1. Đặc điểm cây xáo tam thân

Cây xáo tam thân, còn được biết đến với tên gọi khác là cây thần xạ hoặc cây thuốc mọi, mang tên khoa học Paramignya trimera và thuộc họ Cam (Rutaceae). Đây là một loại cây leo có những đặc điểm đáng chú ý như sau:

Thân cây xáo tam thân là gỗ và có chiều dài từ 5m trở lên. Đường kính của thân cây dao động từ 8 đến 12cm và có vỏ màu nâu vàng. Trên thân cây có nhiều gai nhọn, tạo ra một bề mặt gồ ghề.

Lá của cây xáo tam thân mọc đơn hình và có hình dáng thuôn hẹp. Mép lá cong xuống phía dưới. Phiến lá dày và mặt trên có màu xanh đậm, trong khi mặt dưới có màu nhạt hơn. Các lá của cây có cấu trúc mạch gân rõ ràng.

Rễ của cây xáo tam thân có màu sắc đậm hơn so với thân cây. Tuy nhiên, phần gỗ của thân cây thì cứng hơn so với rễ. Hầu hết các bộ phận của cây đều chứa tinh dầu với mùi thơm dịu, với phần rễ chứa nhiều tinh dầu nhất.

Cây xáo tam thân rất ít khi ra hoa, nghĩa là hiếm khi cây cho ra hoa và kết quả là hiếm khi có trái.

Rễ của cây là một bộ phận quan trọng được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian để chữa bệnh. Dược liệu này có thể thu hái quanh năm. Khi thu hái, toàn bộ rễ và gốc cây được đào lên và sau đó tách bỏ các cành. Rễ cây được rửa sạch, thái thành lát mỏng và sau đó được phơi khô để sử dụng làm thuốc. Rễ cây chứa nhiều chất hóa học có lợi cho sức khỏe con người như flavonoid, coumarin, alkaloid, saponin và triterpenoid...

Cây xáo tam thân là một tài nguyên thiên nhiên quý giá, với sự phong phú các chất hoạt chất có thể có tác dụng trong điều trị nhiều bệnh. Tuy nhiên, như với bất kỳ loại cây thuốc nào khác, việc sử dụng cây xáo tam thân để điều trị bệnh nên được thực hiện dưới sự giám sát và chỉ định của các chuyên gia y tế có kinh nghiệm.

Công dụng của cây xáo tam thân là gì?

2. Cây xáo tam thân trị bệnh gì?

Cây xáo tam thân, với vị hơi chát và đắng nhẹ kèm vị ngọt, và mùi thơm đặc trưng của tinh dầu, đã được sử dụng trong y học cổ truyền với nhiều công dụng quan trọng cho sức khỏe con người. Các nghiên cứu đã chỉ ra những tác dụng chủ yếu của cây xáo tam thân như sau:

Tác dụng chống viêm: Một nghiên cứu tại Viện Khoa học và công nghệ Việt Nam đã chứng minh khả năng chống viêm của cây Paramignya trimera. Các thành phần hoạt chất trong cây có khả năng giảm viêm và làm giảm các triệu chứng viêm một cách hiệu quả.

Tác dụng kháng ung thư tuyến tụy và gây độc tế bào ung thư: Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng rễ cây xáo tam thân có tác dụng gây độc tế bào và kháng lại tế bào ung thư tụy mạnh mẽ. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc phòng chống và điều trị ung thư tuyến tụy.

Khả năng kháng khuẩn, kháng virus, kháng viêm và chống co thắt: Tinh dầu lá xáo tam thân đã được nghiên cứu và chứng minh có khả năng kháng khuẩn, kháng virus, kháng viêm và chống co thắt. Tinh dầu này không gây độc tính đối với các tế bào bình thường và có khả năng ức chế mạnh nhất đối với nấm Candida và tụ cầu vàng.

Dựa trên các kết quả nghiên cứu khoa học và các ứng dụng trong điều trị bệnh, cây xáo tam thân đã được sử dụng để hỗ trợ điều trị một số bệnh, bao gồm xơ gan cổ trướng, tăng cường chức năng gan, cải thiện giấc ngủ và hỗ trợ phụ nữ sau khi sinh. Đặc biệt, cây xáo tam thân cũng được coi là một phương pháp hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị các loại ung thư như ung thư đại tràng, u nang buồng trứng, ung thư gan, u xơ cổ tử cung và ung thư vú.

Tuy nhiên, việc sử dụng cây xáo tam thân để điều trị bệnh nên được thực hiện dưới sự giám sát và chỉ định của các chuyên gia y tế có kinh nghiệm. Mặc dù cây xáo tam thân có tiềm năng trong việc hỗ trợ điều trị một số bệnh, việc sử dụng nó như một phương pháp duy nhất để chữa trị các bệnh nghiêm trọng cần được xem xét cẩn thận và cân nhắc kỹ lưỡng.

3. Cách dùng vị thuốc xáo tam thân

Cách sử dụng cây xáo tam thân để đạt được lợi ích tối đa là phải sơ chế dược liệu trước khi sử dụng. Phương pháp sơ chế bao gồm việc sao vàng và hạ thổ rễ cây. Sau đó, có thể sử dụng cây xáo tam thân bằng cách sắc lấy nước uống hoặc ngâm trong rượu.

Sắc lấy nước uống:

Đầu tiên, rễ cây xáo tam thân cần được thái thành lát nhỏ, sau đó sao vàng và hạ thổ trong khoảng 15-20 phút.
Sắc lần 1: Dùng 100g rễ cây xáo tam thân tươi hoặc 50g rễ cây đã được sấy khô, sắc trong 2 lít nước cho đến khi còn khoảng 1 lít nước thuốc. Nước thuốc nên được uống khi còn ấm và bảo quản trong bình thủy tinh. Không nên uống nước thuốc khi đã lạnh hoặc để trong tủ lạnh.
Sắc lần 2: Sau khi sử dụng hết nước thuốc lần 1, tiếp tục sắc lấy nước thuốc lần 2 bằng cách sử dụng 100g dược liệu đã được sắc ở lần 1 và thêm 1,5 lít nước sắc. Dừng lại khi còn khoảng 1 lít nước thuốc và sử dụng nước thuốc như trên.
Đối với những người có tình trạng yếu, tiền sử bệnh tim mạch, chỉ nên sử dụng với liều lượng thấp trong 3-5 ngày đầu, sau đó tăng liều dùng theo hướng dẫn trên.

Ngâm trong rượu:

Bên cạnh phương pháp sắc lấy nước uống, cây xáo tam thân cũng có thể được ngâm với rượu để sử dụng.
Sử dụng khoảng 1kg rễ cây xáo tam thân đã được thái mỏng cùng với 3 lít rượu.
Sao vàng và hạ thổ rễ cây, sau đó ngâm trong 3 lít rượu trắng 40 độ. Thời gian ngâm khoảng 1 tháng để rượu hấp thụ các thành phần của cây.
Rượu sau khi đã ngâm đủ thời gian có thể được sử dụng. Dùng 2 lần mỗi ngày, mỗi lần dùng khoảng 1 ly nhỏ trong bữa ăn.
Rượu xáo tam có màu phân là màu vàng tươi, có mùi thơm nhẹ và vị đắng. Rượu này có tác dụng kích thích sự ăn uống, bồi bổ sức khỏe, tăng cường chức năng tiêu hóa và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư một cách hiệu quả.

Tuy cây xáo tam thân là một dược liệu quý có nhiều tiềm năng trong việc điều trị bệnh, nhưng để đạt được hiệu quả cao và đảm bảo an toàn, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng. Cách sử dụng cây xáo tam thân để đạt hiệu quả tối đa là cần phải sơ chế dược liệu trước khi sử dụng. Quá trình sơ chế bao gồm việc sao vàng và hạ thổ rễ cây, sau đó có thể sử dụng cây xáo tam thân bằng cách sắc lấy nước uống hoặc ngâm trong rượu.

Đối với phương pháp sắc lấy nước uống, trước hết, rễ cây xáo tam thân cần được thái thành lát nhỏ, sau đó sao vàng và hạ thổ trong khoảng 15-20 phút. Quá trình sắc nước thuốc gồm hai lần sắc.

Trong lần sắc đầu tiên, dùng 100g rễ cây xáo tam thân tươi hoặc 50g rễ cây đã được sấy khô, sắc trong 2 lít nước cho đến khi còn khoảng 1 lít nước thuốc. Nước thuốc nên được uống khi còn ấm và lưu ý bảo quản trong bình thủy tinh. Không nên uống nước thuốc khi đã lạnh hoặc để trong tủ lạnh.

Sau khi đã sử dụng hết nước thuốc lần 1, tiếp tục sắc lấy nước thuốc lần 2. Phương pháp này là sử dụng 100g dược liệu đã được sắc ở lần 1 và thêm 1,5 lít nước sắc. Dừng lại khi còn khoảng 1 lít nước thuốc và sử dụng nước thuốc như đã hướng dẫn.

Đối với những người có tình trạng yếu, tiền sử bệnh tim mạch, chỉ nên sử dụng với liều lượng thấp trong 3-5 ngày đầu, sau đó tăng liều dùng theo hướng dẫn trên.

Ngoài ra, cây xáo tam thân cũng có thể được sử dụng bằng phương pháp ngâm trong rượu. Đầu tiên, sử dụng khoảng 1kg rễ cây xáo tam thân đã được thái mỏng cùng với 3 lít rượu. Tiếp theo, sao vàng và hạ thổ rễ cây, và ngâm trong 3 lít rượu trắng 40 độ. Thời gian ngâm khoảng 1 tháng để rượu hấp thụ các thành phần của cây. Rượu sau khi đã ngâm đủ thời gian có thể được sử dụng. Dùng 2 lần mỗi ngày, mỗi lần dùng khoảng 1 ly nhỏ trong bữa ăn. Rượu xáo tam có màu vàng tươi, mùi thơm nhẹ và vị đắng. Rượu này có tác dụng kích thích sự ăn uống, bồi bổ sức khỏe, tăng cường chức năng tiêu hóa và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư một cách hiệu quả.

Tuy cây xáo tam thân là một dược liệu quý và có nhiều tiềm năng trong việc điều trị bệnh, nhưng để đạt hiệu quả cao và đảm bảo an toàn, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Xem thêm >>>> Tác dụng của cây hồng hoa dược liệu như thế nào?