Lợi ích của hà thủ ô đối với sức khỏe

1. Hai loại hà thủ ô phổ biến hiện nay

Hà thủ ô là dược loại quý được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc của nước ta, chẳng hạn như Cao Bằng, Hà Giang,… Hiện nay, loại cây này cũng đang được trồng tại nhiều tỉnh thành phía Nam.

Đây là một loại cây dạng leo, lá thường có màu xanh đậm, rất um tùm. Cây có thể cho ra những chùm hoa trắng ở đầu ngọn. Rễ cây khi đã ăn sâu dưới mặt đất sẽ phát triển thành củ. Người dân thường sử dụng loại củ này để làm thuốc chữa bệnh.

Hai loại hà thủ ô phổ biến hiện nay là hà thủ ô đỏ và hà thủ ô trắng. Không chỉ khác nhau về màu sắc mà dược tính của các loại hà thủ ô này cũng khác nhau. Cụ thể như sau:

- Hà thủ ô đỏ: Được trồng phổ biến hơn và có dược tính cao hơn so với hà thủ ô trắng. Loại cây này có tính ôn, vị chát, ngọt và đắng. Bên ngoài củ hà thủ ô đỏ có màu nâu đen nhưng bên trong có màu đỏ sẫm.

- Hà thủ ô trắng: Loại này mọc nhiều trong tự nhiên tuy nhiên hàm lượng dinh dưỡng, dược tính thường thấp hơn so với hà thủ ô đỏ nên ít được trồng rộng rãi. Bên ngoài củ của cây có màu xám trắng và bên trong ruột có màu trắng ngà.

2. Cách chế biến hà thủ ô để sử dụng

Hà thủ ô khi sử dụng cần được chế biến để thuận tiện cho bảo quản lâu dài. Thông thường chúng ta mua thành phẩm đã qua chế biến nên không cần làm điều đó. Nhưng nếu bạn tìm được củ tươi thì hãy thực hiện theo những bước sau để đảm bảo chất lượng khi dùng:

- Hà thủ ô tươi được đào lên sẽ dính đất nên cần được rửa thật sạch để loại bỏ.

- Sau khi loại bỏ đất, cát bám trên thân thì thái chúng thành từng miếng nhỏ đủ cho mỗi lần sử dụng.

- Cuối cùng là đem củ hà thủ hô sau khi cắt nhỏ phơi dưới nắng để chúng khô lại. Ngoài việc có thể bảo quản lâu dài thì tia nắng mặt trời còn có tác dụng khử khuẩn cho vị thuốc này khá hiệu quả.

- Lưu ý, hà thủ ô mới khai thác vẫn còn vị chát nên ở công đoạn rửa bạn nên ngâm chúng với nước vo gạo. Thời gian ngâm kéo dài khoảng 1 ngày và liên tục khuấy nước để khử đi vị chát vốn có.

Sau khi hoàn thành các công đoạn trên hà thủ ô có thể đóng gói và bảo quản sử dụng trong thời gian dài. Sau đây là cách chế biến hà thủ ô trước khi phơi khô đóng gói cùng với hạt đậu đen cho các bạn tham khảo sử dụng:

- Về liều lượng thì cứ 1kg hà thủ ô ta sẽ dùng từ 1 đến 200g đỗ đen. Có thể sử dụng nước đậu đen sau khi ninh nhừ để nấu cùng với hà thủ ô. Hãy xếp những lát cắt lớn xuống dưới và lát nhỏ lên trên sao cho phần nước ngập cao hơn khoảng 2cm. Thời gian đun cũng khá lâu bạn cần chú ý quan sát đến khi hà thủ ô chín hoàn toàn.

- Sau khi hà thủ ô chín đều thì lấy ra và tách lõi của chúng. Phần nước nấu còn lại sẽ tưới từ từ lên tường lát và đem phơi khô. Công đoạn này hơi mất thời gian nhưng sẽ giúp giữ lại vị thơm của hạt đỗ đen và giảm những vị khó uống có sẵn của thảo mộc này. Cuối cùng chính là phơi dưới nắng đến khi khô hoàn toàn thì đóng túi và bảo quản dùng dần.

Nếu bạn không muốn ninh đậu đen lấy nước thì có thể sử dụng phương pháp giống như đồ xôi. Hãy xếp hà thủ ô theo từng lớp và cứ mỗi lớp hà thủ ô lại xếp lên 1 lớp đậu đen. Sau đó cũng đun đến khi chín và bỏ lõi phơi khô y hệt với cách làm trên.

3. Lợi ích của hà thủ ô đối với sức khỏe

Dưới đây là một số công dụng phổ biến của hà thủ ô:

- Giúp nhuận tràng: Anthraglycosid trong loại dược liệu này có tác dụng co bóp và kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa và phòng chống táo bón rất hiệu quả. Bên cạnh đó, hà thủ ô còn có chứa Anthraquinon giúp nhuận tràng.

- Chữa rụng tóc và tình trạng tóc bạc sớm: Đây chính là một trong những công dụng nổi bật và được nhiều người biết đến. Theo kinh nghiệm dân gian, dùng loại thảo dược này đều đặn trong vòng 1 đến 2 tháng sẽ cải thiện rõ rệt tình trạng rụng tóc. Bên cạnh đó, những người tóc bạc sớm cũng có thể sử dụng hà thủ ô để khắc phục tình trạng này.

- Tăng cường sức khỏe của hệ thần kinh: Loại thảo dược này có chứa Lecithin. Đây là một dưỡng chất có thể sinh dịch huyết và chống suy nhược thần kinh.

- Phòng ngừa nguy cơ thiếu máu và tình trạng suy nhược cơ thể: Khi bổ sung đúng cách loại dược phẩm này, số lượng hồng cầu trong cơ thể sẽ tăng lên, phòng tránh nguy cơ thiếu máu. Bên cạnh đó, người sử dụng cũng có cảm giác ăn ngon, ngủ ngon, hệ tiêu hóa hoạt động nhịp nhàng và cảm thấy khỏe mạnh hơn. Hà thủ ô có tác dụng chữa rụng tóc Hà thủ ô có tác dụng chữa rụng tóc

- Tốt cho gan: Hà thủ ô có chứa Stilbene. Loại hợp chất này có tác dụng tăng cường thải độc gan và bảo vệ gan. Không những vậy, hà thủ ô cũng chứa một số thành phần giúp tăng cường chức năng gan.

- Kháng khuẩn, đặc biệt là khả năng ức chế vi khuẩn lao(hà thủ ô đỏ). Resveratrol (trong hà thủ ô cũng chính là một hoạt chất có tính kháng khuẩn và chống viêm rất hiệu quả.

- Giảm mỡ máu, giảm cholesterol, từ đó phòng ngừa tình trạng xơ vữa động mạch và tai biến.

- Tăng hoạt động Estrogen - một loại hormone quan trọng ở nữ giới. Đây cũng là yếu tố quan trọng mở ra nhiều hướng đi mới trong việc bổ sung nguồn Estrogen từ thực vật để giảm các triệu chứng tiền mãn kinh cho phụ nữ.

- Ngoài những lợi ích kể trên, hà thủ ô còn mang đến nhiều công dụng khác cho người sử dụng chẳng hạn như chữa suy thận, suy gan, sốt rét, đau lưng, tiểu buốt, một số bệnh ngoài da, chóng mặt, cải thiện tình trạng ít sữa và một số vấn đề sức khỏe của chị em sau sinh,…

4. Hà thủ ô có thể gây ra những vấn đề như thế nào nếu dùng sai cách?

Nếu sử dụng sai cách, hà thủ ô có thể gây ra những vấn đề sức khỏe như sau:

- Gây rối loạn tiêu hóa, nhất là tình trạng tiêu chảy: Khi mới được thu hoạch, hà thủ ô có chứa rất nhiều Anthraglycosid có tác dụng làm tăng co bóp đường ruột và khiến dạ dày sản sinh ra nhiều chất nhầy. Do đó, nếu ăn quá nhiều có thể gây rối loạn đường tiêu hóa, đặc biệt là phân lỏng và tiêu chảy.

- Rối loạn điện giải, tê bì chân tay: Vì loại thảo dược này có tác dụng nhuận tràng nên việc bổ sung quá nhiều sẽ làm mất khả năng hấp thụ kali, vì thế dẫn tới rối loạn điện giải. Lúc này người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi, tê bì chân tay, có cảm giác như kiến đang bò khắp người,…

- Gây ngộ độc gan: Ăn quá nhiều hà thủ ô sẽ gây ngộ độc gan. Do đó, bạn chỉ ăn một lượng vừa phải.

- Một số lưu ý trong quá trình sử dụng hà thủ ô:

+ Nên kiêng 3 thực phẩm có màu trắng khi dùng hà thủ ô là củ hành, củ tỏi, củ cải,… Ngoài ra bạn cũng nên kiêng gừng, ớt và hạt tiêu,… vì đây đều là những loại gia vị có tính nóng, dẫn tới phân tán hết những dinh dưỡng từ loại thảo dược này và cuối cùng là ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng.

+Thông thường nếu muốn đen tóc, bạn cần kiên trì uống hà thủ ô trong khoảng 6 tháng đến 1 năm. Tuy nhiên thời gian này còn có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người bệnh khác nhau. Do đó, cần sử dụng thuốc đều đặn, kiên trì.

+ Hà thủ ô có tính ôn nên khi uống bản sẽ có cảm giác hơi nóng trong. Đó cũng chính là lý do vì sao không nên kết hợp hà thủ ô với những thực phẩm có tính nóng.

+ Một số đối tượng không nên dùng hà thủ ô là người đang điều trị ung thư, người có vấn đề về hệ tiêu hóa, trẻ nhỏ dưới 3 tuổi và phụ nữ vừa trải qua sinh nở.

Hà thủ ô là một loại dược liệu vô cùng quý nhưng cần dùng đúng cách mới có hiệu quả cao. Ngược lại, việc sử dụng sai cách có thể dẫn tới những tác dụng không mong muốn. Do đó, bạn cần tìm hiểu và cân nhắc kỹ trước khi sử dụng.

Xem thêm: Sáp ong có tác dụng gì đối với sức khỏe?