Mục lục bài viết

Câu hỏi được biên tập từ chuyên mục tư vấn luật Hành chính của Công ty luật Minh Khuê

>> Luật sư tư vấn pháp luật Hành chính, gọi: 1900 6162

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của Công ty Luật Minh Khuê. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau:

Cơ sở pháp lý:

Nghị định 174/2013/NĐ-CP

Nghị định 15/2020/NĐ-CP

Nội dung tư vấn:

Trong bối cảnh dịch bệnh Covid- 19 đang lan rộng, các tin giả mọc lên như nấm gây nhiều hoang mang trên các mạng xã hội. Khi mạng xã hội phát triển, bên cạnh những mặt tích cực như tốc độ chia sẻ, lan truyền thông tin một cách nhanh chóng, thì đồng thời cũng kéo theo nạn tin giả, tin xấu, độc… gây hệ lụy khó lường. Có không ít vụ việc đăng tải thông tin giả mạo, thông tin thất thiệt đã làm ảnh hưởng xấu tới dư luận xã hội, gây tâm lý hoang mang, bức xúc.

Nghị định 15/2020/NĐ-CP về “xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử” là phương thuốc mạnh trong việc phòng chống những thông tin giả, sai lệch gây hoang mang dư luận trên mạng đang lan tràn hiện nay.

1. Tung tin giả về dịch bệnh Covid-19

Trước khi Nghị định 15/2020/NĐ-CP có hiệu lực thi hành (ngày 15/4/2020) thì tại Nghị định 174/2013/NĐ-CP chưa có điều khoản riêng về xử phạt đối với hành vi đưa tin giả mạo, sai sự thật trên mạng xã hội mà quy định xử phạt chung đối với hành vi đưa tin giả mạo, sai sự thật (không phân biệt kênh đưa thông tin).

Căn cứ khoản 3 Điều 64 Nghị định 174/2013/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về trang thông tin điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp như sau:

Phạt tiền từ 20 - 30 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

- Cung cấp nội dung thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân;

- Cung cấp nội dung thông tin không phù hợp với lợi ích đất nước;

- Giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức, cá nhân khác.

Từ ngày 15/4/2020, các quy định tại Nghị định 174/2013/NĐ-CP sẽ được thay thế bởi Nghị định 15/2020/NĐ-CP.

Căn cứ Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định rõ hơn về mức phạt đối với hành vi tung tin giả mạo, sai sự thật trên mạng xã hội:

Điều 101. Vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội

1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:

a) Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân;

b) Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc;

c) Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn;

d) Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc;

đ) Cung cấp, chia sẻ các tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm mà không được sự đồng ý của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ hoặc chưa được phép lưu hành hoặc đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu;

e) Quảng cáo, tuyên truyền, chia sẻ thông tin về hàng hóa, dịch vụ bị cấm;

g) Cung cấp, chia sẻ hình ảnh bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia;

h) Cung cấp, chia sẻ đường dẫn đến thông tin trên mạng có nội dung bị cấm.

2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

3. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này.

Phạt tiền từ 10 - 20 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:

- Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân.

- Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân.

Ngoài việc phạt tiền, người có hành vi vi phạm buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật.

Đối với người có hành vi vi phạm như tung tin giả mạo, không đúng sự thật về dịch bệnh Covid-19 trước ngày 15/4/2020, nhưng bị lập biên bản vi phạm hành chính từ ngày 15/4/2020 thì áp dụng Nghị định 15/2020/NĐ-CP để xử phạt (theo khoản 2 Điều 123 Nghị định 15/2020/NĐ-CP).

2. Những khó khăn trong quá trình xử lý tin giả, tin thất thiệt trên mạng xã hội

Trên thực tế có rất nhiều khó khăn trong quá trình xử lý tin giả, tin thất thiệt trên mạng xã hội như:

Thứ nhất, việc tạo tài khoản facebook, zalo,...không trung thực.

Khi những cá nhân đó đăng tin giả lên mạng xã hội sẽ dẫn đến những khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin cá nhân sử dụng tài khoản đó. Hơn nữa, số lượng người sử dụng mạng xã hội quá nhiều, một người có thể sử dụng nhiều tài khoản, thậm chí có thể giả mạo tài khoản của người khác để thực hiện hành vi vi vi phạm. Do vậy rất khó xác định được tài khoản chính do cá nhân nào đã sử dụng.

Thứ hai, xử lý những người chia sẻ những thông tin của những người khác đã chia sẻ lại, rồi nhân rộng ra nhiều khu vực khác nhau và xử phạt trong phạm vi nào, mức độ nào

-> Điều đó cũng dẫn đến những khó khăn trong quá trình thực hiện việc xử phạt này.

Vậy những hành vi cố tình tung tin giả thì có phải chịu trách nhiệm hình sự? Theo quy định của pháp luật, những hành vi chưa đến mức xử lý hình sự thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, còn nếu xác định được chính xác người tung tin đồn thất thiệt và tin đồn đó có tính chất vu khống thì theo quy định tại Điều 156 Bộ luật hình sự sửa đổi, bổ sung 2017 về tội Vu khống ( ví dụ: Toang rồi!!! Bà A ở xóm B bị cách ly nghe bảo dương tính với dịch Covid- 19 vì hình như mới đi Ý về. Hoang mang quá!) ,...

Điều 156. Tội vu khống

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác;

b) Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Có tổ chức;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

c) Đối với 02 người trở lên;

d) Đối với ông, bà, cha, mẹ, người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh cho mình;

đ) Đối với người đang thi hành công vụ;

e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;

g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;

h) Vu khống người khác phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Vì động cơ đê hèn;

b) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;

c) Làm nạn nhân tự sát.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Theo đó, chúng ta nên có trách nhiệm hơn khi sử dụng mạng xã hội như:

- Đẩy mạnh tuyên truyền làm cho các tầng lớp Nhân dân nhận rõ thông tin giả, tin đồn thất thiệt và tính chất nguy hại của nó.

- Dấu tranh để vạch rõ các chiêu trò đưa ra thông tin giả, tin đồn thất thiệt trên mạng xã hội

- Tự nâng cao trình độ, kiến thức cho bản thân để nhận diện, phân biệt được đâu là tin thật, đâu là tin giả, tin độc hại.

- Chủ động, kịp thời đưa những thông tin chính thống, để có cơ sở phân biệt và nhận rõ những thông tin giả, tin đồn thất thiệt, ngăn chặn tác động tiêu cực.

- Kịp thời thông báo đến cơ quan có thẩm quyền những bài viết có nội dung thông tin giả, tin đồn thất thiệt, thổi phồng, bóp méo, xuyên tạc sự thật, nhất là trên không gian mạng.

3. Công văn số 45/TANDTC-PC về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19

Chiều 30-3, Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao (TANDTC) đã ban hành Công văn số 45/TANDTC-PC gửi Tòa án các cấp và các đơn vị trực thuộc hướng dẫn xử lý các tội phạm liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Công văn số 45/TANDTC-PC (Công văn 45) tiếp tục thể hiện thái độ quyết liệt của toàn hệ thống chính trị trong việc phòng, chống dịch Covid-19, bao gồm cả những biện pháp trừng trị thích đáng các hành vi vi phạm pháp pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Việc Tòa án nhân dân tối cao kịp thời ban hành Công văn 45 sẽ góp phần ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu ngày càng phổ biến trong dịch Covid-19.

Công văn hướng dẫn cách xác định tội danh theo quy định của BLHS 2015. Theo đó, người đã được thông báo mắc bệnh; người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong các hành vi lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 240 BLHS và bị xử lý về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người. Công văn 45 chỉ mới hướng dẫn trọng phạm vi hẹp trong công tác phòng chống dịch Covid- 19, mà ngoài ra còn có rất nhiều thông tin giả, gây hoang mang dư luận.

Trên đây là tư vấn của chúng tôi. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại số: 1900 6162 để được giải đáp.

Rất mong nhận được sự hợp tác!

Trân trọng./.

Bộ phận tư vấn pháp luật Dân sự - Công ty luật Minh Khuê