Mục lục bài viết

1. Đánh giá sơ bộ tác động môi trường được hiểu là như thế nào?

Theo quy định tại khoản 6 Điều 3 của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, đánh giá sơ bộ tác động môi trường là một quá trình quan trọng trong việc xác định và nhận diện những vấn đề môi trường có thể phát sinh từ một dự án đầu tư. Quá trình này diễn ra trong giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi hoặc giai đoạn đề xuất thực hiện dự án, trước khi các quyết định chính thức về việc triển khai dự án được đưa ra. Mục đích của việc đánh giá sơ bộ tác động môi trường là nhằm phát hiện những tác động tiêu cực có thể ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, từ đó đề xuất các biện pháp phòng ngừa hoặc giảm thiểu những tác động không mong muốn này. Việc thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường giúp các nhà đầu tư và cơ quan quản lý có cái nhìn tổng quan về các yếu tố môi trường, đảm bảo rằng dự án được thực hiện một cách bền vững và không gây hại cho hệ sinh thái cũng như sức khỏe cộng đồng.

 

2. Thời điểm đánh giá sơ bộ tác động môi trường

Thời điểm đánh giá sơ bộ tác động môi trường được quy định rõ tại Khoản 2 Điều 29 của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, theo đó việc đánh giá này phải được thực hiện trong giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi của các dự án đầu tư xây dựng.

Cụ thể, quá trình đánh giá sơ bộ tác động môi trường diễn ra trong giai đoạn đề xuất chủ trương đầu tư hoặc khi các nhà đầu tư đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư đối với những dự án thuộc diện phải có quyết định hoặc sự chấp thuận chủ trương đầu tư theo các quy định của pháp luật về đầu tư, đầu tư công, hoặc đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), cũng như các dự án xây dựng khác. Đây là bước đi quan trọng nhằm đảm bảo rằng trong quá trình nghiên cứu, phát triển và triển khai dự án, các yếu tố môi trường được xem xét và đánh giá một cách cẩn thận, nhằm phòng ngừa các tác động tiêu cực đến môi trường và cộng đồng.

Việc thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường ngay từ giai đoạn này không chỉ giúp các cơ quan quản lý và nhà đầu tư nhận thức được các nguy cơ môi trường có thể xảy ra mà còn tạo cơ sở để đưa ra các quyết định đúng đắn về việc tiếp tục thực hiện hoặc điều chỉnh dự án sao cho phù hợp với các yêu cầu bảo vệ môi trường.

 

3. Đối tượng phải thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 29 của Luật Bảo vệ môi trường 2020, các dự án đầu tư thuộc nhóm I là những đối tượng bắt buộc phải thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường. Nhóm I này bao gồm các dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường ở mức độ cao, đòi hỏi phải có sự xem xét kỹ lưỡng về tác động môi trường ngay từ giai đoạn đầu. Theo quy định tại Khoản 3 Điều 28 của Luật Bảo vệ môi trường 2020, các dự án nhóm I được chia thành nhiều loại hình cụ thể, trong đó bao gồm các dự án có quy mô lớn hoặc trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường.

Cụ thể, dự án thuộc nhóm I có thể là những dự án sản xuất, kinh doanh hoặc dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô và công suất lớn, như các dự án sản xuất công nghiệp nặng, dịch vụ xử lý chất thải nguy hại, hoặc những dự án nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài để sử dụng làm nguyên liệu sản xuất. Ngoài ra, nhóm I còn bao gồm các dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ ô nhiễm môi trường ở quy mô trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường, chẳng hạn như những dự án có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái tự nhiên hoặc sức khỏe cộng đồng.

Bên cạnh đó, các dự án sử dụng đất, bao gồm đất có mặt nước hoặc khu vực biển với quy mô lớn, hoặc quy mô trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường, cũng thuộc nhóm I. Ví dụ, các dự án khai thác khoáng sản, tài nguyên nước với quy mô và công suất lớn hoặc trung bình nhưng có thể gây tác động tiêu cực đến hệ sinh thái nước và môi trường xung quanh. Thêm vào đó, các dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất quy mô từ trung bình trở lên nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường cũng thuộc nhóm này.

Đặc biệt, các dự án yêu cầu di dân, tái định cư với quy mô lớn cũng phải thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường. Những dự án này có thể làm thay đổi môi trường sống của cộng đồng dân cư, ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên, cảnh quan và các yếu tố xã hội, đòi hỏi phải có sự nghiên cứu cẩn thận để đảm bảo tính bền vững và giảm thiểu những tác động tiêu cực.

Như vậy, với các dự án đầu tư thuộc nhóm I, việc thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là biện pháp quan trọng để bảo vệ môi trường, đảm bảo sự phát triển bền vững của các dự án, đồng thời ngăn ngừa những tác động tiêu cực có thể xảy ra đối với cộng đồng và hệ sinh thái.

 

4. Nội dung đánh giá sơ bộ tác động môi trường

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 29 của Luật Bảo vệ môi trường 2020, nội dung đánh giá sơ bộ tác động môi trường đối với dự án đầu tư bao gồm một số yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo rằng các tác động môi trường của dự án được nhận diện và đánh giá một cách đầy đủ và chính xác. Đầu tiên, việc đánh giá sự phù hợp của địa điểm thực hiện dự án với các chiến lược và quy hoạch bảo vệ môi trường là một yếu tố cốt lõi. Cụ thể, dự án cần phải phù hợp với Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia, Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia, cũng như các quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch có liên quan khác, đảm bảo rằng dự án không gây mâu thuẫn với các mục tiêu bảo vệ môi trường đã được xác định trước đó.

Tiếp theo, quá trình đánh giá phải nhận diện và dự báo các tác động môi trường chính của dự án, căn cứ vào các yếu tố như quy mô, công nghệ sản xuất và địa điểm thực hiện dự án. Điều này giúp xác định rõ những nguy cơ và tác động có thể xảy ra đối với môi trường, từ đó có phương án ứng phó kịp thời. Một phần không thể thiếu trong đánh giá sơ bộ là việc nhận diện các yếu tố nhạy cảm về môi trường của khu vực thực hiện dự án, đặc biệt là các yếu tố có thể gây ra những tác động nghiêm trọng nếu dự án được triển khai tại những địa điểm nhạy cảm về sinh thái hay có giá trị bảo tồn cao.

Bên cạnh đó, quá trình đánh giá còn yêu cầu phân tích và lựa chọn các phương án phù hợp về quy mô, công nghệ sản xuất, công nghệ xử lý chất thải và địa điểm thực hiện dự án. Mục đích là tìm ra những phương án tối ưu nhất, không chỉ về mặt hiệu quả kinh tế mà còn phải đảm bảo tính bền vững về môi trường. Việc lựa chọn phương án phù hợp sẽ giúp giảm thiểu tối đa các tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời giúp nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và năng lượng, giảm thiểu ô nhiễm.

Cuối cùng, trong đánh giá sơ bộ tác động môi trường, cần phải xác định các vấn đề môi trường chính và phạm vi tác động đến môi trường cần lưu ý trong suốt quá trình thực hiện đánh giá tác động môi trường. Điều này không chỉ giúp cơ quan nhà nước và các bên liên quan hiểu rõ hơn về tác động của dự án mà còn tạo cơ sở để các biện pháp giảm thiểu và khắc phục các tác động tiêu cực được đề xuất và thực hiện hiệu quả.

Các cơ quan, tổ chức, cá nhân đề xuất dự án đầu tư thuộc các đối tượng yêu cầu đánh giá sơ bộ tác động môi trường phải thực hiện đầy đủ các nội dung trên. Hồ sơ đánh giá sơ bộ tác động môi trường sẽ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét đồng thời với hồ sơ đề nghị quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư. Việc thực hiện đánh giá này là một bước quan trọng trong quy trình thẩm định dự án, giúp đảm bảo rằng các dự án đầu tư sẽ được triển khai một cách bền vững và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

Xem thêm bài viết: 

Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline tư vấn pháp luật môi trường trực tuyến: 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được giải đáp.