Một số vấn đề quan trọng trong tâm lý học quản lý?

Theo nhà nghiên cứu về tâm lý Abraham Maslow đã đưa ra hình kim tự tháp cho năm cấp độ nhu cầu của con người để chứng minh tầm quan trọng tương đối của các loại nhu cầu khác nhau (từ nhu cầu sơ đẳng, bậc thấp đến nhu cầu bậc cao) đối với mỗi cá nhân trong hoạt động đời thường cũng như trong công việc. Hiểu được nhu cầu lao động của người lao động là nhân tố giúp cho các chính sách của doanh nghiệp gắn kết chặt chẽ hơn với mon muốn, tâm tư của người lao động. Khi đạt được điều này, mức độ hài lòng của người lao động về công việc và tổ chức của mình sẽ tăng lên và vì vậy sẽ cống hiến nhiều hơn. Thực tế hoạt động của các doanh nghiệp thành công cho thấy họ rất chú ý đến yếu tố này và coi đó là một chiến lược để giữ chân người lao động.

Điều kiện lao động là một trong những nhu cầu mà người lao động luôn quan tâm hàng đầu khi làm việc tại bất cứ cơ quan, tổ chức nào. Từ đó, chúng ta có thể thấy được tầm quan trọng của điều kiện làm việc đối với người lao động trong quá trình sản xuất và kinh doanh. Đây là nhiệm vụ cấp thiết của các nhà lãnh đạo cần phải chú trọng cùng với việc đẩy mạnh sản xuất. Điều kiện làm việc có thể hiểu là các yêu cầu về vật chất và tinh thần khi thực hiện một công việc nào đó. Nó được thể hiện trong hợp đồng lao động, quy chế làm việc của công ty và có tác động không nhỏ đến sự thảo mãn nhu cầu của người lao động. Điều kiện làm việc được thể hiện qua môi trường làm việc gồm các yếu tố như: cơ sở vật chất, tinh thần, công tác tổ chức và mối quan hệ giữa các thành viên trong tổ chức, các chính sách đãi ngộ về lương thưởng…

Chúng ta có thể thấy, môi trường làm việc là một khái niệm rộng bao gồm tất cả những gì có liên quan, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động và sự phát triển, nâng cao năng lực công tác của mỗi thành viên trong tổ chức. Quá trình lao động của con người bao giờ cũng diễn ra trong một môi trường sản xuất nhất định, mỗi môi trường khác nhau tác động đến người lao động, mỗi nhân tố khác nhau lại có mức độ khác nhau. Tổng hợp các nhân tố ấy tạo nên điều kiện lao động, nó có sự tổng hợp các yếu tố của môi trường làm việc tác động tới sức khỏe và khả năng thực hiện công việc người lao động. Có thể nêu lên một số yếu tố như cường độ chiếu sáng, độ ẩm, tiếng ồn và các chất độc hại ảnh hưởng tới con người.

Nếu nơi làm việc có điều kiện làm việc không tốt như quá sáng hoặc quá tối sẽ ảnh hưởng đến thị giác của người lao động, giảm khả năng lao động, mặt khác làm cho người lao động có cảm giác không yên tâm nên không chuyên tâm vào công việc làm giảm năng suất lao động. 

Hơn nữa, nơi làm việc là không gian sản xuất được trang bị máy móc, thiết bị, phương tiện vật chất kĩ thuật cần thiết để người lao động hoàn thành nhiệm vụ sản xuất đã định, là nơi diễn ra các quá trình lao động. Nơi làm việc là nơi thể hiện rõ nhất khả năng sáng tạo và nhiệt tình của người lao động. Tổ chức phục vụ nơi làm việc là yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lao động của con người. Nơi làm việc được tổ chức một cách hợp lý và phục vụ tốt góp phần bảo đảm  cho người lao động có thể thực hiện các thao tác trong tư thế thoải mái nhất với người tiến hành sản xuất với hiệu quả cao, nâng cao năng suất lao động. Là giám đốc của công ty, Ông: Nghiêm Xuân Tranh (41 tuổi) trả lời về việc trang bị thiết bị máy móc trong sản xuất trong việc sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng, ông cho biết: “Để đáp ứng được nhu cầu về sản xuất, trong khi đó công ty là chủ thầu của rất nhiều dự án, công trình lớn trong địa bàn Tỉnh như: công trình Đường tỉnh lộ 293, ngầm Suối Quỳnh, đường Đồi Ngô – Mỹ Hà (Lục Nam), đường vòng quanh tượng đài Hiệp Hòa. Công ty đã mạnh dạn đầu tư các trang thiết bị máy móc đồng bộ và tương đối hiện đại bao gồm: Ô tô tự đổ, máy xúc, máy ủi, máy Lu rung 462, máy rải Nigata, máy san tự hành, máy trộn bê tông để phục vụ cho rải lop base với công suất 40T – 60T và các thiết bị bảo hộ cho công nhân nhằm phục vụ cho việc thi công một cách an toàn và tốt nhất. Hiện nay, công trình đang trong giai đoạn hoàn thiện và có thể hoàn thành trước chỉ tiêu”. Qua cuộc trò chuyện này, cho chúng ta thấy việc đầu tư trang thiết bị hiện đại vào quá trình thi công là cho quá trình dản xuất đảm bảo đúng tiến độ đồng thời với máy móc hiện đại sẽ giúp công nhân đỡ vất vả hơn trong quá trình thi công.

Ngoài ra, trong một tổ chức, mỗi quan hệ giữa lãnh đạo với nhân viên là một trong yếu tố quan trọng, đặc biệt là thái độ cư xử của người lãnh đạo. Lãnh đạo là người vạch ra những chủ trương, đường lối, nguyên tắc hoạt động của một hệ thống các điều kiện trong môi trường nhất định. Họ là một hệ thống các nguồn lưc, là người ra mệnh lệnh chỉ huy điểu khiển những người khác thực hiện các quyết định đề ra nhằm đảm bảo giải quyết tốt nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tổ chức hoạt động và hoàn thiện bộ máy quản lý. Người lãnh đạo có vai trò quan trọng trong tổ chức, họ quản lý tập thể bằng quyền lực và uy tín của mình. Quyền lực là những quyền hạn của người lãnh đạo trong khuôn khổ quyền hạn của nhà nước hoặc tập thể trao cho người lãnh đạo. Là nhân viên lái xe con, Anh: Hoàng Văn Huy (29 tuổi) nhận xét về giám đốc Tranh, anh cho biết: “Là nhân viên lái xe, hàng ngày thường xuyên phải tiếp xúc với giám đốc, chở ông đi ký kết các hợp đồng…. tôi nhận thấy ông là người rất cởi mở, hiểu được tâm lý của nhân viên nhưng rất nghiêm khắc xử phạt với những công nhân vi phạm kỷ luật lao động. Ông luôn được các thành viên trong công ty kính trọng và các anh chị em công nhân luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ mà ông giao phó”. Qua đó, ta có thể thấy yếu tố mối quan hệ giữa các thành viên trong tổ chức là rất quan trọng, mối quan hệ tốt sẽ đáp ứng thỏa mãn nhu cầu của con người vì bản chất của con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội.

Cụ thể hơn trong điều kiện làm việc là bầu không khí của cả một tập thể. Tập thể lao động là nhóm người mà tất cả các thành viên trong quá trình thực hiện những trách nhiệm của mình hợp tác trực tiếp với nhau, qua lai lẫn nhau. Mức độ hoạt động, hòa hợp về các phẩm chất tâm lý cá nhân của mọi người trong tập thể lao động được hình thành từ thái độ của mọi người đối với công việc, bạn bè, đồng nghiệp và người lãnh đạo tạo nên bầu không khí của tập thể. Trong tập thể lao động luộn có sự lan truyền cảm xúc từ người này sang người khác, nó ảnh hưởng rất lớn đến trạng thái tâm lý, thái độ  đối với lao động, với ngành nghề của mõi thành viên, ảnh hưởng tới năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh. 

Về phương tiện phục vụ công nhân tại doanh nghiệp hầu hết các tổ chức này đều có nhà ăn tập thể, các công trình vệ sinh công cộng. Là nơi phục vụ hầu hết các cán bộ, công nhân là những người làm việc xa nhà phải nghỉ trưa tại công ty. Công tác phục vụ này đòi hỏi hết sức an toàn, nhất là các bữa ăn cho các công nhân của công ty. Về phía công ty CPXDGTBG rất chú trọng đến công việc này. Qua cuộc trò chuyện với Bà: Ngô Thị Ánh Tuyết là nhân viên chăm lo đời sống của công nhân cho biết: “Cách đây 2 tháng, ban lãnh đạo công ty đã hoàn thành xong công trình nhà ăn cho các cán bộ, công nhân viên, đồng thời thiết kế khu nghỉ ngơi cho công nhân. Về chất lượng bữa ăn được đảm bảo, nhân viên nhà ăn phục vụ nhiệt tình, chu đáo”. Ông Nguyễn Văn Tự (36 tuổi) - Bảo vệ công ty cho biết: “Tôi là bảo vệ của công ty, phần lớn là ở công ty nhiều hơn ở nhà, vì thế tôi thường xuống nhà hàng của công ty để dùng bữa, tôi thấy chủ nhà ăn ở đây nấu rất ngon, nhân viên phục vụ chu đáo nhiệt tình, tôi rất hài lòng về công tác phục vụ này”. Qua lời nhận xét trên cho thấy, công tác phục vụ của các nhân viên nhà hàng trong công ty cũng có ảnh hưởng tâm lý rất lớn đến các thành viên trong công ty, điều đó giúp họ yên tâm làm việc và đạt kết quả cao.

Yếu tố về thời tiết khí hậu cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất cũng như nhu cầu của người lao động. Ngoài ra, chính sách đãi ngộ về tiền lương, tiền thưởng là yếu tố thiết thực nhất nhằm thỏa mãn nhu cầu về vật chất và tinh thần của người lao động. Nó giúp cho nhân viên làm việc say mê hơn, luôn phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ mà lãnh đạo giao cho, giúp học có động lực làm việc. Đồng thời, việc xây dựng các khu vui chơi giải trí cho các nhân viên giải trí sau ngày làm việc căng thẳng cũng là yếu tố làm thỏa mãn nhu cầu của con mọi người. Bà Dương Thị Minh Thư (34 tuổi)– Phó phòng tổ chức hành chính cho biết: “Hàng năm, Công ty CPXDGTBG tổ chức cho các cán bộ, công nhân viên đi nghỉ mát nhằm giải tỏa căng thằng do công việc đem lại, đồng thời xiết chặt mối quan hệ giữa các thành viên hơn. Ngoài ra, công ty còn cho xây dựng khu nhà đa năng, sân cầu lông, sân tennis để cho các thành viên trong công ty có thể giải trí”.

Tóm lại, qua cuộc khảo sát tại Công ty CPXDGTBG, nhóm chúng tôi nhận thấy được tầm quan trọng của điều kiện làm việc có tác động rất lớn đến sự thỏa mãn nhu cầu của người lao động. Hơn nữa, tiếp thu được những kinh nghiệm và cách làm việc của doanh nghiệp phục vụ cho nghề nghiệp của mình sau này.

Con người là sự tổng hòa của một hệ thống các cấu tạo phức tạp về tâm sinh lý. Cuộc sống càng phát triển, nhu cầu của con người càng cao. Ta có thể dễ dàng nhận thấy điều này nếu đem so sánh những nhu cầu của người lao động hiện nay  so với thời kỳ trong cơ chế tập trung bao cấp. Cũng như trước kia nhu cầu con người là ăn no măc ấm thì ngày nay nhu cầu của họ cao hơn là ăn ngon mặc đẹp. Thông thường, người lao động với khả năng làm việc tốt, trình độ cao thường đưa ra những điều kiện làm việc cao hơn so với lao động cơ bắp đơn thuần. Đối với nơi làm việc còn là nơi họ muốn được ghi nhận, được thể hiện mình và cao hơn nữa là nơi mà họ có thể phát huy hết khả năng tiềm tàng, tối đa hóa sự sáng tạo để vượt lên chính khả năng vốn có của mình. Vì thế, các tổ chức doanh nghiệp Việt Nam nói chung và Công ty cổ phần xây dựng giao thông Bắc Giang nói riêng cần phải đặc biệt quan tâm, hiểu được nhu cầu của nhân viên nhất là về điều kiện làm việc, xem họ đề đạt nguyện vọng gì để đưa ra những đáp ứng kịp thời góp phần giúp cho công ty ngày càng phát triển.