1. Ngược đãi ông bà, cha mẹ có phải là một hành vi bạo lực gia đình?
Ngược đãi là một thuật ngữ được sử dụng để chỉ sự xử trái với nguyên tắc của công bằng, tôn trọng và quyền của con người. Nó liên quan đến việc đối xử không công bằng, thường là việc xem thường, hạ đẳng, áp đặt sự khó khăn, hay làm tổn thương một người hoặc một nhóm người dựa trên các đặc điểm như giới tính, tuổi tác, tôn giáo, sắc tộc, hoặc tình trạng kinh tế xã hội. Ngược đãi có thể diễn ra ở nhiều mức độ khác nhau, từ những hành vi cá nhân nhỏ nhặt như chửi rủa, kỳ thị, đến những hình thức lớn hơn như kỳ thị chủng tộc, quấy rối tình dục, hoặc phân biệt đối xử trong lĩnh vực công việc và giáo dục. Luật pháp và quyền con người thường bảo vệ người dân khỏi ngược đãi, và nhiều tổ chức và chính phủ trên khắp thế giới đã đưa ra các biện pháp và chính sách để ngăn chặn và xử lý ngược đãi. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo tất cả mọi người được đối xử bình đẳng và công bằng mà không phụ thuộc vào bất kỳ đặc điểm nào mà họ có thể có.
Ngược đãi ông bà, cha mẹ là một hành vi hoặc là cách đối xử không có tôn trọng, không quan tâm đến ông bà, cha mẹ. Điều này thì có thể bao gồm các khía cạnh như là có những lời nói xúc phạm tức là sử dụng các ngôn ngữ không tôn trọng hoặc là có lời nói xúc phạm đối với ông bà cha mẹ và gây tổn thương tình thần đối với họ. Thậm chí còn có thể là các hành động như đánh đập gây tổn hại về mặt sức khỏe đối với những người ngày.
Vậy thì hành vi ngược đãi ông bà cha mẹ thì có phải là hành vi bạo lực gia đình hay không? Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022 thì có quy định như sau về bạo lực gia đình theo đó thì bạo lực gia đình là hành vi mà cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc là có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình. Và hành vi bạo lực gia đình thì bao gồm có hành vi như là hành hạ, ngược đãi, đánh đập, đe dọa hoạc hành vi khác cố ý xâm phạm đến sức khỏe, tính mạng. Như vậy thì hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ là một trong những hành vi được xem là bạo lực gia đình theo quy định của pháp luật.
2. Dấu hiệu cấu thành hành vi ngược đãi ông bà cha mẹ
Đối với hành vi mà ngược đãi ông ba, cha mẹ thì đã được Pháp luật Hình sự quy định rất cụ thể và rõ ràng theo quy định tại Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015, theo đó thì những người mà có hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ nếu đủ điều kiện cấu thành thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự ở tội danh là ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình theo quy định của pháp luật. Vậy thì cấu thành hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ thì bao gồm những cấu thành nào?
Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình là hành vi của một người đối xử tồi tệ hoặc bạo lực xâm phạm đến thân thể ông bà, cha, mẹ, vợ chồng, con cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình đến mức thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần hoặc tuy đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi đó rồi mà vẫn tiếp tục vi phạm.
Về khách thể: Khách thể của tội phạm này chính là quyền và nghĩa vụ yêu thương, tôn trọng và chăm sóc nhau giữa những người thân ruột thịt trong một gia đình thì cóf, thể là vợ, chồng, cha, mẹ, con, bà cháu, ông... những người mà có công trong việc nuôi dưỡng.
Về chủ thể: Chủ thể của tội phạm này là người có năng lực trách nhiệm hình sự từ đủ 16 tuổi trở lên và những người này phải là những người có mối quan hệ gẫn gũi với các nạn nhân như là ông bà, cha mẹ, con. cháu... hoặc là những người mà nạn nhân nuôi dưỡng.
Về mặt khách quan: Mặt khách quan của tội phạm thể hiện bằng hành vi đối xử tồi tệ về ăn, mặc, ở và về các mặt sinh hoạt hàng ngày khác như: nhiếc móc, bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, mặc rách một cách không bình thường hoặc hành vi bạo lực xâm phạm thân thể như: đánh đập, giam hãm...
Đối với hành vi này thì có hai dấu hiệu bắt buộc như sau: Đầu tiên là trước đó đã bị xử lý hành chính về hành vi này hoặc là gây ra một hậu quả nhất định cho xã hội. Trong đó, dấu hiệu thứ nhất - đã từng bị xử phạt vi phạm hành chính – là một đặc điểm quan trọng để phân biệt hành vi là tội phạm hay chỉ là vi phạm hành chính; dấu hiệu thứ hai - gây hậu quả nhất định cho xã hội - chính là những hậu quả cụ thể được luật hình sự quy định.
Hậu quả của tội phạm là dấu hiệu bắt buộc để định tội khi mà hành vi ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình trước đó chưa từng bị xử phạt vi phạm hành chính. Theo quy định của Điều 185, hậu quả của tội phạm là thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần.
Mặt chủ quan: Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý. Theo đó thì người thực hiện hành vi phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình xâm hại đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người thân của chính mình và mong muốn thực hiện hành vi đó; hơn thế nữa, người phạm tội còn có thái độ chống đối pháp luật, thể hiện ở việc mặc dù biết rõ hành vi của mình là trái pháp luật hôn nhân và gia đình, thậm chí đã từng bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này nhưng vẫn cố ý tiếp tục thực hiện hành vi ngược đãi hoặc hành hạ người thân của mình. Các dấu hiệu về động cơ, mục đích phạm tội không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm.
3. Hình phạt đối với tội ngược đãi ông bà, cha mẹ
Đối với hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ thì người thực hiện hành vi thì có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc xử lý hình sự tùy thuộc vào tính chất mức độ vi phạm của hành vi đó là như thế nào. Dưới đây thì chúng tôi sẽ nêu qua cho các bạn về khung hình phạt đối với tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng con cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình.
Khung 1: Phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Đối với các hành vi như là thường xuyên làm cho nạn nhân đau đớn về thể xác, tinh thần hoặc là đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
Khung 2: Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm, khung phạt này áp dụng đối với người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu hoặc là thực hiện phạm tội đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.
Như vậy thì người nào mà đối xử tệ bạc hoặc là có hành vi bạo lực xâm phạm đến thân thể ông bà, cha mẹ vợ chồng con cháu hoặc là người có công nuôi dưỡng mình theo quy định tại tại Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 thì sẽ bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù với khung hình phạt cao nhất là 05 năm theo quy định. Tùy thuộc vào tính chất và mức độ của hành vi phạm tội mà người thực hiện hành vi vi phạm này sẽ bị xử phạt ở mức độ khác nhau.
Vui lòng liên hệ 19006162 hoặc qua địa chỉ email lienhe@luatminhkhue.vn để có thể được tư vấn hỗ trợ một cách chi tiết và hữu ích nhất.
