1. Hướng dẫn bầu cử bí thư cấp uỷ trong Đại hội Đảng các cấp
Theo Chỉ thị 35-CT/TW ngày 30.5.2019 của Bộ Chính trị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, việc thực hiện bầu cử trong đại hội đảng bộ các cấp như sau:
Việc bầu cử các chức vụ cấp ủy, ban thường vụ, bí thư, phó bí thư cấp ủy, ủy ban kiểm tra và chủ nhiệm ủy ban kiểm tra các cấp được thực hiện tuân theo Quy chế bầu cử của Đảng.
Bầu bí thư cấp ủy tại đại hội được áp dụng thí điểm ở những địa phương có cấp ủy đoàn kết, thống nhất cao; ứng viên được xem xét cần phải là những người tiêu biểu, thể hiện sự đoàn kết, có phẩm chất, năng lực, uy tín và có khả năng hoàn thành mục tiêu và nhiệm vụ được giao. Đồng thời, việc bầu bí thư phải được sự đồng ý của cấp ủy cấp trên trực tiếp.
Trong quá trình đại hội, việc bầu bí thư cấp ủy được thực hiện sau khi danh sách ứng viên được đề cử vào ban chấp hành đảng bộ khóa mới được giới thiệu. Kết quả của việc giới thiệu này được đưa cho cấp ủy khóa mới tham khảo khi tiến hành bầu bí thư cấp ủy. Trong trường hợp danh sách giới thiệu từ đại hội khác với phương án nhân sự được duyệt, sẽ cần báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo từ cấp ủy cấp trên trước khi tiến hành bầu bí thư cấp ủy.
Để cụ thể hóa, việc bầu cử cấp uỷ được thực hiện theo các bước sau:
- Ban Chủ tịch đại hội thông báo cho đại hội về yêu cầu, tiêu chuẩn, cơ cấu, và số lượng cấp uỷ trong khóa mới do cấp uỷ cấp triệu tập đại hội chuẩn bị. Đại hội thảo luận về các tiêu chuẩn và yêu cầu, cùng với việc xác định số lượng cấp uỷ viên (tuân theo hướng dẫn của cấp uỷ cấp trên về số lượng cấp uỷ viên trong mỗi đảng bộ).
- Đoàn Chủ tịch đại hội đề cử danh sách nhân sự do cấp uỷ cấp triệu tập đại hội chuẩn bị.
- Tiến hành quá trình ứng cử và đề cử.
- Đoàn Chủ tịch tổng hợp danh sách các ứng cử viên và đề cử viên, thông báo danh sách này cho đại hội xem xét và quyết định.
- Tiến hành việc bầu cử, với việc đoàn Chủ tịch đại hội giới thiệu danh sách ban kiểm phiếu, bao gồm một trưởng ban và một số uỷ viên từ đại hội để tham gia vào việc kiểm phiếu. Đại hội thực hiện việc bầu cử và sau đó ban kiểm phiếu kiểm tra và báo cáo kết quả bầu cử.
- Trong trường hợp bầu lần đầu không đủ số lượng cấp uỷ trong khóa mới, việc bầu tiếp sẽ được tiến hành sau khi đại hội xem xét và quyết định.
- Đối với việc bầu cấp uỷ chi bộ, việc này sẽ diễn ra sau khi bầu cấp uỷ cấp trên. Các chi bộ sẽ bầu chi uỷ, sau đó tiến hành bầu bí thư và phó bí thư trong số các chi uỷ viên. Trong trường hợp không có chi uỷ, chi bộ sẽ bầu bí thư và nếu cần, bầu phó bí thư cho chi bộ.
- Đối với các đảng bộ từ cơ sở đến đảng bộ trực thuộc Trung ương, nếu việc bầu bí thư được tiến hành trực tiếp, sau khi bầu cấp uỷ, việc lựa chọn bí thư sẽ được thực hiện sau khi danh sách được đại hội đảng bộ mới giới thiệu. Sau khi cấp uỷ cấp trên có ý kiến chỉ đạo, việc bầu bí thư mới được tiến hành.
2. Nhiệm vụ cấp ủy triệu tập đại hội
Nhiệm vụ của cấp ủy khi triệu tập đại hội bao gồm:
- Chuẩn bị các dự thảo báo cáo và các vấn đề liên quan đến nhân sự đại biểu, đề án nhân sự cấp ủy, ủy ban kiểm tra và kế hoạch tổ chức đại hội.
- Tiếp nhận đơn ứng cử vào cấp ủy từ đảng viên chính thức không phải là đại biểu chính thức của đại hội theo quy định của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
- Quyết định và thông báo thời gian khai mạc đại hội trước 30 ngày làm việc; thông báo số lượng đại biểu và phân bổ đại biểu cho các đảng bộ, chi bộ trực thuộc; chỉ đạo việc bầu cử đại biểu bảo đảm đúng nguyên tắc và thủ tục quy định.
- Cung cấp tài liệu cho ban thẩm tra tư cách đại biểu về tình hình, kết quả bầu cử đại biểu và các vấn đề liên quan đến tư cách đại biểu.
- Cung cấp tài liệu cho đoàn chủ tịch đại hội để trả lời các vấn đề do đại biểu đại hội yêu cầu.
- Chỉ đạo các hoạt động thường xuyên của đảng bộ cho đến khi cấp ủy mới được bầu ra.
- Chuẩn bị tài liệu cho cấp ủy mới để bầu các chức danh lãnh đạo của cấp ủy, ủy ban kiểm tra và chủ nhiệm ủy ban kiểm tra khóa mới trong phiên họp đầu tiên.
3. Nhiệm vụ của cơ quan điều hành đại hội
Đoàn chủ tịch đại hội: là cơ quan điều hành công việc của đại hội, hoạt động dưới nguyên tắc tập trung dân chủ và quyết định theo đa số. Cấp ủy triệu tập đại hội đề xuất, đại hội thảo luận, và biểu quyết về số lượng và danh sách đoàn chủ tịch và chủ tịch đại hội. Đại hội chi bộ biểu quyết danh sách đoàn chủ tịch hoặc chủ tịch đại hội.
Số lượng thành viên đoàn chủ tịch đại hội: Ở cấp chi bộ và đảng bộ cơ sở: không quá 5 đồng chí (chi bộ có ít đảng viên thì chỉ bầu chủ tịch đại hội); Ở cấp huyện và tương đương: từ 7 - 9 đồng chí.
Nhiệm vụ của đoàn chủ tịch đại hội bao gồm:
- Điều hành các hoạt động của đại hội theo chương trình và quy chế làm việc đã được đại hội biểu quyết thông qua. Họ phân công thành viên để điều hành các nội dung và chương trình các phiên họp của đại hội, chuẩn bị nội dung cho đại hội thảo luận và biểu quyết, cũng như giải trình các vấn đề mà đại biểu có ý kiến khác nhau. Họ cũng lãnh đạo các hoạt động của đại hội.
- Điều hành việc bầu cử theo Quy chế bầu cử trong Đảng.
- Hướng dẫn để đại hội thảo luận và quyết định về tiêu chuẩn cấp uỷ viên, số lượng và cơ cấu cấp uỷ, tiêu chuẩn, số lượng và cơ cấu đại biểu tham gia đại hội đảng bộ cấp trên.
- Đề xuất danh sách nhân sự do cấp uỷ triệu tập đại hội chuẩn bị, hướng dẫn việc ứng cử và đề cử.
- Tổng hợp danh sách những người ứng cử và những người được đề cử, đề xuất những trường hợp cần rút hoặc không cần rút khỏi danh sách bầu cử, và báo cáo cho đại hội xem xét và quyết định.
- Thu thập ý kiến của đại hội đối với các người ứng cử và được đề cử. Lập danh sách bầu cử, thu thập phiếu bầu và báo cáo kết quả bầu cử; giới thiệu danh sách ban kiểm phiếu và trưởng ban kiểm phiếu để đại hội biểu quyết. Họ cũng hướng dẫn hoạt động của ban kiểm phiếu, giảng dạy quy tắc và thủ tục bầu cử trong đại hội.
- Trả lời các ý kiến của đại biểu về nhân sự trong quá trình chuẩn bị bầu cử.
Ban thẩm tra tư cách đại biểu của đại hội: Thành viên của ban thẩm tra tư cách đại biểu của đại hội phải là những đại biểu chính thức của đại hội, am hiểu về công tác tổ chức và có kỹ năng kiểm tra. Cấp ủy triệu tập đại hội đề xuất, đại hội biểu quyết về số lượng và danh sách thành viên của ban thẩm tra tư cách đại biểu và trưởng ban thẩm tra tư cách đại biểu. Nếu đại hội đảng viên không bầu ban thẩm tra tư cách đại biểu, cấp ủy triệu tập đại hội phải báo cáo tình hình đảng viên tham dự đại hội cho đại hội.
Nhiệm vụ của ban thẩm tra tư cách đại biểu bao gồm:
Xem xét báo cáo của cấp uỷ về việc chấp hành nguyên tắc, thủ tục, tình hình và kết quả bầu cử đại biểu, cũng như các vấn đề liên quan đến tư cách đại biểu.
Kiểm tra và kết luận về các đơn thư khiếu nại và tố cáo về tư cách đại biểu mà cấp uỷ các cấp đã giải quyết. Họ cũng báo cáo với đoàn chủ tịch để đại hội xem xét và quyết định về những trường hợp không công nhận tư cách đại biểu, những trường hợp muốn rút khỏi danh sách đại biểu và việc chuyển đại biểu dự khuyết thành đại biểu chính thức đã được triệu tập.
Đoàn thư ký đại hội: gồm những đại biểu chính thức (đối với đại hội đại biểu) hoặc đảng viên chính thức (đối với đại hội đảng viên) trong đại hội không có tên trong danh sách ứng cử hoặc đề cử tại đại hội. Đoàn chủ tịch (hoặc chủ tịch) đại hội đề xuất và đại hội biểu quyết về số lượng và danh sách đoàn thư ký đại hội và trưởng đoàn thư ký. Trưởng đoàn thư ký có trách nhiệm phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên và chịu trách nhiệm trước đoàn chủ tịch về nhiệm vụ của đoàn thư ký.
Nhiệm vụ của đoàn thư ký bao gồm: Ghi biên bản, tổng hợp đầy đủ và trung thực ý kiến của các đại biểu tại hội trường và các phiên làm việc tại tổ đại biểu. Họ giúp đoàn chủ tịch chuẩn bị các văn bản kết luận, nghị quyết của đại hội và thông báo của đoàn chủ tịch gửi tới các đoàn đại biểu.
Hỗ trợ đoàn chủ tịch đại hội trong việc thực hiện một số nhiệm vụ theo Quy chế bầu cử trong Đảng của Ban Chấp hành Trung ương.
Thu thập, bảo quản hồ sơ và tài liệu sau khi đại hội kết thúc và hỗ trợ đoàn chủ tịch đại hội giao nộp cho cấp uỷ khóa mới (qua văn phòng cấp uỷ).
Ban Kiểm phiếu: gồm những đại biểu chính thức (đối với đại hội đại biểu), đảng viên (đối với đại hội đảng viên) trong đại hội không có tên trong danh sách ứng cử hoặc đề cử tại đại hội. Đoàn chủ tịch (hoặc chủ tịch) đại hội đề xuất và đại hội biểu quyết về số lượng và danh sách thành viên của ban kiểm phiếu và trưởng ban kiểm phiếu. Trong trường hợp đặc biệt khi đại hội không bầu được ban kiểm phiếu, cấp uỷ cấp trên sẽ tiến hành bầu một tổ công tác để giúp việc kiểm phiếu.
Số lượng thành viên ban kiểm phiếu ở đại hội chi bộ từ 2 - 3 đồng chí; đại hội đảng bộ cấp cơ sở từ 3 - 5 đồng chí; đại hội đảng bộ huyện, thành phố và đảng bộ trực thuộc tỉnh từ 7 - 9 đồng chí.
Nhiệm vụ của ban kiểm phiếu bao gồm:
Hướng dẫn cách thức ghi phiếu, kiểm tra, niêm phong thùng phiếu, phát phiếu trực tiếp cho đại biểu (hoặc theo đoàn đại biểu), kiểm số phiếu phát ra và phiếu thu về, báo cáo đại hội, kiểm phiếu bầu.
Xem xét và kết luận về các phiếu không hợp lệ và những ý kiến khiếu nại về việc bầu cử trong đại hội (nếu có).
Lập biên bản kiểm phiếu, báo cáo với đoàn chủ tịch và công bố kết quả bầu cử; ký vào biên bản bầu cử, niêm phong phiếu bầu và chuyển cho đoàn chủ tịch đại hội để bàn giao cho cấp uỷ khóa mới lưu trữ theo quy định.
Nếu kiểm phiếu bằng máy vi tính (sử dụng phần mềm kiểm phiếu theo quy định thống nhất, bảo đảm tính bảo mật), ban kiểm phiếu được sử dụng một số nhân viên kỹ thuật không phải là đại biểu đại hội, được bầu bởi đoàn chủ tịch đại hội để thực hiện nhiệm vụ kiểm phiếu. Ngoài ban kiểm phiếu và nhân viên kỹ thuật thực hiện nhiệm vụ kiểm phiếu, không ai được phép tiếp cận nơi làm việc của ban kiểm phiếu
Quý khách có thể tham khảo thêm bài viết liên quan cùng chủ đề như sau: Phân tích các nguyên tắc bầu cử ở Việt Nam theo quy định pháp luật ?. Nếu có vấn đề cần tư vấn về pháp lý, quý khách có thể liên hệ với chúng tôi qua hotline 19006162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Trân trọng./.
