Đối tượng sẽ phải thực hiện đánh giá tác động môi trường

1. Khái niệm đánh giá tác động môi trường

ĐTM, viết tắt của đánh giá tác động môi trường, là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Theo quy định tại khoản 7 Điều 3 của Luật Bảo vệ môi trường 2020, ĐTM được định nghĩa là quá trình toàn diện nhằm phân tích, đánh giá, nhận diện và dự đoán các tác động của một dự án đầu tư đối với môi trường. Mục tiêu của quá trình này là xác định các ảnh hưởng tiềm tàng từ dự án đến môi trường và đề xuất các biện pháp nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực đó.

Quá trình đánh giá tác động môi trường:

- ĐTM bắt đầu với việc phân tích các hoạt động và quy trình của dự án đầu tư để đánh giá mức độ ảnh hưởng đến môi trường. Quá trình này bao gồm việc thu thập dữ liệu hiện trạng môi trường, phân tích các yếu tố có thể bị tác động như không khí, nước, đất đai, và hệ sinh thái. Đánh giá này giúp xác định các nguồn gốc chính của ô nhiễm hoặc biến đổi môi trường.

- Tiếp theo, quá trình ĐTM tiến hành nhận diện các tác động cụ thể mà dự án có thể gây ra. Điều này bao gồm việc phân tích cả tác động trực tiếp và gián tiếp của dự án đến môi trường, bao gồm các yếu tố như ô nhiễm không khí, sự thay đổi chất lượng nước, ảnh hưởng đến động thực vật, và các vấn đề liên quan đến sức khỏe cộng đồng.

- Dự đoán là một bước quan trọng trong ĐTM, nơi các chuyên gia sử dụng các công cụ mô hình hóa và phân tích dự báo để ước lượng các tác động lâu dài của dự án. Dự đoán này không chỉ dựa trên dữ liệu hiện tại mà còn cân nhắc đến các yếu tố biến đổi trong tương lai, giúp hình dung rõ hơn về những ảnh hưởng môi trường có thể xảy ra.

- Sau khi phân tích và dự đoán các tác động môi trường, quá trình ĐTM yêu cầu chủ thể thực hiện dự án phải đề xuất các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực. Các biện pháp này có thể bao gồm việc điều chỉnh thiết kế dự án, áp dụng công nghệ sạch, quản lý chất thải hiệu quả, và thực hiện các chương trình bảo vệ môi trường.

- Cuối cùng, kế hoạch ĐTM thường bao gồm việc xây dựng một hệ thống giám sát và đánh giá liên tục để theo dõi và đánh giá hiệu quả của các biện pháp giảm thiểu đã được triển khai. Điều này đảm bảo rằng dự án không chỉ được thực hiện theo đúng các quy định bảo vệ môi trường mà còn có thể điều chỉnh kịp thời nếu phát sinh vấn đề.

2. Cơ sở pháp lý

Luật Môi trường năm 2020 số 72/2020/QH14 do Quốc hội ban hành ngày 17/11/2020

3. Đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường

Theo quy định tại Điều 30 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 thì Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là một yêu cầu pháp lý quan trọng nhằm đảm bảo rằng các dự án đầu tư không gây hại nghiêm trọng đến môi trường. Dưới đây là các đối tượng bắt buộc phải thực hiện ĐTM, được phân loại dựa trên quy mô và mức độ nhạy cảm của dự án đối với môi trường:

- Dự án đầu tư nhóm I:

+ Dự án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ ô nhiễm cao: Những dự án này bao gồm các loại hình sản xuất, kinh doanh và dịch vụ có khả năng gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Cụ thể, đó là các dự án có quy mô và công suất lớn, như các cơ sở sản xuất công nghiệp lớn hoặc các dịch vụ xử lý chất thải nguy hại. Ngoài ra, các dự án liên quan đến việc nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài để làm nguyên liệu sản xuất cũng thuộc đối tượng này.

+ Dự án có yếu tố nhạy cảm về môi trường: Những dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, hoặc dịch vụ với quy mô và công suất trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường cũng cần thực hiện ĐTM. Điều này bao gồm các dự án không có quy mô lớn nhưng vẫn có khả năng gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường do các yếu tố nhạy cảm như địa điểm hoặc công nghệ sử dụng.

+ Dự án sử dụng đất và tài nguyên tự nhiên: Các dự án có quy mô lớn hoặc trung bình liên quan đến việc sử dụng đất, đất có mặt nước, hoặc khu vực biển đều phải thực hiện ĐTM. Những dự án này bao gồm việc phát triển khu công nghiệp, xây dựng khu dân cư, hoặc các hoạt động liên quan đến mặt nước và khu vực biển có tác động đáng kể đến môi trường.

+ Dự án khai thác khoáng sản và tài nguyên nước: Những dự án khai thác khoáng sản và tài nguyên nước, đặc biệt là những dự án có quy mô và công suất lớn hoặc các dự án có quy mô trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường, cũng cần thực hiện ĐTM. Các dự án này thường có nguy cơ cao về ô nhiễm môi trường và tác động đến hệ sinh thái.

+ Dự án chuyển mục đích sử dụng đất: Dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất với quy mô trung bình trở lên, đặc biệt nếu có yếu tố nhạy cảm về môi trường, sẽ cần thực hiện ĐTM. Việc thay đổi mục đích sử dụng đất có thể gây ra những thay đổi đáng kể trong môi trường và yêu cầu đánh giá kỹ lưỡng.

+ Dự án di dân và tái định cư: Các dự án liên quan đến di dân và tái định cư với quy mô lớn, chẳng hạn như xây dựng khu tái định cư lớn hoặc các dự án di dời dân cư quy mô rộng, cũng thuộc diện phải thực hiện ĐTM. Những dự án này có thể ảnh hưởng đến cộng đồng và môi trường sống, do đó cần được đánh giá cẩn thận để giảm thiểu tác động tiêu cực.

- Dự án đầu tư nhóm II bao gồm các loại hình dự án có quy mô và công suất nhỏ hoặc trung bình nhưng vẫn cần phải chú ý đến các yếu tố nhạy cảm về môi trường. Dưới đây là các loại dự án đầu tư nhóm II, cụ thể:

​+ Các dự án có kế hoạch sử dụng đất, mặt nước, hoặc khu vực biển với quy mô trung bình hoặc nhỏ. Dù không có quy mô lớn, các dự án này vẫn có thể gây ra ảnh hưởng đáng kể đến môi trường nếu có các yếu tố nhạy cảm như đặc điểm địa lý, sinh thái hoặc điều kiện môi trường cụ thể.

​+ Các dự án khai thác khoáng sản hoặc tài nguyên nước có quy mô và công suất trung bình hoặc nhỏ. Mặc dù quy mô của các dự án này không lớn, nhưng nếu có yếu tố nhạy cảm về môi trường, ví dụ như ảnh hưởng đến các hệ sinh thái nhạy cảm hoặc nguồn nước quan trọng, thì việc thực hiện Đánh Giá Tác Động Môi Trường (ĐTM) là cần thiết.

​+ Các dự án yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường. Ví dụ, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang xây dựng hoặc công nghiệp có thể ảnh hưởng đến chất lượng đất và môi trường xung quanh.

​+ Các dự án liên quan đến di dân hoặc tái định cư có quy mô trung bình. Những dự án này có thể yêu cầu di chuyển một lượng lớn dân cư hoặc tái định cư trong khu vực có ảnh hưởng đến môi trường sống và cộng đồng, do đó cần được đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo các biện pháp bảo vệ môi trường.

Đối với các dự án đầu tư công khẩn cấp theo quy định của pháp luật về đầu tư công, các yêu cầu về ĐTM có thể không áp dụng. Điều này có nghĩa là các dự án đầu tư công khẩn cấp có thể được miễn thực hiện ĐTM nhằm đáp ứng nhanh chóng các nhu cầu cấp bách mà không làm chậm trễ quá trình triển khai dự án. Tuy nhiên, ngay cả trong các trường hợp này, việc tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường và thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác động vẫn cần được xem xét để đảm bảo sự phát triển bền vững và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

4. Tiêu chí xác định đối tượng phải thực hiện ĐTM

Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là một bước quan trọng nhằm đảm bảo rằng các dự án đầu tư không gây ra tác động tiêu cực nghiêm trọng đến môi trường. Để xác định đối tượng cần thực hiện ĐTM, các tiêu chí chính bao gồm:

- Quy mô của dự án

+ Quy mô dự án được xác định bởi diện tích đất sử dụng. Các dự án có diện tích lớn hơn thường có khả năng gây ra ảnh hưởng đáng kể đến môi trường. Việc sử dụng diện tích lớn có thể dẫn đến sự thay đổi lớn về cảnh quan và hệ sinh thái, đòi hỏi phải đánh giá kỹ lưỡng.

+ Công suất và sản lượng của dự án cũng là các yếu tố quan trọng trong việc xác định mức độ ảnh hưởng đến môi trường. Dự án có công suất lớn hoặc sản lượng cao có khả năng tạo ra lượng chất thải lớn hơn, tiêu tốn nhiều tài nguyên và có tác động lớn hơn đến môi trường xung quanh.

- Tính chất của dự án

+ Dự án có thể thuộc nhiều loại hình hoạt động khác nhau như sản xuất công nghiệp, dịch vụ, hoặc nông nghiệp. Mỗi loại hình hoạt động có các đặc thù riêng về tác động môi trường, do đó việc xác định loại hình hoạt động là cần thiết để hiểu rõ hơn về các rủi ro và tác động tiềm tàng.

+ Công nghệ áp dụng trong dự án cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tác động môi trường. Công nghệ mới, tiên tiến có thể giảm thiểu ô nhiễm, trong khi công nghệ lạc hậu có thể gây ra tác động nghiêm trọng. Việc đánh giá công nghệ sử dụng giúp xác định khả năng ảnh hưởng và biện pháp khắc phục cần thiết.

- Tác động đến môi trường

+ Dự án có thể phát thải khí thải gây ô nhiễm không khí như CO2, NOx, hoặc bụi mịn. Việc đánh giá tác động đến chất lượng không khí giúp dự đoán các vấn đề sức khỏe cộng đồng và đề xuất các giải pháp giảm thiểu.

+ Dự án có thể gây ô nhiễm nguồn nước thông qua xả thải chất lỏng hoặc chất độc hại. Đánh giá tác động đến chất lượng nước giúp bảo vệ các nguồn nước sinh hoạt và hệ sinh thái nước.

+ Dự án có thể làm thay đổi cấu trúc và chất lượng đất, ảnh hưởng đến khả năng sử dụng đất và sự phát triển của thực vật. Đánh giá tác động đến đất giúp quản lý hiệu quả tài nguyên đất và ngăn ngừa suy thoái đất.

+ Các dự án có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái và đa dạng sinh học, dẫn đến mất mát các loài thực vật và động vật. Đánh giá tác động đến đa dạng sinh học giúp bảo vệ các loài đang gặp nguy cơ và duy trì cân bằng hệ sinh thái.

- Yếu tố nhạy cảm về môi trường

+ Các dự án nằm gần hoặc trong các khu vực bảo tồn thiên nhiên, công viên quốc gia hoặc các khu vực có giá trị sinh thái cao cần được đánh giá kỹ lưỡng để bảo vệ các hệ sinh thái nhạy cảm và các loài hoang dã.

+ Dự án gần các khu dân cư đông đúc có thể gây ra tác động lớn đến chất lượng cuộc sống của cộng đồng, bao gồm ô nhiễm tiếng ồn, không khí và nguy cơ sức khỏe. Đánh giá tác động tại các khu vực này cần đặc biệt chú trọng đến sức khỏe và an toàn của cư dân.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Đánh giá tác động môi trường là gì? Nội dung của báo cáo đánh giá tác động môi trường. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.