1. Tiếp công dân là gì?

Tiếp công dân là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm  đón tiếp để lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; giải thích, hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật.

Các tổ chức, cơ quan thực hiện việc tiếp công dân bao gồm:

- Chính phủ;

- Bộ, cơ quan ngang bộ; tổng cục và tổ chức tương đương; cục;

- Ủy ban nhân dân các cấp;

- Cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh;

- Các cơ quan của Quốc hội;

- Hội đồng nhân dân các cấp;

- Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm toán nhà nước

- Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp có trách nhiệm tiếp công dân theo quy định của Luật Tiếp công dân 2013 và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

- Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, tổ chức chính trị, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan thuộc Chính phủ, đơn vị sự nghiệp công lập tổ chức việc tiếp công dân phù hợp với yêu cầu, quy mô, tính chất hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị mình.

Tiếp công dân bao gồm tiếp công dân thường xuyên, tiếp công dân định kỳ và tiếp công dân đột xuất.

- Trong đó, tiếp công dân định kỳ là việc tiếp công dân theo thời gian đã định trước, được thực hiện bởi các công chức, cán bộ trong cơ quan và người đứng đầu, lãnh đạo của các cơ quan. Những chủ thể này có trách nhiệm kiểm tra, trực tiếp tiếp công dân theo quy định pháp luật.

- Tiếp công dân thường xuyên là việc tiếp công dân hàng tuần của cán bộ được phân công theo quy định pháp luật tại trụ sở tiếp nhận công dân hoặc văn phòng tiếp công dân. 

Tùy thuộc vào tình hình thực tế mà chủ thể có thẩm quyền có quyền lựa chọn 01 ngày trong tháng, niêm yết công khai và phân công cán bộ phù hợp để thực hiện tiếp công dân và giải đáp thắc mắc trong ngày tiếp công dân định kỳ.

 

2. Có bắt buộc phải tiếp công dân thường xuyên hay không ? 

Việc tiếp công dân của các Ban Tiếp công dân và các cơ quan, tổ chức tham gia tiếp công dân thường xuyên tại Trụ sở tiếp công dân thực hiện như sau:

-  Ban Tiếp công dân trung ương làm nhiệm vụ thường trực tiếp công dân, bố trí người tiếp công dân thường xuyên trong các ngày làm việc và trong trường hợp đột xuất.

Văn phòng Trung ương Đảng, Ủy ban kiểm tra Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban thường vụ Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Chính phủ cử đại diện phối hợp cùng Ban Tiếp công dân trung ương thực hiện việc tiếp công dân thường xuyên tại Trụ sở tiếp công dân ở trung ương theo quy định của Luật Tiếp công dân;

- Ban Tiếp công dân cấp tỉnh làm nhiệm vụ thường trực tiếp công dân, bố trí người tiếp công dân thường xuyên trong các ngày làm việc và trong trường hợp đột xuất.

Văn phòng tỉnh ủy, Ủy ban Kiểm tra tỉnh ủy, Ban Nội chính tỉnh ủy, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh cử đại diện phối hợp cùng Ban Tiếp công dân cấp tỉnh thực hiện việc tiếp công dân thường xuyên tại Trụ sở tiếp công dân cấp tỉnh theo quy định của Luật Tiếp công dân;

- Ban Tiếp công dân ở cấp huyện làm nhiệm vụ thường trực tiếp công dân, bố trí người tiếp công dân thường xuyên trong các ngày làm việc và trong trường hợp đột xuất.

Văn phòng Huyện ủy, Ủy ban Kiểm tra huyện ủy cử đại diện phối hợp cùng Ban Tiếp công dân cấp huyện thực hiện việc tiếp công dân thường xuyên tại Trụ sở tiếp công dân cấp huyện theo quy định của Luật Tiếp công dân;

- Công chức kiêm nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện việc tiếp công dân theo phân công của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã. Hội đồng nhân dân cấp xã bố trí cán bộ tiếp công dân tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã;

- Lịch tiếp công dân của các cơ quan, tổ chức tham gia tiếp công dân tại Trụ sở tiếp công dân phải được niêm yết công khai. Người tiếp công dân có trách nhiệm tiếp công dân theo lịch tiếp công dân đã được công bố. Trường hợp tiếp công dân đột xuất thực hiện theo sự phân công của Trưởng Ban Tiếp công dân hoặc theo yêu cầu của lãnh đạo cơ quan, tổ chức mình.

 

3. Ý nghĩa của việc tiếp công dân 

Tiếp công dân có vai trò hướng dẫn và giải đáp cho các vấn đề của nhân dân, tiếp công dân hướng dẫn công dân thực hiện các quyền của mình: quyền khiếu nại, tố cáo, khởi kiện... theo quy định của pháp luật. Vì không phải người dân nào cũng nắm rõ các thủ tục, quy định của pháp luật trong các vấn đề trên cho nên việc tiếp công dân như đóng vai trò giải thích, đưa ra các quy định của pháp luật và hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục, quy trình theo đúng quy định của pháp luật.

Tiếp công dân có ý nghĩa quan trọng trong việc giữ gìn trật tự xã hội, tạo điều kiện cho công dân thực hiện quyền khiếu nại, quyền tố cáo và phát huy quyền làm chủ, quyền giám sát đối với hoạt động của cán bộ, công chức, cơ quan nhà nước, giúp cho có quan nhà nước kiểm tra, đánh giá và phát hiện xử lý các hành vi trái pháp luật, đảm bảo trật tự, kỷ cương xã hội. Vì vậy, việc giải quyết nhanh chóng, đúng pháp luật các khiếu nại, tố cáo của công dân, gắn liền với đó là khôi phục quyền lợi, lợi ích hợp pháp của công dân, xử lý nghiêm minh những sai phạm thì tất yếu sẽ góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Thông qua tiếp công dân, Đảng và Nhà nước có điều kiện lắng nghe, tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của người dân liên quan trực tiếp đến hoạt động của cán bộ, công chức, cơ quan Nhà nước hoặc về cơ chế chính sách, đời sống dân sinh... giúp cho cơ quan Nhà nước sớm thấy được những hạn chế, khiếm khuyết trong công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực để điều chỉnh chính sách sao cho phù hợp hơn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Bộ máy nhà nước, góp phần hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội mà Đảng và Nhà nước đề ra.

Hơn nữa, thực hiện tốt công tác tiếp dân là sự thể hiện trách nhiệm của cơ quan nhà nước đối với nhân dân, tác động tích cực đến tình cảm, thái độ của nhân dân, củng cố thêm mối quan hệ giữa nhân dân với Đảng, với Nhà nước. Những kiến nghị, phản ánh của nhân dân đối với cơ quan Nhà nước chính là sự đóng góp trí tuệ, tâm huyết của nhân dân trong việc xây dựng và hoạch định chính sách một cách kịp thời, đúng đắn và phù hợp với lòng dân.

 

4. Nguyên tắc tiếp công dân

- Việc tiếp công dân phải được tiến hành tại nơi tiếp công dân của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Địa điểm thực hiện tiếp công dân: Phòng hoặc trụ sở nơi tiếp công dân của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

- Thực hiện tiếp công dân một cách công khai, dân chủ, kịp thời; thủ tục đơn giản, thuận tiện; nhưng phải đảm bảo giữ bí mật và an toàn cho người tố cáo theo quy định của pháp luật; bảo đảm khách quan, bình đẳng, không phân biệt đối xử trong khi tiếp công dân.

Đối với người tố cáo, người tiếp công dân phải giữ bí mật họ tên, địa chỉ, bút tích người tố cáo trừ khi người đó đồng ý công khai; và không được tiết lộ những thông tin có hại cho người tố cáo. Nếu xét thấy cần phải đảm bảo an toàn cho người tố cáo và người thân thích của họ, người tiếp công dân có trách nhiệm trực tiếp áp dụng những biện pháp cần thiết hoặc kiến nghị áp dụng những biện pháp cần thiết một cách nhanh chóng và kịp thời.

- Có thái độ tôn trọng và tạo điều kiện để công dân thuận lợi thực hiện việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo quy định của pháp luật.

 

5. Quy định về việc tiếp công dân ở xã, phường, thị trấn

Theo Điều 15 Luật tiếp công dân năm 2013 có quy định như sau: 

- Việc tiếp công dân của cấp ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn được thực hiện tại trụ sở Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp xã).

- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã trực tiếp phụ trách công tác tiếp công dân ở cấp xã và thực hiện các nhiệm vụ sau đây:

+ Ban hành nội quy tiếp công dân;

+ Bố trí địa điểm thuận lợi và các điều kiện cần thiết khác cho viêc tiếp công dân tại Trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã;

+ Phân công người tiếp công dân;

+ Trực tiếp tiếp công dân tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã ít nhất 01 ngày trong 01 tuần và thực hiện việc tiếp công dân đột xuất trong các trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều 18 của Luật tiếp công dân năm 2013:

  • Vụ việc gay gắt, phức tạp, có nhiều người tham gia, liên quan đến trách nhiệm của nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc ý kiến của các cơ quan, tổ chức, đơn vị còn khác nhau;
  • Vụ việc nếu không chỉ đạo, xem xét kịp thời có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng hoặc có thể dẫn đến hủy hoại tài sản của Nhà nước, của tập thể, xâm hại đến tính mạng, tài sản của nhân dân, ảnh hưởng đến an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

+ Phối hợp chặt chẽ với cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan tiếp công dân và xử lý vụ việc nhiều người cùng khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh về một nội dung; bảo đảm an toàn, trật tự cho hoạt động tiếp công dân;

+ Tổng hợp tình hình, kết quả công tác tiếp công dân, báo cáo định kỳ và đột xuất với cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.

Theo quy định tại Nghị định số 64/2014/NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật tiếp công dân:

- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm bố trí công chức kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tiếp công dân (Khoản 4 Điều 9).

- Công chức kiêm nhiệm công dân ở cấp xã có trách nhiệm giúp Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tiếp công dân, xử lý khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh thuộc phạm vi trách nhiệm của Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân, Chủ tịch Hội đồng nhân dân. (Khoản 1 Điều 11)

- Công chức kiêm nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện việc tiếp công dân theo phân công của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã. Hội đồng nhân dân cấp xã bố trí cán bộ tiếp công dân tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã (Điểm d Khoản 1 Điều 12).

Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Minh Khuê về vấn đề "Việc tiếp công dân ở xã, phường, thị trấn được quy định như thế nào?". Mọi vướng mắc chưa rõ hoặc có nhu cầu cần hỗ trợ vấn đề pháp lý khác, quý khách vui lòng liên hệ với bộ phận luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại 24/7, gọi ngay tới số: 1900.6162 hoặc gửi email trực tiếp tại: Tư vấn pháp luật qua Email để được giải đáp. Cảm ơn quý khách hàng đã quan tâm theo dõi bài viết của Luật Minh Khuê.