Mục lục bài viết
1. Ý nghĩa của Quốc huy Việt Nam
Quốc huy, là biểu tượng đặc trưng đại diện cho mỗi quốc gia, đóng vai trò là hình ảnh tượng trưng cho quyền lực và đại diện cao nhất của các cơ quan nhà nước. Tại mỗi quốc gia, Quốc huy thường mang một thiết kế riêng, kết hợp các yếu tố như hình ảnh và màu sắc, nhằm thể hiện độc đáo và tính đặc biệt, được quy định chặt chẽ trong Hiến pháp của từng quốc gia.
Ví dụ, Quốc huy của Việt Nam, với thiết kế đặc biệt, thường xuất hiện trên các ấn phẩm quốc gia, là biểu tượng của sự uy nghi và trang trọng. Được coi là một biểu tượng thiêng liêng và cao quý, Quốc huy Việt Nam không chỉ là hình ảnh đại diện của quốc gia mà còn mang đến ý nghĩa sâu sắc về giá trị và lý tưởng, thể hiện sự tham gia tích cực trong các hoạt động quốc tế và góp phần vào sự phát triển của đất nước.
Quá trình sáng tác Quốc huy của Việt Nam bắt đầu khi quốc gia mở rộng quan hệ quốc tế để củng cố chủ quyền dân tộc thông qua các hoạt động ngoại giao. Vào ngày 28 tháng 1 năm 1951, Bộ Ngoại giao chuyển công văn tới Ban Thường trực Quốc hội về việc sáng tác Quốc huy. Ngay sau đó, cuộc thi sáng tác mẫu Quốc huy được tổ chức, và trong số các bản vẽ tham gia, 15 mẫu của họa sĩ Bùi Trang Chước (1915-1992) được lựa chọn để gửi đến Bộ Tuyên truyền, từ đó được trình bày trước Thủ tướng.
Mô hình thiết kế Quốc huy được chọn gồm bốn phần chính, bao gồm hai bông lúa vàng đậm mọc uốn theo hình tròn, bao gồm cả bông lúa dài và bông lúa ngắn, trên nền vàng tươi cân đối hai bên, biểu tượng cho ngành nông nghiệp. Trên nền đỏ, phía trên Quốc huy có ngôi sao vàng năm cánh, phía dưới là hình bánh xe răng cưa, biểu tượng cho công nghiệp. Ngay bên dưới, có một dải lụa mềm chứa dòng chữ "Việt Nam Dân chủ Cộng hòa". Năm 1976, khi đất nước thống nhất, mẫu Quốc huy đã được sửa đổi, đặc biệt là phần quốc hiệu. Do đó, Quốc huy Việt Nam hiện nay chính thức mang dòng chữ in hoa "Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam".
Về mặt chính trị, Quốc huy không chỉ là biểu tượng đơn thuần mà còn đảm bảo tính thống nhất với Quốc kỳ. Với giá trị lịch sử, mô hình của Quốc huy phản ánh bối cảnh lịch sử của đất nước, nơi mà khoa học, công nghệ, và kinh tế chủ yếu dựa vào cơ khí và nông nghiệp. Trong lĩnh vực giá trị mỹ thuật ứng dụng, các mẫu Quốc huy được thiết kế từ bàn tay nghệ sĩ Bùi Trang Chước và mẫu được chọn lựa thể hiện sự mạnh mẽ trong sự sáng tạo, đồng thời đảm bảo giữ giá trị chuẩn thiết kế, có khả năng áp dụng trên nhiều chất liệu và kích thước khác nhau.
Hiến pháp năm 2013 mô tả chi tiết về Quốc huy tại Điều 13, Khoản 2: "Quốc huy nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có hình tròn, nền màu đỏ, giữa có ngôi sao vàng năm cánh, xung quanh là bông lúa, phía dưới là nửa bánh xe răng và dòng chữ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam." Trong năm 2021, bản phác thảo mẫu Quốc huy của họa sĩ Bùi Trang Chước được công nhận là Bảo vật quốc gia của Việt Nam. Năm 2022, họa sĩ Bùi Trang Chước đã được vinh danh bằng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và nghệ thuật, nhờ thiết kế xuất sắc của mẫu Quốc huy Việt Nam.
2. In hình Quốc huy lên phong bao lì xì có phải hành vi vi phạm pháp luật hay không?
Gần đây, trước không khí Tết rộn ràng, trên mạng xã hội xuất hiện những bức ảnh hài hước về bao lì xì in hình Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ và sổ hồng). Điều đáng chú ý là trên các phong bao này có in rõ Quốc huy Việt Nam. Tuy nhiên, cùng với sự hài hước, nảy ra nhiều câu hỏi về tính đúng sai của việc sử dụng Quốc huy trong trường hợp này. Liệu việc này có vi phạm quy định và có bị xử phạt tương tự như việc in hình tiền trên bao lì xì không?
Theo Điều lệ số 973-TTg về việc sử dụng Quốc huy nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, có các quy định cụ thể về việc treo Quốc huy ở các địa điểm và in trên các giấy tờ nhất định. Quy định này chi tiết hóa những nơi và trường hợp cụ thể mà Quốc huy có thể xuất hiện, bảo đảm tính thiêng liêng và trang trọng của biểu tượng quốc gia.
A. Những nơi treo Quốc huy và rước Quốc huy:
1) Quốc huy được treo ở các cơ quan sau đây:
- Nhà họp của Hội Đồng Chính Phủ,
- Nhà họp của Quốc Hội khi họp,
- Trụ sở Uỷ ban hành chính khu, tỉnh, huyện, xã, thành phố và thị xã,
- Bộ Ngoại giao, các Đại sứ quán và Lãnh sự quán Việt Nam tại nước ngoài.
Quốc huy được treo ở cửa chính cơ quan, về phía trên, ở chỗ trông rõ nhất.
2) Quốc huy có thể treo ở lễ đài các ngày lễ lớn: 1 tháng 5 và 2 tháng 9, do Chính Phủ trung ương hoặc các cấp chính quyền địa phương tổ chức.
3) Rước Quốc huy: trong các cuộc mít tinh, biểu tình, tổ chức ngày 1 tháng 5 và 2 tháng 9, các đoàn thể có thể rước Quốc huy.
B. Dùng Quốc huy trên các giấy tờ:
Hình Quốc huy được in hoặc đóng bằng dấu nổi trên các thứ giấy như:
- Bằng huân chương, bằng khen của Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Thủ Tướng Chính Phủ,
- Các văn bản ngoại giao như quốc thư, uỷ nhiệm thư, thư giới thiệu của Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Thủ Tướng Chính Phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao,
- Hộ chiếu,
- Các công hàm, thiếp mời, phong bì của Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Thủ Tướng Chính Phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao,
- Các thư từ, thiếp mời, phong bì của Trưởng ban Thường trực Quốc Hội trong việc giao thiệp với các cơ quan nước ngoài,
- Công văn, thiếp mời, phong bì của các Đại sứ quán và Lãnh sự quán ở nước ngoài.
Tóm lại, Quốc huy là biểu tượng thiêng liêng của nhà nước Việt Nam và không nên tự ý sử dụng để in ấn một cách vô tội vạ. Theo quy định trên, Quốc huy chỉ được in trên các loại giấy tờ nhất định. Việc in Quốc huy Việt Nam lên bao lì xì là vi phạm pháp luật, tương tự như việc in hình tiền trên bao lì xì. Do đó, cần cẩn thận khi sử dụng hình ảnh liên quan đến Quốc huy và Quốc kỳ để tránh vi phạm các quy định pháp luật.
3. Chế tài đối với hành vi sử dụng biểu tượng Quốc huy trái phép
Trong trường hợp quảng cáo hình ảnh bao lì xì in Quốc huy trên mạng xã hội hoặc các sàn thương mại điện tử, có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 6 Điều 34 của Nghị định 38/2021/NĐ-CP về mức xử phạt đối với hành vi quảng cáo gây ảnh hưởng xấu đến sự tôn nghiêm đối với Quốc huy. Mức phạt tiền có thể dao động từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, tùy thuộc vào loại hành vi vi phạm. Cụ thể, có thể bị phạt nếu quảng cáo làm ảnh hưởng xấu đến sự tôn nghiêm của Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, Đảng kỳ hoặc gây ảnh hưởng xấu đến các nhân vật quan trọng như anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa, lãnh tụ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, hoặc làm phương hại đến chủ quyền quốc gia.
Đối với hậu quả, có thể áp dụng những biện pháp khắc phục bao gồm buộc tháo gỡ, tháo dỡ, hoặc xóa quảng cáo, cũng như thu hồi sản phẩm báo, tạp chí in quảng cáo. Nếu vi phạm là do tổ chức, mức phạt tiền có thể là gấp đôi so với mức phạt đối với cá nhân.
Ngoài ra, cần lưu ý rằng việc sử dụng bao lì xì có in hình Quốc huy để xúc phạm có thể bị xử lý hình sự với tội "xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca" theo quy định tại Điều 351 của Bộ Luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. Theo đó, người có ý định cố ý xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca có thể bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Bài viết liên quan: Đăng thông tin lên mạng xã hội xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy bị xử lý thế nào?
Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.6162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!