Xe nào được quyền ưu tiên tại đường giao nhau theo quy định?

1. Khái quát về một số khái niệm có liên quan

Hiện nay, các quy chuẩn về giao thông được giải thích dựa trên quy định của Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ có các định nghĩa sau đây:

- Đường ưu tiên: Đây là loại đường mà phương tiện tham gia giao thông trên đó được ưu tiên so với phương tiện đến từ hướng khác khi gặp nhau tại nơi đường giao nhau. Đường ưu tiên được xác định thông qua việc cài đặt biển báo hiệu đường ưu tiên.

- Làn đường ưu tiên: Đây là một làn đường cụ thể trên đường ưu tiên, nơi phương tiện tham gia giao thông được xác định là ưu tiên và các phương tiện khác phải nhường đường cho họ khi tham gia giao thông trên lan đó.

- Nơi đường giao nhau: Nơi đường giao nhau là điểm nơi hai hoặc nhiều đường bộ gặp nhau hoặc nơi mà đường bộ gặp đường sắt trên cùng một phẳng. Nó không bao gồm các điểm nơi đường bộ gặp các ngõ, ngách, hẻm hoặc lối ra vào các khu đất lân cận, trừ khi có sự quy định của cơ quan có thẩm quyền xác định đó là nơi đường giao nhau.

- Xe ưu tiên: Luật giao thông đường bộ xác định các loại xe ưu tiên là những phương tiện thực hiện các nhiệm vụ công vụ đặc biệt. Các phương tiện ưu tiên này không bị hạn chế về tốc độ và được phép đi vào các loại đường khác, bao gồm cả đường ngược chiều và các đoạn đường có đèn đỏ (ngoại trừ đoàn xe tang), nhưng phải tuân theo hướng dẫn của người điều khiển giao thông. Khi phương tiện ưu tiên có tín hiệu, tất cả người tham gia giao thông phải ngay lập tức giảm tốc độ, tránh hoặc dừng lại bên phải của đường để nhường đường. Mọi hành vi gây cản trở phương tiện ưu tiên đều bị nghiêm cấm.

2. Xe nào được quyền ưu tiên tại đường giao nhau theo quy định?

Dựa theo Điều 22 của Luật Giao thông đường bộ năm 2008, các loại xe sau đây được ưu tiên qua đường giao nhau từ mọi hướng tới theo thứ tự sau đây:

(1) Xe chữa cháy đang thực hiện nhiệm vụ cứu hỏa.

(2) Xe Quân sự và xe Công an đang thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp, bao gồm đoàn xe có xe cảnh sát hướng dẫn.

(3) Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu.

(4) Xe hộ đê và các phương tiện tham gia khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đang thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp theo quy định của pháp luật.

(5) Đoàn xe tang.

Theo quy định này, có tổng cộng 05 loại xe được ưu tiên khi đi qua đường giao nhau từ mọi hướng.

Các loại xe nêu trên (trừ đoàn xe tang) khi tham gia giao thông trong khi thực hiện nhiệm vụ phải tuân theo các quy tắc sau:

- Phải có tín hiệu còi, cờ, và đèn theo quy định.

- Không bị hạn chế về tốc độ và được phép đi vào đường ngược chiều hoặc các đoạn đường khác có thể đi được, thậm chí khi đèn tín hiệu màu đỏ đang hoạt động. Tuy nhiên, phải tuân theo hướng dẫn của người điều khiển giao thông.

Khi phương tiện ưu tiên có tín hiệu, tất cả người tham gia giao thông phải ngay lập tức giảm tốc độ, tránh hoặc dừng lại sát lề đường bên phải để nhường đường. Nghiêm cấm mọi hành vi cản trở phương tiện ưu tiên. Ngoại trừ khi xe đang ở trong giao lộ, người tham gia giao thông được phép tiếp tục di chuyển theo hướng mà họ đã lựa chọn, nhưng phải tuân theo các quy tắc đặc thù của giao lộ đó.

3. Các quy định hiện hành về việc sử dụng thiết bị phát tín hiệu ưu tiên như thế nào?

Theo Nghị định 109/2009/NĐ-CP, các thiết bị phát tín hiệu của các phương tiện được quyền ưu tiên bao gồm còi phát tín hiệu ưu tiên, đèn phát tín hiệu ưu tiên, và cờ hiệu ưu tiên.

Hệ thống đèn phát tín hiệu của các phương tiện được quyền ưu tiên gồm hai loại chính:

- Đèn đơn, có hình dạng tròn hoặc hình trụ.

- Đèn kép, có hình dạng hộp chữ nhật với hai bóng đèn hoặc bốn bóng đèn.

Các đối tượng được phép lắp đặt và sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên bao gồm:

- Xe quân sự đang thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp, bao gồm các loại xe quân sự tham gia vào các hoạt động như chỉ huy chữa cháy, chỉ huy cứu hộ, cứu nạn, chỉ huy tác chiến, thông tin làm nhiệm vụ hỏa tốc, chỉ huy đoàn hành quân, xe làm nhiệm vụ kiểm soát quân sự, kiểm tra xe quân sự, bảo vệ đoàn; xe thực hiện nhiệm vụ bắt, khám xét hoặc tiến hành các hoạt động điều tra, dẫn giải người phạm tội, chống biểu tình, bạo loạn, giải tán đám đông gây rối trật tự công cộng.

- Xe chữa cháy đang thực hiện nhiệm vụ, xe Cảnh sát giao thông dẫn đường, xe Công an đang thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp, bao gồm xe thực hiện nhiệm vụ bắt, khám xét hoặc tiến hành các hoạt động điều tra, dẫn giải người phạm tội, chống biểu tình, bạo loạn, giải tán đám đông gây rối trật tự công cộng, xe làm nhiệm vụ tuần tra kiểm soát giao thông, chỉ huy tác chiến chống khủng bố, thông tin làm nhiệm vụ hỏa tốc, chỉ huy đoàn hành quân.

- Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu, bao gồm xe đang chở bệnh nhân cấp cứu hoặc xe đang đón bệnh nhân cấp cứu.

- Xe hộ đê, xe tham gia vào công tác khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh, hoặc xe đang thực hiện nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật. Điều này bao gồm xe tham gia thi hành các biện pháp đặc biệt khi có tình trạng đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc khi có thảm họa lớn, dịch bệnh nguy hiểm.

Các loại xe trên, khi đi làm nhiệm vụ, phải trang bị tín hiệu còi, cờ, và đèn ưu tiên theo quy định. Họ không bị hạn chế về tốc độ và được phép đi vào đường ngược chiều và các đoạn đường khác có thể đi được, ngay cả khi tín hiệu đèn đỏ đang hoạt động. Tuy nhiên, họ phải tuân theo hướng dẫn của người điều khiển giao thông. Khi nhận được tín hiệu từ xe được quyền ưu tiên, tất cả người tham gia giao thông phải ngay lập tức giảm tốc độ, tránh hoặc dừng lại bên phải của đường để nhường đường. Nghiêm cấm mọi hành vi cản trở xe được quyền ưu tiên.

Các quy định về việc lắp đặt và sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được ưu tiên cho từng trường hợp được chi tiết như sau:

- Đối với xe quân sự đang thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp:

  + Xe ô tô quân sự được trang bị đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu đỏ trên nóc xe, cùng với cờ hiệu quân sự được cắm ở đầu xe phía bên trái người lái. Xe cũng phải có còi phát tín hiệu ưu tiên.

  + Xe mô tô quân sự được trang bị đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu đỏ trước hoặc sau xe, kèm theo cờ hiệu quân sự ở đầu xe. Các xe mô tô này cũng phải được trang bị còi phát tín hiệu ưu tiên.

- Đối với xe chữa cháy đang thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp: Xe chữa cháy cần có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu đỏ hoặc xanh gắn trên nóc xe và còi phát tín hiệu ưu tiên.

- Đối với xe Cảnh sát giao thông dẫn đường:

  + Xe ô tô Cảnh sát giao thông phải trang bị đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh - đỏ trên nóc xe, cùng với cờ hiệu Công an ở đầu xe phía bên trái người lái. Các xe này cũng phải có còi phát tín hiệu ưu tiên.

  + Xe mô tô Cảnh sát giao thông cần được trang bị đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh hoặc đỏ trước hoặc sau xe, kèm theo cờ hiệu Công an ở đầu xe và còi phát tín hiệu ưu tiên.

- Đối với xe Công an đang thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp:

  + Xe ô tô Công an cần có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh hoặc đỏ trên nóc xe, cùng với cờ hiệu Công an ở đầu xe phía bên trái người lái và còi phát tín hiệu ưu tiên.

  + Xe mô tô Công an phải trang bị đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh hoặc đỏ trước hoặc sau xe, cùng với cờ hiệu Công an ở đầu xe và còi phát tín hiệu ưu tiên.

- Đối với xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu: Xe cứu thương cần được trang bị đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu đỏ trên nóc xe và còi phát tín hiệu ưu tiên.

- Đối với xe hộ đê: Xe hộ đê cần cắm cờ hiệu "HỘ ĐÊ" ở đầu xe phía bên trái người lái.

- Đối với xe tham gia công tác khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp:

  + Xe tham gia công tác khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh cần có biển hiệu riêng.

  + Xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật cần cắm cờ hiệu "TÌNH TRẠNG KHẨN CẤP" ở đầu xe phía bên trái người lái.

Tất cả các xe được quyền ưu tiên phải có "Giấy phép sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên" trước khi được phép lắp đặt và sử dụng thiết bị ưu tiên. Hơn nữa, việc lắp đặt thiết bị phát tín hiệu ưu tiên cũng phải tuân theo các quy định sau:

- Đối với xe ô tô, đèn phát tín hiệu ưu tiên cần được lắp trên nóc xe hoặc phía trên người lái, còi phát tín hiệu ưu tiên có thể được lắp trong xe hoặc trên nóc xe, và cờ hiệu ưu tiên cần được cắm ở đầu xe phía bên trái người lái.

- Đối với xe mô tô, đèn phát tín hiệu ưu tiên cần được lắp trên càng xe bên phải, phía trước hoặc sau xe, còi phát tín hiệu ưu tiên cần được lắp phía trước đầu xe, và cờ hiệu ưu tiên cần được cắm ở đầu xe.

Bài viết liên quan: Vượt xe tại đường giao nhau gây chết người thì có bị xử lý hình sự?

Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng thông qua số hotline: 1900.6162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!