Mục lục bài viết

1. Phần mở đầu của sáng kiến kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp

Mục tiêu của giáo dục là đào tạo ra những con người phát triển toàn diện về đức - trí - thể - mĩ. Giáo viên chủ nhiệm không chỉ dạy đủ các môn học theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo mà còn phải làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Bởi vì nếu công tác chủ nhiệm lớp được làm tốt thì nhất định chất lượng giáo dục của lớp học cũng sẽ được nâng lên. Nhận thức được vấn đề đó, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài công tác chủ nhiệm lớp để nghiên cứu, thực hiện và đạt được kết quả tốt. Tôi xin chia sẻ Sáng kiến kinh nghiệm - kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp đến quý đồng nghiệp cùng tham khảo và thực hiện.

 

2. Phần nội dung của sáng kiến kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp

Cơ sở lý luận:

Nhiệm vụ giáo dục trẻ không chỉ là nhiệm vụ của thầy cô giáo mà còn là nhiệm vụ của cha mẹ học sinh, nhiệm vụ của người lớn và của toàn xã hội.

Đội ngũ giáo viên trong nhà trường là lực lượng chủ yếu quan trọng nhất trong tập thể sư phạm, làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, là người quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường, trong đó đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là người quản lý giáo dục trực tiếp học sinh một lớp, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục nhân cách cho học sinh. Để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh người giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học phải là người toàn diện, là người mẫu mực, là tấm gương sáng để học sinh noi theo.

Thực trạng vấn đề:

Năm học 2022 -2023 tôi được phân công chủ nhiệm lớp 4.1 với tổng số 35/29 học sinh (Dân tộc: 01/01 em; học sinh khác xã: 04/03 em; Hộ nghèo: 02 em, cận nghèo: 01 em).

Thuận lợi:

- Được Ban giám hiệu quan tâm và đã tạo mọi điều kiện để tôi làm tốt công tác chủ nhiệm lớp.

- Bản thân là giáo viên chủ nhiệm lớp nhiều năm, luôn nhiệt tình trong công tác, hết lòng vì học sinh thân yêu.

- Đa số học sinh có lối sống, đạo đức tốt; học đúng độ tuổi và có đủ đồ dùng học tập.

- Đa số cha mẹ học sinh quan tâm tới việc học của con mình.

Khó khăn:

- Một số phụ huynh coi việc giáo dục trẻ là bổn phận và trách nhiệm của nhà trường mà đặc biệt là của giáo viên chủ nhiệm. Mặt khác vài gia đình gửi con ở với ông bà để tiện việc đi làm ăn xa nên việc phối hợp giáo dục giữa nhà trường và gia đình gặp nhiều khó khăn.

- Học sinh của lớp được lựa chọn ở nhiều lớp trong năm học trước (lớp 3) nên chưa có nề nếp cũng như hoạt động và cách sinh hoạt chung.

- Bên cạnh đó, các em còn nhỏ nên ý thức tự học, tự chấp hành nội quy chưa cao.

- Trong thực tế vẫn còn tình trạng nhận thức chưa đúng đắn, chưa phù hợp trong việc, coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện, đổi mới phương pháp, kĩ năng trong công tác chủ nhiệm lớp.

- Không ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy văn hóa làm sao cho tốt, cho giỏi, còn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì chưa quan tâm nhiều. Trong khi đó mục tiêu giáo dục của nước ta không chỉ giáo dục con người có tri thức mà còn cần đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ, và kỹ năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì Công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế.

- Cha mẹ, gia đình học sinh phần lớn cũng tham gia thường xuyên vào việc giáo dục các em ở nhà. Tuy vậy, họ là người không được đào tạo nghề dạy học nên họ không đủ phương pháp, kĩ năng hoặc không có phương pháp và kĩ năng phù hợp trong việc giáo dục trẻ nên việc giáo dục con cái gặp rất nhiều khó khăn.

 

3. Giải pháp sáng kiến kinh nghiệm công tác chủ nhiệm

Đối với công tác tổ chức lớp:

-  Xây dựng nội quy lớp học:

+ Tôi cho mỗi em tự viết nội quy về những điều mà em cần thực hiện (chỉ có tự mình viết ra thì mới nhớ), sau đó mỗi em tự đọc to lên cho cả lớp cùng nghe. Tiếp theo tôi cùng cả lớp thảo luận về nội quy của các bạn đưa ra, tất cả các em đều được tham gia ý kiến, các em cùng nhau trao đổi xem có điểm nào thấy khó thực hiện tôi sẽ giải thích và giúp các em làm tốt hơn.

+ Cuối cùng tôi chốt lại nội quy của lớp

Ví dụ:

- Đi học đều, đúng giờ, nghỉ học phải xin phép (phụ huynh gặp trực tiếp hoặc gọi điện thoại cho giáo viên).

- Trong giờ học trật tự nghe giảng bài, chú ý phát biểu xây dựng bài, không làm việc riêng, có ý thức tự học và hoàn thành nhiệm vụ học tập (ở lớp và ở nhà). 

- Lễ phép, kính trọng, vâng lời thầy, cô giáo, cha mẹ, người lớn tuổi; đoàn kết, giúp đỡ bạn bè; thương yêu các em nhỏ.

- Chia tổ và sắp xếp chỗ ngồi:

+ Phân lớp thành các tổ học sinh có cơ cấu học sinh nam, nữ, trình độ học tập tương đối đồng đều. Việc xếp chỗ ngồi cũng là vấn đề phải cân nhắc, làm sao để lựa chọn bạn ngồi chung bàn không gây mất trật tự, hỗ trợ nhau trong việc học và làm việc theo nhóm thuận tiện.

- Bầu ban các sự lớp:

+ Ngay trong tuần học ôn tập (chưa vào tuần 01), tôi họp lớp để cho học sinh bầu Ban cán sự lớp. Tôi nêu tiêu chuẩn cũng như phân tích để các em hiểu rõ về vai trò và trách nhiệm của từng thành viên trong Ban các sự, sau đó để các em ứng cử và đề cử, tiếp theo là tiến hành biểu quyết lựa chọn, tôi chỉ tham gia với vai trò tham mưu cho các em.

+ Sau khi bầu được Ban cán sự lớp, tôi phát cho mỗi thành viên một quyển vở để làm sổ ghi chép những nội dung và công việc khi cần thiết trong từng tuần.

Đối với giáo viên chủ nhiệm:

- Nghiên cứu, nắm vững tình hình học sinh, xây dựng kế hoạch chủ nhiệm:

+ Vì mỗi năm được phân công chủ nhiệm một lớp nên tôi phải tìm hiểu để nắm được năng lực học tập, sở trường của từng cá nhân, hoàn cảnh gia đình của từng em bằng cách: Tìm hiểu thông qua hồ sơ học bạ, qua giáo viên cũ và từ học sinh trong lớp cũng như qua phụ huynh các em.

+ Tiến hành phân loại đối tượng, xây dựng kế hoạch chủ nhiệm và thực hiện. Trong quá trình thực hiện tôi sẽ vận dụng linh hoạt các biện pháp và thay đổi phù hợp với thực tế sự chuyển biến của học sinh để đạt hiệu quả cao.

- Rèn cho học sinh ý thức tự học:

+ Ở lớp: Trong giờ học, lắng nghe thầy (cô) giảng bài, chú ý phát biểu xây dựng bài và thực hiện các hoạt động học tập theo yêu cầu của thầy (cô). Ngoài ra còn phối hợp đôi bạn học tập để trao đổi bài, giúp nhau cùng học tốt. Trong từng tiết học nếu chưa hiểu bài thì hỏi bạn hoặc thầy (cô) kịp thời và phù hợp.

+ Ở nhà: Thực hiện theo phong trào “Tiếng kẻng học bài” đã được nhà trường phát động. 

- Giáo dục đạo đức cho học sinh:

Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi đang hình thành nhân cách. Để thực hiện tốt việc giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh tôi phải thường xuyên để mắt đến tất cả những sinh họat của học sinh từ trong học tập, vui chơi, giao tiếp với thầy cô, người lớn, bạn bè,… Khi các em có những biểu hiện bất thường về hành vi đạo đức, phải kịp thời điều chỉnh cho các em một cách thật tế nhị, mềm dẻo, linh họat, tránh những lời nói xúc phạm như quát, mắng, phạt học sinh. Bên cạnh đó tôi thường xuyên, kịp thời tuyên dương những học sinh có những biểu hiện hành vi đạo đức tốt trước tập thể lớp, nhằm gây lan tỏa, nhân rộng hành vi tốt trong lớp.

- Bồi dưỡng học sinh năng khiếu:

Bên cạnh nề nếp, chất lượng giáo dục đại trà thì việc bồi dưỡng năng khiếu cho học sinh không kém phần quan trọng. Học sinh năng khiếu được xem là phong trào mũi nhọn của ngành. Ngay từ đầu năm học, tôi đã triển khai phong trào với học sinh lớp tôi, nhằm rèn luyện cho các em có ý thức giữ gìn cẩn thận sách vở, rèn chữ viết sạch đẹp trước tiên góp phần nâng cao kết quả học tập, sau đó dự thi các cấp. Hướng dẫn, nhắc nhở cũng như kiểm tra việc các em luyện tập hàng ngày. Việc luyện chữ phải được tiến hành một cách đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà. Khi học sinh luyện tập viết chữ, tôi chú ý uốn nắn để các em cầm bút đúng, ngồi đúng tư thế và rèn luyện tùng nét chữ cho đều, đẹp.

- Phối hợp với gia đình học sinh:

Tôi thường xuyên liên hệ, trao đổi với cha mẹ học sinh để cùng phối hợp giáo dục, động viên giúp đỡ kịp thời từng học sinh. Trao đổi bằng nhiều hình thức như: họp định kỳ, gặp trực tiếp hoặc trao đổi qua điện thoại. Yêu cầu cha mẹ học sinh quản lý việc con tự học ở nhà cũng như nhắc nhở, đảm bảo cho con mình thực hiện tốt “Phong trào tiếng kẻng học bài”. Trao đổi thường xuyên với cha mẹ học sinh những em trong đội tuyển chữ đẹp nhằm tạo sự đồng thuận và quan tâm của họ về việc rèn chữ viết của con mình.

Đặc biệt dù với đối tượng nào cũng phải lưu ý dùng phương pháp tác động tình cảm, động viên khích lệ kịp thời, phối hợp với phụ huynh để giáo dục và đặc biệt xác định vấn đề giáo dục kiến thức - kỹ năng, phẩm chất, năng lực là vấn đề then chốt.

Xem thêm: