Điều kiện hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng

1. Điều kiện hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 58/2021/NĐ-CP quy định về hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng. Trong đó, quy định cụ thể điều kiện cấp giấy chứng nhận hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng.

Cụ thể, Nghị định nêu rõ, công ty thông tin tín dụng chỉ thực hiện hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng sau khi được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy chứng nhận. Đồng thời, có 6 điều kiện để được hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng như sau:

- Có hệ thống cơ sở hạ tầng thông tin đáp ứng yêu cầu tối thiểu có tối thiểu 2 đường truyền số liệu, mỗi đường truyền của 1 nhà cung cấp dịch vụ; có cơ sở hạ tầng thông tin có khả năng tích hợp, kết nối được với hệ thống thông tin của tổ chức tham gia; có hệ thống máy chủ đặt tại Việt Nam, hệ thống phần mềm tin học và các giải pháp kỹ thuật có khả năng thực hiện hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng đối với tối thiểu 5.000.000 khách hàng vay; có phương án bảo mật, bảo đảm an toàn thông tin; có phương án dự phòng thảm họa, đảm bảo không bị gián đoạn các hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng quá 4 giờ làm việc.

- Có vốn điều lệ tối thiểu 30 tỷ đồng.

Toàn thị trường thông tin tín dụng Việt Nam hiện có 2 tổ chức cung cấp hoạt động thông tin tín dụng, gồm Trung tâm Thông tin tín dụng của Ngân hàng Nhà nước (CIC) và Công ty cổ phần Thông tin tín dụng Việt Nam (PCB).

- Có người quản lý doanh nghiệp, thành viên ban kiểm soát đáp ứng yêu cầu như Chủ tịch hội đồng quản trị, chủ tịch hội đồng thành viên, chủ tịch công ty có bằng đại học hoặc trên đại học và có ít nhất 3 năm làm việc trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, kế toán, kiểm toán, công nghệ thông tin; thành viên hội đồng quản trị, thành viên hội đồng thành viên, thành viên hợp danh có bằng đại học hoặc trên đại học, trong đó ít nhất 50% số thành viên có ít nhất 3 năm làm việc trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, kế toán, kiểm toán, công nghệ thông tin…

- Có phương án kinh doanh đảm bảo không kinh doanh ngành nghề khác ngoài hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng.

- Có tối thiểu 15 tổ chức tham gia là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (trừ ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô). Các tổ chức tham gia không có cam kết cung cấp thông tin tín dụng với công ty thông tin tín dụng khác.

- Có văn bản thỏa thuận về cung cấp thông tin, sản phẩm thông tin tín dụng giữa công ty thông tin tín dụng với tổ chức tham gia về nội dung, phạm vi thông tin tín dụng được cung cấp; nguyên tắc, phạm vi, mục đích sử dụng sản phẩm thông tin tín dụng; nghĩa vụ thông báo, thỏa thuận với khách hàng vay về việc sử dụng thông tin tín dụng của khách hàng vay; trách nhiệm của các bên trong việc điều chỉnh, sửa chữa sai sót trong quá trình cập nhật, truyền đưa, xử lý, lưu giữ, khai thác và sử dụng thông tin tín dụng; trách nhiệm của các bên trong việc rà soát, đối chiếu, kiểm tra chất lượng và lưu giữ thông tin tín dụng; trách nhiệm và sự phối hợp của các bên khi giải quyết điều chỉnh sai sót về thông tin tín dụng của khách hàng vay; xử lý vi phạm, giải quyết tranh chấp…

2. Quy định của pháp luật về thông tin tín dụng nhằm phòng ngừa rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng

Quy định pháp luật hiện hành đã đặt nền tảng pháp lý cơ bản cho hoạt động TTTD nhằm phòng ngừa rủi ro trong HĐCTD của NHTM Việt Nam, cụ thể như sau:

- Pháp luật đã quy định nhiệm vụ của NHNN trong việc tổ chức hệ thống TTTD, hoạt động thông tin và cung ứng dịch vụ TTTD.

Một trong những nhiệm vụ của NHNN được quy định tại Khoản 23, Điều 4 Luật Ngân hàng Nhà nước năm 2010 là: tổ chức hệ thống TTTD và cung ứng dịch vụ TTTD; thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với các tổ chức hoạt động TTTD. Để thực hiện nhiệm vụ này, NHNN thực hiện các hoạt động thu nhận, sử dụng, lưu trữ, cung cấp và công bố thông tin theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, NHNN còn tổ chức, giám sát việc cung cấp TTTD của khách hàng có quan hệ với tổ chức tín dụng (TCTD) cho các TCTD, hướng dẫn việc cung cấp thông tin và đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện cung cấp thông tin của tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật.

Việc pháp luật quy định nhiệm vụ của NHNN về thông tin sẽ tạo điều kiện cho các NHTM tiếp cận với những thông tin về khách hàng. Đây là những thông tin được NHNN thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, có độ tin cậy cao.

- Pháp luật đã tạo hành lang pháp lý cho các NHTM tiếp cận nhiều nguồn TTTD, đảm bảo cho HĐCTD an toàn, hiệu quả.

Những nguồn TTTD mà NHTM có thể tiếp cận bao gồm:

+ Nguồn TTTD từ NHNN Việt Nam, thông qua Trung tâm Thông tin tín dụng (CIC - Credit Information Centre) làm đầu mối. Những thông tin này có nguồn gốc từ hệ thống chỉ tiêu TTTD do TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cung cấp cho CIC, như thông tin nhận dạng khách hàng, thông tin hợp đồng tín dụng, thông tin quan hệ tín dụng của khách hàng vay, thông tin tình trạng tài khoản thẻ tín dụng, thông tin bảo đảm tiền vay, thông tin tài chính của khách hàng vay là doanh nghiệp, thông tin đầu tư trái phiếu vào khách hàng vay là doanh nghiệp.

+ Nguồn TTTD từ khách hàng vay cung cấp. Nhiều người xem hoạt động ngân hàng như một ngành công nghiệp về thông tin. Tất cả các ngân hàng đều có xu hướng thu thập tối đa thông tin về khách hàng của họ

+ Nguồn TTTD từ công ty thông tin tín dụng. Theo pháp luật Việt Nam, Công ty thông tin tín dụng là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của Luật Doanh nghiệp và pháp luật có liên quan để thực hiện hoạt động TTTD, bao gồm thu thập, xử lý, lưu trữ TTTD và cung cấp sản phẩm TTTD. Như vậy, các NHTM có thể khai thác các TTTD từ Công ty thông tin tín dụng trên cơ sở hợp đồng.

+ Nguồn TTTD từ dữ liệu tại chính NHTM. Những dữ liệu đó bao gồm các thông tin từ hồ sơ tín dụng, cơ sở dữ liệu dự phòng, hệ thống kiểm soát nội bộ, hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, các quy trình, thủ tục liên quan đến nhận biết khách hàng.

+ Nguồn TTTD từ các TCTD khác cung cấp. Quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay cho phép các TCTD hợp tác và cạnh tranh trong hoạt động ngân hàng, đặc biệt là các TCTD có thể chia sẻ thông tin với nhau nhằm ngăn ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng,

+ Các nguồn TTTD khác từ thị trường chứng khoán (TTCK), công ty xếp hạng tín nhiệm. Những thông tin trên TTCK từ các công ty phát hành chứng khoán, công ty niêm yết chứng khoán, công ty đại chúng sẽ giúp các NHTM đánh giá chính xác hơn mức độ tín nhiệm, khả năng tài chính khi các công ty đó có quan hệ tín dụng với NHTM. 

3. Những khó khăn trong hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng

- Hệ thống TTTD vẫn còn mang tính rời rạc, chưa liên kết thành hệ thống có độ tin cậy cao. Chẳng hạn, những thông tin trên TTCK do Bộ Tài chính quản lý, thông tin tín dụng do NHNN quản lý, thông tin về đầu tư thì do Bộ Kế hoạch và Đầu tư quản lý, thông tin về doanh nghiệp do Bộ Công thương quản lý… mà những thông tin này đôi khi chưa ăn khớp với nhau, cơ chế trao đổi thông tin chưa hiệu quả. Như vậy, các NHTM muốn tìm hiểu TTTD một cách toàn diện từ khách hàng thì phải mất nhiều thời gian, công sức và chi phí.

- Chất lượng TTTD vẫn chưa đảm bảo yêu cầu phòng ngừa rủi ro. Việc khai thác thông tin từ khách hàng là tổ chức, pháp nhân thường dựa vào báo cáo tài chính do khách hàng cung cấp mà thường không qua kiểm toán, không có cơ quan xác nhận tính xác thực của báo cáo. 

- Một số kênh cung cấp thông tin tín dụng còn nhiều hạn chế. Thông tin trên TTCK trong thời gian vừa qua còn thiếu công khai, minh bạch. Nhiều doanh nghiệp phát hành và niêm yết chứng khoán, công ty đại chúng thường xuyên vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin.

- Nguồn TTTD từ chính các NHTM vẫn chưa phát huy hiệu quả trên thực tế. Biểu hiện cụ thể của tình trạng trên là hệ thống chấm điểm tín dụng của các NHTM để đánh giá khách hàng vay còn nhiều bất cập, do các NHTM áp dụng mô hình đo lường rủi ro theo phương pháp định tính (theo phương pháp chuyên gia và phân tích tín dụng cổ điển).

Để tham khảo thêm thông tin về vấn đề này, quý khách hàng có thể tìm hiểu tại bài viết: Hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng là gì? Các loại thông tin được phép thu thập? của Luật Minh Khuê.

Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về  Điều kiện hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng mà Công ty Luật Minh Khuê muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Minh Khuê xin trân trọng cảm ơn!