1. Mãn kinh là gì?
Mãn kinh (menopause) là giai đoạn trong cuộc sống của phụ nữ khi kinh nguyệt (tuần hoàn kinh nguyệt) dừng lại hoàn toàn và không còn có khả năng mang thai. Thường xảy ra vào khoảng tuổi 45-55, tuy nhiên, thời điểm chính xác có thể thay đổi từ người này sang người khác. Mãn kinh xảy ra khi lượng hormone nữ (estrogen và progesterone) sản xuất bởi cơ tử cung giảm đi đáng kể.
Nguồn ảnh: Siêu tầm
Điều này có thể gây ra một loạt biểu hiện và triệu chứng, bao gồm:
Ngừng kinh: Kinh nguyệt không còn xuất hiện.
Sự thay đổi tâm trạng: Phụ nữ mãn kinh có thể trải qua sự biến đổi tâm trạng, như lo âu, căng thẳng, và khó chịu.
Triệu chứng vùng kín: Thay đổi vùng kín, khô âm đạo, ngứa ngáy, và đau quan hệ tình dục có thể xảy ra.
Biến đổi hệ xương: Mãn kinh có thể dẫn đến giảm mật độ xương và tăng nguy cơ gãy xương.
Triệu chứng nhiệt đới: Những cơn nhiệt đới (sốt cao) và đổ mồ hôi đêm có thể xảy ra.
Mãn kinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của phụ nữ, và nó có thể cần theo dõi và điều trị bởi bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Một phần điều trị phổ biến cho các triệu chứng mãn kinh là sử dụng hormone thay thế (HRT) hoặc các phương pháp khác để giảm triệu chứng. Tuy nhiên, quyết định sử dụng HRT hoặc các phương pháp điều trị khác nên được thảo luận và quyết định cùng với bác sĩ dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể và mong muốn của bệnh nhân.
2. Các loại thực phẩm bổ sung cho phụ nữ mãn kinh
- Thiên ma: Một số báo cáo cho rằng Thiên ma có thể giúp giảm triệu chứng bốc hỏa, đặc biệt là trong thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, hiệu quả của Thiên ma có thể khác nhau đối với mỗi người, và nó không hoạt động hiệu quả đối với tất cả phụ nữ. Cần lưu ý rằng điều quan trọng là thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung hoặc thảo dược nào, bao gồm Thiên ma. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có vấn đề về gan hoặc bất kỳ tình trạng y tế nào khác, bởi vì một số loại thảo dược và thực phẩm bổ sung có thể tương tác với thuốc khác hoặc gây ra tác dụng phụ. Ngoài Thiên ma, có nhiều phương pháp khác để quản lý triệu chứng mãn kinh, bao gồm hormone thay thế (HRT), thay đổi chế độ ăn uống, vận động thể dục đều đặn, và các biện pháp giảm căng thẳng. Bác sĩ của bạn có thể tư vấn cho bạn về cách tốt nhất để quản lý triệu chứng mãn kinh dựa trên tình trạng sức khỏe cá nhân của bạn.
- Hạt lanh có tác dụng là làm dịu mồ hôi đêm: Hạt lanh (flaxseeds) và dầu hạt lanh (flaxseed oil) là nguồn thực phẩm giàu lignans, loại hợp chất có thể có lợi cho sức khỏe của phụ nữ mãn kinh. Lignans là loại chất chống oxy hóa và có khả năng ảnh hưởng đến nội tiết tố nữ trong cơ thể. Nói chung, nhiều nghiên cứu đã tiến hành để xem xét khả năng của lignans trong việc giảm triệu chứng mãn kinh như bốc hỏa và mồ hôi đêm. Tuy nhiên, kết quả từ các nghiên cứu về tác dụng của lignans từ hạt lanh trên triệu chứng mãn kinh vẫn chưa rõ ràng và chưa được chứng minh đủ mạnh mẽ. Một số nghiên cứu cho thấy lợi ích, trong khi các nghiên cứu khác không tìm thấy sự kết nối rõ ràng giữa lignans và giảm triệu chứng mãn kinh.
- Canxi có tác dụng trong ngăn ngừa loãng xương: Canxi là một khoáng chất quan trọng giúp xây dựng và duy trì sức khỏe của xương. Khi phụ nữ mãn kinh, nồng độ hormone giảm, đặc biệt là estrogen, có thể dẫn đến mất canxi từ xương. Điều này có thể dẫn đến loãng xương và tăng nguy cơ gãy xương. Các lượng canxi được đề xuất mà bạn đã nêu ra là tham khảo và có thể thay đổi tùy theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Một cách tốt để đảm bảo bạn đủ lượng canxi là bổ sung từ thực phẩm, như sữa, sữa chua, thực phẩm chứa canxi từ cây cỏ (như rau cải xanh), hạt hướng dương, và cá. Nếu bạn cần bổ sung canxi thông qua thực phẩm bổ sung, thì quan trọng là phải theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Một vài lưu ý quan trọng bao gồm:
+ Chia thành phần: Thay vì uống một liều canxi lớn, nên chia thành phần thành nhiều lần trong ngày để tăng sự hấp thụ.
+ Kết hợp với vitamin D: Vitamin D cần thiết để hấp thụ canxi, do đó, đảm bảo bạn có đủ lượng vitamin D từ ánh nắng mặt trời hoặc thực phẩm.
+ Tùy chỉnh theo hướng dẫn: Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về loại canxi bổ sung nào phù hợp với bạn và liều lượng cụ thể
+ Tuân thủ định kỳ kiểm tra sức khỏe: Theo dõi nồng độ canxi trong huyết thanh và thảo luận với bác sĩ về chế độ bổ sung canxi nếu cần thiết.
Lưu ý rằng quá mức tiêu thụ canxi cũng có thể có tác dụng phụ, vì vậy nên luôn thảo luận với chuyên gia y tế về nhu cầu cụ thể của bạn.
- Cỏ ba lá đỏ: Cỏ ba lá đỏ (red clover) đã thu hút sự quan tâm trong việc quản lý triệu chứng mãn kinh, bao gồm bốc hỏa và các triệu chứng liên quan đến sự suy giảm nồi tiết tố nữ sau mãn kinh. Nguyên nhân là cỏ ba lá đỏ chứa một loại chất gọi là isoflavone (genistein và daidzein), mà có thể hoạt động giống như estrogen, một hormone nữ.
- Khoai lang dại: Khoai lang dại (wild yam) và các sản phẩm làm từ nó, như thuốc và kem, đã được quảng cáo là có khả năng thay thế hormone và giúp giảm triệu chứng mãn kinh. Khoai lang dại chứa một hợp chất gọi là diosgenin, mà theo một số quảng cáo, có khả năng biến đổi thành estrogen và progesterone trong cơ thể. Tuy nhiên, hiệu quả của diosgenin trong khoai lang dại khi sử dụng như một thay thế hormone vẫn còn tranh cãi và chưa được chứng minh rõ ràng qua các nghiên cứu lâm sàng.
Các nghiên cứu đã thấy có sự giảm đáng kể trong triệu chứng mãn kinh khi sử dụng khoai lang dại hoặc các sản phẩm dựa trên diosgenin. Do đó, việc sử dụng khoai lang dại như một phương pháp thay thế hormone có thể một phần nào đó mang lại lợi ích đáng kể đối với phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh.
- Nhân sâm: Nhân sâm (ginseng) là một loại thảo dược đã được nghiên cứu về tác dụng của nó đối với sức khỏe của phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhân sâm có thể có tác dụng tích cực đối với một số triệu chứng mãn kinh như cải thiện tâm trạng và giấc ngủ, cũng như tăng cường năng lượng và sự tỉnh táo. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là hiệu quả của nhân sâm có thể khác nhau tùy thuộc vào loại nhân sâm và cá nhân. Có nhiều loại nhân sâm, bao gồm nhân sâm Mỹ (Panax quinquefolius) và nhân sâm Hàn Quốc (Panax ginseng). Nghiên cứu đã chỉ ra sự khác biệt giữa các loại nhân sâm và hiệu quả của chúng đối với các triệu chứng mãn kinh có thể không đồng đều. Mặc dù có một số kết quả tích cực từ nghiên cứu về nhân sâm, nhưng cần thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng để xác minh hiệu quả và định rõ liều lượng và thời gian sử dụng tối ưu. Quyết định sử dụng nhân sâm hoặc bất kỳ loại thảo dược nào khác để quản lý triệu chứng mãn kinh nên được thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Họ có thể cung cấp hướng dẫn và đề xuất cụ thể dựa trên tình trạng sức khỏe và mong muốn cá nhân của bạn.
3. Mãn kinh nên kiêng ăn gì?
Thời kỳ mãn kinh là một giai đoạn quan trọng trong cuộc sống của phụ nữ, và có một số quan điểm và thực hành kiêng kỵ có thể giúp duy trì sức khỏe và làm giảm triệu chứng mãn kinh. Dưới đây là một số điều kiêng nên cân nhắc trong thời kỳ mãn kinh:
Thuốc chống viêm (NSAID): Tránh sử dụng quá mức các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin hoặc ibuprofen, vì chúng có thể gây tổn thương dạ dày và hệ tiêu hóa.
Caffeine: Hạn chế tiêu thụ caffein hoặc nước có caffein, vì nó có thể gây kích thích và làm tăng triệu chứng bốc hỏa.
Thực phẩm kích thích: Tránh các loại thực phẩm kích thích như thức ăn cay, hành, tỏi, và các loại gia vị mạnh, vì chúng có thể làm tăng triệu chứng bốc hỏa.
Cồn: Hạn chế việc tiêu thụ cồn, vì nó có thể gây kích thích và làm tăng triệu chứng lo âu.
Thực phẩm nóng: Tránh thực phẩm nóng hoặc nóng hổi, vì chúng có thể gây tăng triệu chứng bốc hỏa.
Thức ăn giàu canxi: Tiêu thụ thức ăn giàu canxi để duy trì sức khỏe xương. Tuyệt đối tránh thức ăn đậu nành và các sản phẩm có chứa estrogen thực vật (phytoestrogen) khi bạn đang sử dụng hormone thay thế (HRT) hoặc hormone estrogen.
Hạn chế natri: Giảm tiêu thụ natri (muối) để giảm nguy cơ tăng huyết áp và giữ sức khỏe tim mạch.
Thực phẩm giàu chất xơ: Thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp kiểm soát cân nặng và hỗ trợ tiêu hóa. Bao gồm thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh và hạt.
Đa dạng chế độ ăn: Ăn một loạt thực phẩm là cách tốt nhất để đảm bảo bạn nhận được đủ dưỡng chất quan trọng.
Các thực phẩm giàu chất chống oxi hóa: Bao gồm các loại thực phẩm như trái cây tươi, rau xanh, hạt, và các loại thực phẩm giàu vitamin C và E.
Nhớ rằng mỗi phụ nữ có tình trạng sức khỏe và triệu chứng mãn kinh riêng biệt. Điều quan trọng là thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để tạo ra một chế độ ăn phù hợp với tình trạng cá nhân của bạn và mong muốn của bạn.
Tham khảo thêm: Người lớn thiếu canxi nên uống gì để bổ sung?
