Việc thực hiện nghĩa vụ trả lại tài sản mượn ?

Trước khi giao quạt cho ông Hồng, ông Nam đã dặn rất cẩn thận rằng chiếc quạt cổ thời pháp nên chỉ chạy được điện 110V và bảo ông Hồng phải dùng bộ chuyển nguồn. Khi mang quạt về nhà, mọi người đều rất thích thú vì chiếc quạt lạ mắt. Buổi trưa, khi gia đình tổ chức ăn uống thì con trai ông Hồng đã cắm chiếc quạt cây ông Hồng mượn của ông Nam để phục vụ việc ăn uống. Do không được nhắc nhở đổi nguồn điện nên anh đã cắm trực tiếp vào dòng điện 220V làm chiếc quạt bị cháy. Sau buổi hôm đó, ông Hồng có sang trình bày sự việc và xin ông Nam cho mình được mua một chiếc quạt cây mới thay thế hoặc đền tiền, nhưng ông Nam không đồng ý vì chiếc quạt cây của ông là chiếc quạt cổ nên rất quý nên yêu cầu ông Hồng phải mang chiếc quạt đi sửa. Tuy nhiên, vì chiếc quạt của ông Nam là quạt cổ nên trên thị trường không ai có thể sửa được chiếc quạt này. Câu hỏi:

1. Hãy chỉ ra căn cứ chấm dứt nghĩa vụ dân sự trong tình huống trên và xác định nghĩa vụ nào là nghĩa vụ bị chấm dứt, thời điểm chấm dứt?

2. Nếu ông Nam chấp nhận cho ông Hồng mua một chiếc quạt cây khác thay thế thì việc ông Hồng giao chiếc quạt cây mới chính là thực hiện nghĩa vụ trả lại tài sản mượn?

3. Khi chiếc quạt không thể sửa chữa được thì ông Hồng hay con trai ông Hồng phải chịu trách nhiệm với ông Nam?

4. Loại trách nhiệm được nêu trong câu hỏi 3 là loại trách nhiệm gì?

Câu hỏi được biên tập từ chuyên mục tư vấn pháp luật dân sự của Công ty luật Minh Khuê

Luật sư tư vấn pháp luật dân sự, gọi: 1900.6162

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của Công ty Luật Minh Khuê. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau:

I. Căn cứ pháp lý:

Bộ luật Dân sự số 33/2005/QH11 của Quốc hội 

II. Nội dung tư vấn:

1. Điều 374. Căn cứ chấm dứt nghĩa vụ dân sự có quy định như sau:

Nghĩa vụ dân sự chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

1. Nghĩa vụ được hoàn thành;

2. Theo thoả thuận của các bên;

3. Bên có quyền miễn việc thực hiện nghĩa vụ;

4. Nghĩa vụ được thay thế bằng nghĩa vụ dân sự khác;

5. Nghĩa vụ được bù trừ;

6. Bên có quyền và bên có nghĩa vụ hoà nhập làm một;

7. Thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ dân sự đã hết;

8. Bên có nghĩa vụ là cá nhân chết hoặc là pháp nhân, chủ thể khác chấm dứt mà nghĩa vụ phải do chính cá nhân, pháp nhân, chủ thể đó thực hiện;

9. Bên có quyền là cá nhân chết mà quyền yêu cầu không thuộc di sản thừa kế hoặc là pháp nhân, chủ thể khác chấm dứt mà quyền yêu cầu không được chuyển giao cho pháp nhân, chủ thể khác;

10. Vật đặc định là đối tượng của nghĩa vụ dân sự không còn và được thay thế bằng nghĩa vụ khác; 

11. Các trường hợp khác do pháp luật quy định.

Như vậy, căn cứ chấm dứt nghĩa vụ trong tình huống trên là khi việc mượn chiếc quạt của ông Nam được hoàn thành.

Nghĩa vụ được chấm dứt là khi ông Nam trả chiếc quạt cho ông Hồng.

Thời điểm chấm dứt là khi chiếc quạt bị cháy và phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

2. Theo Khoản 4 Điều 514 Bộ luật dân sự quy định về nghĩa vụ vủa bên mượn tài sản:

"Bên mượn tài sản có các nghĩa vụ sau đây:

1. Giữ gìn, bảo quản tài sản mượn như tài sản của chính mình, không được tự ý thay đổi tình trạng của tài sản; nếu tài sản bị hư hỏng thông thường thì phải sửa chữa;

2. Không được cho người khác mượn lại, nếu không có sự đồng ý của bên cho mượn;

3. Trả lại tài sản mượn đúng thời hạn; nếu không có thoả thuận về thời hạn trả lại tài sản thì bên mượn phải trả lại tài sản ngay sau khi mục đích mượn đã đạt được;

4. Bồi thường thiệt hại, nếu làm hư hỏng, mất mát tài sản mượn."

Như vậy, nếu ông Nam chấp nhận cho ông Hồng mua một chiếc quạt cây khác thay thế thì việc ông Hồng giao chiếc quạt cây mới chính là thực hiện nghĩa vụ bồi thường thiệt hại. 

3. Khi chiếc quạt không thể sửa chữa được thì ông Hồng phải chịu trách nhiệm với ông Nam vì ông Hồng là người mượn tài sản.

4. Loại trách nhiệm được nêu trong câu hỏi 3 là loại trách nhiệm dân sự do không thực hiện nghĩa vụ giao vật, quy định tại Điều 303 Bộ luật dân sự.

"1. Khi bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ giao vật đặc định thì người có quyền được quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ phải giao đúng vật đó; nếu vật không còn hoặc bị hư hỏng thì phải thanh toán giá trị của vật.

2. Khi bên có nghĩa vụ không thực hiện được nghĩa vụ giao vật cùng loại thì phải thanh toán giá trị của vật.

3. Trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện được nghĩa vụ theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này mà gây thiệt hại cho bên có quyền thì ngoài việc thanh toán giá trị của vật còn phải bồi thường thiệt hại cho bên có quyền."