1. Dàn ý tham khảo phân tích sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị
1.1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Dẫn dắt vào vấn đề cần phân tích "Phân tích sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong Vợ chồng A phủ".
1.2. Thân bài
Sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị phân tích ở ba giai đoạn trong cuộc đời
* Sức sống vốn có của Mị trước khi làm dâu nhà thống lí Pá Tra
- Trước khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra, Mị đã từng có một cuộc sống như thế nào?
+ Mị đã từng sống một cuộc đời như thế nào? (Mị là cô gái người Mông trẻ trung, hồn nhiên, có tài thổi sáo “thổi lá cũng hay như thổi sáo có biết bao nhiêu người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị” Mị đã từng yêu, từng được yêu, luôn khao khát đi theo tiếng gọi của tình yêu).
+ Mị đối với cha mẹ như thế nào? (Hiếu thảo, chăm chỉ, ý thức được giá trị cuộc sống tự do nên sẵn sàng làm nương ngô trả nợ thay cho bố).
* Sức sống tiềm tàng của Mị bị khuất lấp trong hoàn cảnh làm con dâu gạt nợ Khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra
- Cuộc sống của Mị sau khi về làm dâu nhà thồng lý như thế nào? (Bị “cúng trình ma” nhà thống lí, bị bóc lột sức lao động, “không bằng con trâu con ngựa”, “đàn bà trong cái nhà này chỉ biết vùi đầu vào công việc” , bị đày đọa nơi địa ngục trần gian, bị đánh, bị phạt, bị trói, ...)
- Thái độ, phản ứng của Mị trước hoàn cảnh của mình (Mị dần trở nên chai sạn với nỗi đau: một cô gái lúc nào cũng vậy dù quay sợi, thái cỏ ngựa, ... đều cúi mặt “mặt buồn rười rượi”, không quan tâm đến thời gian “lỗ vuông bằng bàn tay ...không biết là sương hay nắng”. Mị sống lầm lũi “như con rùa nuôi trong xó cửa”, “ở lâu trong cái khổ Mị quen rồi”).
* Sức sống tiềm tàng của Mị trỗi dậy trong đêm đông thấy A Phủ bị trói đứng
- Mị đã từng nghĩ đến kết thúc cuộc đời để phản kháng lại số phận (Khi bị rơi vào cảnh làm con dâu gạt nợ Mị có ý định tự tử bằng lá ngón, không chấp nhận cuộc sống mất tự do).
- Mị như thế nào trong đêm hội mùa xuân ở Hồng Ngài khi nhớ về quá khứ?
+ Mị đã trỗi dậy: Âm thanh cuộc sống bên ngoài (tiếng trẻ con chơi quay, tiếng sáo gọi bạn tình, ..) ùa vào tâm trí, đánh thức những kỉ niệm trong quá khứ của Mị. Mị lẩm nhẩm lời bài hát, trong khoảnh khắc tâm hồn trở về với thanh xuân tươi đẹp, khao khát tình yêu hạnh phúc.
+ Mị ý thức được sự tồn tại của bản thân “thấy phơi phới trở lại”, “Mị còn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi”, với khát khao tự do, chấm dứt sự tù đày. Khi A Sử trói, lòng Mị vẫn lửng lơ theo tiếng sáo, tiếng hát của tình yêu đến những đám chơi. Lúc vùng dậy cô chợt tỉnh trở về với hiện thực.
⇒ Đưa ra nhận xét: Mị luôn tiềm tàng sức sống mãnh liệt, sức sống ấy luôn âm ỉ trong lòng và chỉ chờ có cơ hội để bùng lên mạnh mẽ.
* Trong đêm mùa đông, khi A Phủ bị trói:
- Thái độ ban đầu Mị khi chứng kiến cảnh A Phủ bị trói (dửng dưng bởi sau đêm tình mùa xuân, cô trở lại là cái xác không hồn)
- Thái độ của Mị sau khi thấy A Phủ khóc trong hoàn cảnh lúc ấy?
+ Khi thấy giọt nước mắt của A Phủ khiến Mị đồng cảm, chợt nhớ đến hoàn cảnh của mình trong quá khứ, Mị lại biết thương mình và thương cho kiếp người bị đày đọa.
+ Bất bình trước tội ác của bọn thống lí, Mị cắt dây đay cởi trói cho A Phủ Mị sợ cái chết, cô chạy theo A Phủ tìm lối thoát vượt ra khỏi địa ngục trần gian.
>> Tham khảo thêm: Phân tích nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân hay nhất
2. Bài mẫu tham khảo phân tích sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị
Sau cách mạng tháng 8, ngòi bút của Tô Hoài đi sâu khám phá sức sống mạnh mẽ của những người dân tộc thiểu số miền núi. Trong chuyến đi lên vùng núi phía Bắc của mình, ông đã cho ra đời tác phẩm Vợ chồng A Phủ, với nhân vật Mị, mang trong mình sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.
Trước khi về làm dâu nhà thống lí Pá Tra, Mị cũng như bao người con gái khác yêu đời, sống những tháng này tuổi xuân trẻ trung, hồn nhiên, có tài thổi sáo “thổi lá cũng hay như thổi sáo có biết bao nhiêu người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị” Mị đã từng yêu, từng được yêu, luôn khao khát đi theo tiếng gọi của tình yêu. Mặc dù gia đình gánh trên vai món nợ truyền kiếp, nhưng cô sẵn sàng nói với cha để minh lao động rồi trả nợ dần. Nhưng cuộc sống tươi đẹp ấy chẳng kéo dài được bao lâu cho đến đêm Mị bị A Sử bắt về, “Ngoài vách kia, tiếng nhạc sinh tiền cúng ma đương rập rờn nhảy múa”. Vào chính khoảng khắc ấy cuộc đời của cô đã sang một trang khác, đầy bi thương và thảm kịch.
Những ngày tháng làm dâu nhà thống lí Pá Tra, Mị đã phải chịu bao nỗi đắng cay, tủi nhục. Ngày ngày Mị chỉ biết “ngồi quay sợi gai, cạnh tảng đá, trước cửa tàu ngựa, gương mặt cô lúc nào cũng cúi xuống, mặt buồn rười rượi”. Mị bị coi rẻ chẳng khác gì con vật trong nhà, hùng hục làm việc, chẳng có lấy một giây phút nghỉ ngơi. Nơi ở của cô chẳng khác nào nhà tù, chỉ có một lỗ vuông bằng bàn tay, nhìn ra ngoài chỉ thấy mờ mờ trăng trắng, không biết là sương hay là nắng. Phải chăng sức sống, sự yêu đời của cô trước đã bị bào mòn đến mức cạn kiệt? Tưởng chừng niềm hi vọng, niềm khao khát sống đã bị chôn vùi đến chết thì vào đêm tình mùa xuân và đêm đông tự giải cứu chính mình, ta biết rằng trong sâu thẳm người con gái kia, niềm yêu cuộc sống vẫn tiềm tàng mạnh mẽ. Trong những ngày mùa xuân, không khí rộn vang, tưng bừng hơn. Những tảng đá mèo được tô điểm bởi những chiếc váy rực rỡ, tựa như những bông hoa rộ nở; tiếng trẻ em vui đùa càng trở nên vui vẻ, đầy phấn khích. Lòng Mị cũng chợt có những tia sáng nhỏ le lói. Mùa xuân ai ai cũng uống rượu và Mị cũng vậy. Nhưng cách uống rượu của Mị lại rất khác, cô uống ừng ực từng bát lớn như thể uống để tiêu tan sầu muộn. Dường như trong nhận thức mờ hồ Mị bắt đầu sống lại niềm yêu cuộc sống. Rồi bất chợt “ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sau vọng lại tha thiết, bồi hồi”. Tiếng sáo này đã thực sự khơi lại sức sống trong Mị. Tiếng sáo làm cho Mị nhớ lại những ngày trước đây, về những ngày tháng tuổi xuân tự do, yêu đời cả mình. Nó thấm dần vào tâm trí, trái tim Mị, dần thức tỉnh cô. Tiếng sáo thức tỉnh Mị niềm khao khát được đi chơi, được giao tiếp với mọi người. Từ ngày cưới A Sử về làm chồng, Mị bị A Sử cấm đoán, chưa bao giờ được đi chơi. Một cách đầy hữu ý tiếng sáo đã thúc đẩy từ suy nghĩ trở thành hành động nổi loạn của Mị. Mị muốn đi chơi để Mị có thể rời xa hiện tại đau thương trở về với quá khứ vui vẻ. Nhưng khi hành động còn chưa kịp thực hiện, Mị đã bị A Sử bắt gặp, hắn dùng chính tóc cô mà trói đứng lại ở tường. Mãi tận sau, khi đã tỉnh khỏi cơn say, đối mặt với hiện thực, cô khóc bởi không ai giúp mình, bởi quá khứ tươi đẹp một lần nữa ùa về trong cô, đánh thức con người tưởng như đã chết trong cô Sau lần phản kháng đầu tiên, Mị tiếp tục rơi vào trạng thái sống mòn
Niềm khao khát sống của Mị được thức tỉnh một lần nữa vào chính đêm mà Mị gặp A Phủ đốt lửa ngoài sân. Ban đầu Mị còn không chú ý đến A Phủ: “Nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy cũng thế thôi. Mị vẫn trở dậy, vẫn sưởi, chỉ biết chỉ còn ở với ngọn lửa”. Bởi lẽ khi ấy lòng Mị đã nguội lạnh, tâm can đã câm nín, chính số phận mình Mị đã chẳng còn quan tâm nữa, huống chi số phận người khác. Nhưng trong lần ấy, chứng kiến giọt nước mắt của A Phủ, Mị đã thay đổi suy nghĩ hoàn toàn: “Ngọn lửa vừa bập bùng sáng lên, Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại”. Giọt nước mắt đó khiến cô bất giác nhớ về mùa xuân trước đây, khi cô bị trói đứng, cô khóc nhưng không ai đến giúp cô cả, cũng không thể lau đi được. Giọt nước mắt của A Phủ thực sự đã làm trỗi dậy sức sống của Mị. Trong Mị hình thành tình thương và sự hi sinh: “Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta về trình mà nhà nó rồi, thì chỉ biết đợi ngày mà rủ xuống ở đây thôi… Người kia việc gì mà phải chết”. Vào giây phút ấy, Mị đã quyết định giải cứu A Phủ. Đây không phải là quyết định bồng bột nhất thời mà nó xuất phát từ sự đồng cảm, từ lòng yêu thương con người. Sau khi giải cứu A Phủ, trong một khoảnh khắc Mị cũng vụt chạy theo A Phủ để giải cứu cho chính mình. Hành động cởi trói cho A Phủ, cũng chính là việc Mị đang tự giải cứu chính mình. Đây có thể là hành động bất ngờ nhưng vô cùng hợp lí. Nó cho thấy sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ trong Mị.
Bằng ngòi miêu tả tâm lí nhân vật bậc thầy, Tô Hoài đã đem đến cho bạn đọc chân dung của một người con gái không chỉ đẹp người, đẹp nết mà còn có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ. Mị là đại diện tiêu biểu cho sức sống của con người, là đại diện cho hành trình đi từ bóng tối ra ánh sáng, từ khổ đau đến hạnh phúc của những người nông dân dân tộc thiểu số.
Hy vọng bài viết trên của Luật Minh Khuê đã cung cấp cho quý bạn đọc những kiến thức hữu ích. Xem thêm: Cảm nhận về hình tượng nhân vật Mị trong đoạn văn sau “Lần lần, mấy năm qua…. Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa”. Luật Minh Khuê cảm ơn quý bạn đọc đã quan tâm theo dõi.
