc biệt là trong ngữ cảnh của hệ thống pháp luật hiện đại. 

- Năng lực pháp luật tố tụng hành chính: Năng lực này không chỉ là khả năng sở hữu các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật trong tố tụng hành chính mà còn là khả năng hiểu và áp dụng một cách linh hoạt nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân. Bất kỳ cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân nào cũng có thể sử dụng năng lực này để đưa ra yêu cầu và đối đầu trước Tòa án, tạo ra một sân đấu công bằng để giải quyết tranh chấp. Năng lực này đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các nguyên tắc và quy định pháp luật liên quan đến tố tụng hành chính. Đồng thời, nó còn bao gồm kỹ năng nắm bắt thông tin, phân tích và triển khai các chiến lược pháp lý hiệu quả nhằm đạt được kết quả tích cực cho bên đương sự.

- Năng lực hành vi tố tụng hành chính: Năng lực này không chỉ là khả năng cá nhân tự mình thực hiện quyền và nghĩa vụ trong quá trình tố tụng hành chính, mà còn bao gồm khả năng ủy quyền cho người đại diện tham gia vào quá trình này. Điều này tạo ra một chiều sâu trong đối thoại pháp lý, cho phép sự đa dạng và linh hoạt trong cách mà các đương sự thể hiện và bảo vệ quyền lợi của mình. Năng lực hành vi tố tụng hành chính đòi hỏi sự tự chủ và sự chủ động trong việc tương tác với hệ thống pháp luật. Đồng thời, khả năng ủy quyền cũng đưa ra một chiều sâu về sự hiểu biết và tin tưởng giữa đương sự và người đại diện pháp lý, tạo điều kiện cho mối quan hệ hợp tác mạnh mẽ.

- Đương sự được định nghĩa là người từ mười tám tuổi trở lên, có đầy đủ năng lực hành vi tố tụng hành chính. Tuy nhiên, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc gặp khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi sẽ được xem xét theo các quy định cụ thể của pháp luật. Đối với những người này, quyết định về năng lực hành vi tố tụng hành chính sẽ được Tòa án đưa ra, dựa trên các yếu tố như tình trạng sức khỏe tâm thần, khả năng tự quyết định và sự hiểu biết về quy trình tố tụng. Điều này nhấn mạnh sự linh hoạt và công bằng trong việc xác định năng lực tố tụng, đồng thời đảm bảo rằng mọi quyết định đều được đưa ra dựa trên cơ sở chính xác và công bằng.

- Trường hợp của đương sự chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc người gặp khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi, đặt ra một bối cảnh phức tạp trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của họ trong tố tụng hành chính. Những đương sự này có thể thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình thông qua người đại diện theo quy định của pháp luật. Điều này nhằm tạo điều kiện cho sự bảo đảm và chắc chắn rằng mọi quyết định và hành động đều phản ánh đúng ý muốn và lợi ích của đương sự.

- Cơ quan hoặc tổ chức được xem xét là đương sự khi họ thực hiện quyền và nghĩa vụ trong tố tụng hành chính, và họ có thể ủy quyền cho người đại diện theo quy định của pháp luật. Điều này thể hiện sự linh hoạt trong cách tổ chức và cơ quan tham gia vào quá trình tố tụng, tạo điều kiện cho sự đa dạng và chủ động trong việc đảm bảo quyền lợi và công bằng tố tụng.

Bên cạnh đó, tại tại Điều 53 Luật Tố tụng hành chính 2015 thì người tham gia tố tụng không chỉ là những bên liên quan trực tiếp mà còn là những nhân tố đa dạng đóng góp vào sự công bằng và minh bạch. Họ không chỉ là những người tham gia hành chính, mà còn đại diện cho sự đa chiều và phức tạp của quy trình pháp luật. 

- Đương sự không chỉ là những cá nhân mà còn bao gồm người đại diện của họ. Mối quan hệ giữa đương sự và người đại diện không chỉ là một quy định pháp lý, mà còn là một mối liên kết tương tác phức tạp. Qua sự đại diện, đương sự không chỉ có giọng nói của mình mà còn là tiếng nói của những người đang đứng sau họ.

- Trong danh sách người tham gia tố tụng, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự đóng vai trò quan trọng. Họ không chỉ là người biểu diễn lợi ích của đương sự mà còn đảm bảo rằng mọi quyết định đều tuân theo chuẩn mực công bằng và pháp lý.

- Sự xuất hiện của người làm chứng và người giám định mang lại sự chứng minh và khách quan hóa trong quá trình tố tụng. Họ là những nhân chứng sống, chứng nhận về sự thật và công bằng, tăng cường tính minh bạch của quy trình.

- Trong môi trường ngôn ngữ đa dạng, người phiên dịch đóng vai trò không thể phủ nhận. Họ giúp đảm bảo rằng mọi thông tin và ý kiến được truyền đạt một cách chính xác và đầy đủ, đặt nền tảng cho một tố tụng công bằng và minh bạch.

- Trong trường hợp người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, quyết định về năng lực hành vi tố tụng hành chính được đưa ra bởi Tòa án. Điều này thể hiện sự quan tâm đặc biệt và nhạy bén đối với nhóm người này, đồng thời đảm bảo rằng họ có một đại diện pháp lý hợp lý để thực hiện quyền và nghĩa vụ trong quá trình tố tụng hành chính.

Vì vậy, ngay cả đối với những người đang đối mặt với khó khăn trong khả năng nhận thức, quyền lợi của họ không bị mất đi khi muốn khởi kiện quyết định hành chính trái pháp luật do Ủy ban nhân dân xã đưa ra. Tuy nhiên, quá trình này không diễn ra trực tiếp từ họ, mà thay vào đó sẽ thông qua sự đại diện của họ theo quy định của pháp luật.

Những cá nhân gặp khó khăn trong việc nhận thức và làm chủ hành động của mình vẫn được bảo đảm quyền lợi và khả năng tiếp cận công bằng pháp luật. Quyết định của Ủy ban nhân dân xã, khi không tuân thủ đúng quy định pháp luật, có thể được đưa ra tòa án thông qua người đại diện pháp lý của họ. Điều này là một bước quan trọng để đảm bảo rằng mọi cá nhân, bao gồm cả những người gặp khó khăn về nhận thức, vẫn có cơ hội công bằng và bình đẳng trong quá trình tìm kiếm sự công lý.

2. Thời hiệu khởi kiện khi người có khó khăn trong nhận thức khởi kiện thông qua người đại diện

Tại Điều 116 Luật Tố tụng hành chính 2015 được bổ sung bởi Khoản 7 Điều 2 Luật Kiểm toán nhà nước sửa đổi 2019 thì thời hạn khởi kiện, một phần quan trọng của quy trình pháp luật, được quy định cụ thể cho từng trường hợp để đảm bảo rõ ràng và công bằng. Chi tiết như sau:

- Trong trường hợp quyết định hành chính, hành vi hành chính, hoặc quyết định kỷ luật buộc thôi việc, thời hạn khởi kiện là 01 năm, bắt đầu từ ngày nhận được hoặc biết được về quyết định đó. Điều này giúp đảm bảo rằng đương sự có đủ thời gian để đánh giá và phản đối quyết định một cách công bằng và kịp thời.

- Trong trường hợp quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh trong hoạt động kiểm toán nhà nước, thời hạn khởi kiện là 30 ngày từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại. Thời hạn này giúp đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả trong quá trình giải quyết tranh chấp cạnh tranh.

- Đối với trường hợp nhận thông báo kết quả giải quyết khiếu nại từ cơ quan lập danh sách cử tri hoặc khi kết thúc thời hạn giải quyết khiếu nại mà không nhận được thông báo kết quả, thời hạn khởi kiện là trước ngày bầu cử 05 ngày. Điều này đặt ra một kịch bản thời gian cụ thể, tạo điều kiện cho đương sự để chủ động bảo vệ quyền lợi và tham gia vào quá trình bầu cử một cách minh bạch và hiệu quả.

3. Người có khó khăn trong nhận thức có thể bổ sung yêu cầu khởi kiện thông qua người đại diện không?

Điều 55 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định tham gia vào quá trình tố tụng, đương sự không chỉ mang theo quyền lợi của mình mà còn đồng thời gánh chịu những trách nhiệm và nghĩa vụ quan trọng. 

- Quyền đầu tiên của đương sự không chỉ là quyền mà còn là trách nhiệm, đó là tôn trọng Tòa án và chấp hành nghiêm chỉnh nội quy phiên tòa. Điều này không chỉ giúp duy trì tinh thần công bằng và trung lập trong pháp lý mà còn làm đảm bảo rằng quy trình tố tụng diễn ra một cách trơn tru và minh bạch.

- Nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng án phí, án phí, lệ phí, và chi phí tố tụng khác là một phần quan trọng của trách nhiệm của đương sự. Điều này đảm bảo rằng hệ thống tư pháp được duy trì và phát triển một cách bền vững, cung cấp nguồn lực cần thiết để bảo đảm sự công bằng và tiện lợi trong tố tụng.

- Đương sự có quyền giữ nguyên, thay đổi, bổ sung hoặc rút yêu cầu của mình. Điều này tạo ra một không gian linh hoạt và chủ động cho đương sự, đồng thời đảm bảo rằng họ có khả năng thích ứng với sự phát triển của vụ án và bảo vệ quyền lợi của mình một cách hiệu quả.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Bản án 03/2019/HC-PT ngày 10/04/2019 về khiếu kiện quyết định hành chính thu tiền sử dụng đất. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.