I. Lập dàn ý

1. Mở bài

- Viễn Phương là một nhà thơ tiêu biểu của miền Nam. Tháng 4 năm 1976, sau một năm giải phóng đất nước. Khi lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa khánh thành, nhà thơ cùng đoàn đại biểu miền Nam ra thăm Hà Nội vào lăng viếng Bác.

- Bài thơ Viếng lăng Bác được Viễn Phương viết với tất cả tấm lòng thành kính biết ơn và tự hào pha lẫn nỗi xót đau của một người con từ miền Nam ra viếng Bác lần đầu.

 

2. Thân bài

a. Khổ thơ thứ nhất

- Tác giả đã mở đầu bằng câu thơ tự sự: “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”: “Con và Bác” là cách xưng hô ngọt ngào thân thương rất Nam Bộ. Nó thể hiện sự gần gũi, kính yêu đối với Bác. Con ở miền Nam xa xôi nghìn trùng, ra đây mong được gặp Bác. Nào ngờ đất nước đã thống nhất, Nam Bắc đã sum họp một nhà, vậy mà Bác không còn nữa.

- Nhà thơ đã cố tình thay từ viếng bằng từ thăm để giảm nhẹ nỗi đau thương mà vẫn không che giấu được nỗi xúc động của cảnh từ biệt sinh ly

=> Đây còn là nỗi xúc động của một người con từ chiến trường miền Nam sau bao năm mong mỏi bây giờ mới được ra viếng Bác.

- Hình ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được và là một dấu ấn đậm nét là hàng tre quanh lăng Bác: Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát. Hình ảnh “hàng tre trong sương” đã khiến câu thơ vừa thực vừa ảo. Đến lăng Bác, nhà thơ lại gặp một hình ảnh hết sức thân thuộc của làng quê đất Việt: là cây tre. Cây tre đã trở thành biểu tượng của dân tộc Việt Nam. “Bão táp mưa sa” là một thành ngữ mang tính ẩn dụ để chỉ sự khó khăn gian khổ. Nhưng dù khó khăn gian khổ đến mấy cây tre vẫn đứng thẳng hàng.

=> Đây là một ẩn dụ mang tính khẳng định tinh thần hiên ngang bất khuất, sức sống bền bỉ của dân tộc.

b. Khổ thơ thứ hai

- Hai câu thơ đầu: “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng/Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”. Hai câu thơ được tạo nên với những hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ sóng đôi. Câu trên là một hình ảnh thực, câu dưới là hình ảnh ẩn dụ. Ví Bác như mặt trời là để nói lên sự trường tồn vĩnh cửu của Bác, giống như sự tồn tại vĩnh viễn của mặt trời tự nhiên.

- Ví Bác như mặt trời là để nói lên sự vĩ đại của Bác, người đã đem lại cuộc sống tự do cho dân tộc Việt Nam thoát khỏi đêm dài nô lệ. Nhận thấy Bác là một mặt trời trong lăng rất đỏ, đây chính là sáng tạo riêng của Viễn Phương, nó thể hiện được sự tôn kính của tác giả, của nhân dân đối với Bác.

- Ở hai câu thơ tiếp theo: “Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ/Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…”

=> Đó là sự hình dung về dòng người đang nối tiếp dài vô tận hàng ngày đến viếng lăng Bác bằng tất cả tấm lòng thành kính và thương nhớ, hình ảnh đó như những tràng hoa kết lại dâng người.

- Hai từ ngày ngày được lặp lại trong câu thơ như tạo nên một cảm xúc về cõi trường sinh vĩnh cửu. Hình ảnh dòng người vào lăng viếng Bác được tác giả ví như tràng hoa, dâng lên Bác.

- Cách so sánh này vừa thích hợp và mới lạ, diễn ra được sự thương nhớ, tôn kính của nhân dân đối với Bác.

- “Tràng hoa” là hình ảnh ẩn dụ những người con từ khắp miền đất nước về đây viếng Bác giống như những bông hoa trong vườn Bác được Bác ươm trồng, chăm sóc nảy nở rộ ngát hương về đây tụ hội kính dâng lên Bác.

c. Khổ thơ thứ ba

- Khung cảnh và không khí thanh tĩnh như ngưng kết cả thời gian và không gian trong lăng: “Bác nằm trong giấc ngủ bình yên/Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền”

- Cả cuộc đời Bác ăn không ngon, ngủ không yên khi đồng bào miền Nam còn đang bị quân thù giày xéo. Nay miền Nam đã được giải phóng, đất nước thống nhất mà Bác đã đi xa.

=> Nhà thơ muốn quên đi sự thực đau lòng đó và mong sao nó chỉ là một giấc ngủ thật bình yên.

- Từ cảm xúc thành kính ngưỡng mộ, ở khổ thơ thứ ba là những cảm xúc thương xót và ước nguyện của nhà thơ.

- Hình ảnh Bác như vầng trăng sáng dịu hiền trong giấc ngủ bình yên là một hình ảnh tượng trưng cho vẻ đẹp thanh thản, phong thái ung dung và thanh cao của Bác. Người vẫn đang sống cùng với nhân dân đất nước Việt Nam thanh bình tươi đẹp.

=> Mạch cảm xúc của nhà thơ như trầm lắng xuống để nhường chỗ cho nỗi xót xa qua hai câu thơ: vẫn biết... ở trong tim...

- Hình ảnh “trời xanh” là hình ảnh ẩn dụ nói lên sự trường tồn bất tử của Bác. Trời xanh thì còn mãi mãi trên đầu, cũng giống như Bác vẫn còn sống mãi mãi với non sông đất nước.

- Thế nhưng, nhìn di hài của Bác trong lăng, cảm thấy Bác đang trong giấc ngủ ngon lành, bình yên mà vẫn thấy đau đớn xót xa mà sao nghe nhói ở trong tim!

=> Dù rằng Người đã hóa thân vào thiên nhiên, đất nước, nhưng sự ra đi của Bác vẫn không sao xóa đi được nỗi đau xót vô hạn của cả dân tộc, ý thơ này diễn tả rất điển hình cho tâm trạng và cảm xúc của bất kỳ ai đã từng đến viếng lăng Bác.

4. Khổ thơ cuối

- Cảm xúc của nhà thơ khi trở lại miền Nam đối với Bác vô cùng chân thành và xúc động Mai về miền Nam thương trào nước mắt.

- Câu thơ như bộc lộ rất chân thành nỗi xót thương vô hạn bị kèm nén cho tới phút chia tay và tuôn thành dòng lệ.

- Trong cảm xúc nghẹn ngào, tâm trạng lưu luyến ấy, nhà thơ như muốn được hóa thân để mãi mãi bên Người: Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này

- Điệp ngữ muốn làm được nhắc tới ba lần cùng với các hình ảnh liên tiếp con chim, đóa hoa, cây tre như để nói lên ước nguyện tha thiết của nhà thơ muốn là Bác yên lòng, muốn đền đáp công ơn trời biển của Người.

=> Nguyện ước của nhà thơ vừa chân thành, sâu sắc đó cũng chính là những cảm xúc của hàng triệu con người miền Nam trước khi rời lăng Bác sau những lần đến thăm người.

 

3. Kết bài

- Lời thơ cô đọng, giọng thơ trang nghiêm thành kính, tha thiết và rất giàu cảm xúc, bài thơ đã để lại ấn tượng rất sâu đậm trong lòng người đọc.

- Bài thơ không những chỉ bộc lộ tình cảm sâu sắc của tác giả đối với Bác Hồ mà còn nói lên tình cảm chân thành tha thiết của hàng triệu con người Việt Nam đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.

- Cảm nhận người đọc mỗi khi đọc bài thơ này và thầm cảm ơn nhà thơ Viễn Phương đã đóng góp vào thơ ca viết về Bác những vần thơ xúc động mạnh mẽ.

 

II. Nghị luận bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương chọn lọc hay nhất

Chủ tịch Hồ Chí Minh vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam đã cống hiến trọn đời mình vì sự nghiệp giải phóng đất nước ta. Bác Hồ là người có công lao to lớn đối với đất nước và dân tộc Việt Nam. Bác ra đi để lại niềm tiếc thương chung cho nhân loại. Bao nhiêu năm kể từ ngày Bác mất, đồng bào ta vẫn tưởng nhớ đến Người với những tình cảm chân thành nhất. Người là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ, nhà văn thể hiện tài năng trong các tác phẩm của mình. Có thể nói, Bác chính là hình ảnh đẹp nhất, ngời sáng nhất trong thơ ca Việt Nam. Không ít tác phẩm viết về Người, viết về những cuộc viếng thăm, gặp gỡ Người, nhưng có lẽ, cảm xúc nhất trong những tác phẩm đó là “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương. Bài thơ là nỗi niềm của một người con ở tận miền Nam xa xôi được trở ra thăm Bác sau ngày Bác đi xa.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

[…]

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này

Vào năm 1976, sau khi đất nước ta được hoàn toàn giải phóng, lăng Bác được xây dựng và khánh thành. Nhà thơ Viễn Phương, một người con miền Nam, đã đến thăm lăng Bác và trong trạng thái cảm xúc dâng trào, ông đã viết bài thơ thể hiện tình cảm chân thành của hàng triệu người con miền Nam dành cho Bác. Bài thơ này rất đặc sắc và giàu ý nghĩa, làm cho người đọc cảm thấy xúc động. Hai khổ thơ đầu tiên thể hiện cảm xúc ban đầu của nhà thơ khi được đến gần với người cha thân yêu của dân tộc. Những hình ảnh ẩn dụ sâu sắc và ngôn ngữ bình dị nhưng tinh tế đã khiến cho đoạn thơ này để lại trong lòng người đọc những cảm xúc mạnh mẽ. Hai khổ thơ cuối cùng là những nốt nhạc du dương, trầm bổng, và réo rắt như tấm lòng yêu mến của nhà thơ với Hồ Chủ Tịch. Câu thơ ẩn dụ và ngôn từ đặc sắc, bình dị nhưng giàu sức gợi đã đánh thức trong lòng người đọc những cảm xúc sâu sắc và đáng quý. Bài thơ được phân chia theo bố cục thời gian, và hai khổ thơ đầu tiên miêu tả cảm xúc của tác giả khi nhìn thấy lăng Bác từ xa.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Mặc dù câu thơ đầu tiên rất ngắn nhưng nó chứa đựng lời tâm sự chân thành của nhà thơ cũng như hàng triệu người con miền Nam. Tiếng "con" than thiết được dùng để thể hiện lòng kính yêu sâu sắc của nhà thơ đối với Bác, người được coi như là một vị cha già của dân tộc và gần gũi với người dân. "Con ở miền Nam" thể hiện sự tự hào cũng như nỗi đau của miền Nam - một vùng đất gian khổ và anh hùng, đã đi trước và đóng góp nhiều cho đại gia đình Việt Nam. Nhà thơ mong muốn được đến thăm Bác sau khi đất nước được giải phóng, nhưng đáng tiếc, Bác đã ra đi. Do đó, nhà thơ đã sử dụng từ "thăm" thay cho "viếng" để bày tỏ sự tin tưởng rằng Bác sẽ sống mãi.

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng

Hình ảnh hiện lên trước mắt nhà thơ là hình ảnh hàng tre xanh tươi trước lăng Bác. Cây tre là biểu tượng cho đức tính kiên trung, kiên cường nhưng giản dị mà cao quý của con người Việt Nam và nó đã để lại trong lòng tác giả ấn tượng mạnh trước khi vào lăng. Cây tre từ bao đời nay là một dấu ấn đặc biệt của dân tộc ta. Bóng nó đã che mát biết bao thế hệ và nó là hiện thân của những phẩm chất của dân tộc ta: dẻo dai, đoàn kết, kiên cường, bền bỉ. Ở Bác tác giả nhìn thấy tất cả những gì mà dân tộc Việt Nam có trong đó có biểu tượng xanh tươi của sự sống và ý chí kiên cường hiên ngang trước nghịch cảnh. Dân tộc ta thực sự có một sức sống mãnh liệt, bất chấp những thử thách khắc nghiệt của thiên nhiên và lịch sử, chúng tôi kiên định kháng chiến và kiên quyết quyết tâm không bị gián đoạn. Hàng tre đứng đó, bên lăng Bác, như lời ru đưa Người vào giấc ngủ, mãi mãi gắn với Người và với lòng kính trọng muôn đời của nhân dân Việt Nam đối với Người. Khi tác giả đến gần lăng và đứng vào hàng người để tỏ lòng kính trọng, những cảm xúc mới tràn ngập trong lòng tác giả.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Hai câu thơ sống động với nhiều hình ảnh gợi cảm đã được tạo ra bằng cách kết hợp giữa những hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ, tạo nên một bức tranh sóng đôi. Mặt trời thực hiện của tự nhiên và của tất cả các loài đã trôi qua trên một lăng mộ, chiếu sáng cho tất cả mọi người và mang lại sự sống cho thế giới. Từ mặt trời thực đó, một mặt trời ẩn dụ khác xuất hiện trong lăng mộ màu đỏ rực. Bác Hồ nằm trong lăng mộ với ánh sáng đỏ xung quanh như một mặt trời. Bác tồn tại mãi mãi trong trái tim mỗi người dân Việt Nam như sự tồn tại của một mặt trời thực sự. Bác soi sáng con đường cho dân tộc ta đi, cống hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp giành độc lập của Tổ quốc. Bác giúp đưa dân tộc ta thoát khỏi kiếp sống nô lệ, trở thành những con người tự do để bây giờ được hạnh phúc. Công lao của Bác đối với dân tộc ta không kém phần to lớn như mặt trời, không thể đong đếm được. Bác là một mặt trời. Mặt trời đang tỏa sáng trên bầu trời, tượng trưng cho nguồn năng lượng, nguồn ánh sáng và nguồn sống, không luôn luôn trọn vẹn và ấm áp. Vầng mặt trời đó có thể bị che khuất bởi bóng tối. Nhưng vầng mặt trời của Bác Hồ thì mãi mãi rực rỡ, là nguồn nhiệt và ánh sáng, chiếu sáng đường đi cho người dân Việt Nam. Ngày hôm nay có hai mặt trời chiếu rọi trên con đường của chúng ta: một mặt trời tỏa sáng bên ngoài, một mặt trời tỏa sáng trong tâm hồn... Giống như mặt trời kia, Bác Hồ cũng thuộc về vĩnh cửu và sẽ sống mãi trong trái tim mỗi người dân Việt Nam.

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Cùng với mặt trời đi qua trên lăng, ngày ngày dòng người vẫn đi qua lăng trong thương nhớ. Điệp ngữ “ngày ngày” ý nói rằng nhân dân ta mãi luôn ghi nhớ công lao to lớn của Bác, mãi mãi là như vậy. Nhịp thơ của đoạn chậm, diễn tả đúng tâm trạng khi đứng xếp hàng trước lăng chờ đến lượt vào, ngậm ngùi tưởng nhớ đến Bác đã khuất. Tuy vậy, nhịp thơ chầm chậm như bước chân người đi trong cuộc tưởng niệm mà sao câu thơ vẫn không buồn? Phải rồi. Chúng ta không làm cái việc tưởng niệm bình thường với Bác như một người đã khuất. Dòng người đang đi đây là đang đi trong cuộc hành trình ngợi ca vinh quang của Bác. Và tràng hoa vinh quang này không phải được kết bằng những bông hoa bình thường như mọi tràng hoa vinh hiển khác trên đời đâu. Tràng hoa đây là một hình ảnh ẩn dụ của tác giả, đó chính là những đóa hoa thật sự của đời, là đàn con mà Bác đã cố công tạo nên suốt bảy mươi chín mùa xuân Bác sống trên đời. Những bông hoa trong vườn Bác nay đã lớn lên, nở rộ ngát hương kính dâng lên Bác. Vào bên trong lăng Bác, thấy Bác đang nằm đó, nhà thơ lại một lần nữa cố giấu tiếng nấc nghẹn ngào:

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

Khung cảnh bên trong lăng thật êm dịu, thanh bình. Lúc này, trước mặt mọi người chỉ có hình ảnh Bác. Bác nằm đó trong giấc ngủ vĩnh hằng. Bác mất thật rồi sao? Không đâu. Bác chỉ nằm đó ngủ thôi, Bác chỉ ngủ thôi mà! Suốt bảy mươi chín năm cống hiến cho đất nước, bây giờ đất nước đã bình yên, Bác phải được nghỉ ngơi chứ. Bao quanh giấc ngủ của Bác là một “vầng trăng sáng dịu hiền”. Đó là hình ảnh ẩn dụ cho những năm tháng làm việc của Bác, lúc nào cũng có vầng trăng bên cạnh bầu bạn. Từ giữa chốn tù đày, đến “cảnh khuya” núi rừng Việt Bắc, rồi “nguyên tiêu”… Tuy vậy, Bác chưa bao giờ thảnh thơi để ngắm trăng đúng nghĩa. Khi thì “trong tù không rượu cũng không hoa”, khi thì “việc quân đang bận”. Chỉ có bây giờ, trong giấc ngủ yên, vầng trăng ấy mới thật sự là vầng trăng yên bình, để Bác nghỉ ngơi và ngắm. Trăng dịu hiền, soi sáng hình ảnh Bác. Nhìn Bác ngủ ở đấy thật bình yên, nhưng có một sự thật dù đau lòng cách mấy ta vẫn phải chấp nhận: Bác đã thật sự ra đi mãi mãi.

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Một trời xanh bao la kéo dài vô tận, không bao giờ chấm dứt. Dù tâm trí luôn yên tĩnh rằng Bác vẫn còn sống, vẫn theo dõi đất nước như màu xanh thanh bình trên bầu trời độc lập, nhưng trái tim ta vẫn đau đớn vì một sự thật đau lòng. Một từ "nhói" của nhà thơ nói lên nỗi đau, nỗi đau vượt lên mọi lý trí, mọi lập luận. Bác hiện diện trên mỗi miền đất, mỗi thành tựu, mỗi cá nhân của đất nước này. Nhưng Bác đã mất, chúng ta không còn Bác ở đây. Thiếu vắng Bác, liệu có thể được bù đắp? Chúng ta tiếc thương Bác, nhớ về Bác như một cái gì đó vĩ đại, không thể xóa nhòa. Dù Bác đã mất, những gì Bác đã làm vẫn sẽ ở lại trong tâm hồn, hình ảnh Bác sẽ mãi sống trong trái tim mỗi người dân Việt Nam. Cuối cùng, dù rất buồn, chúng ta phải rời xa lăng Bác để trở về. Khổ thơ cuối cùng như một lời chia tay đầy xúc động:

Mai về miền Nam thương trào nước mắt

Ngày mai phải rời xa Bác rồi.

Một tiếng “thương của miền Nam” lại vang lên, gợi về miền đất xa xôi của Tổ quốc, một nơi từng có vị trí sâu sắc trong trái tim người. Một tiếng “thương” ấy là yêu, là biết ơn, là kính trọng cuộc đời cao thượng, vĩ đại của Người. Đó là tiếng thương của nỗi đau xót khi mất Bác. Thương Bác lắm, nước mắt trào ra, thật đúng là tình thương của người Việt Nam, vô bờ bến và rất thật. Viễn Phương không thể nào ngăn được nữa, để cho tình cảm theo dòng nước mắt tuôn trào, dâng lên cao và tha thiết nhất “Mai về miền Nam thương trào nước mắt”. Chỉ nghĩ đến việc về miền Nam, tác giả cũng “tuôn trào nước mắt” luyến tiếc khi chia tay bịn rịn không muốn xa nơi Bác an nghỉ. Ở câu thơ này tác giả không sử dụng nghệ thuật nào, chỉ là lời nói giản dị, là tình thương sâu lắng tự tấm lòng nhưng lại làm cho ta xúc động. Tác giả thay mặt cho nhân dân miền nam bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn với vị cha già dân tộc. Câu nói giản dị ấy làm người đọc thêm hiểu và đồng cảm với cảm xúc Viễn Phương, bởi lời nói đó đều xuất phát từ muôn triệu trái tim bé nhỏ cùng chung nỗi đau không khác gì tác giả. Được gần bác dù chỉ trong phút giây nhưng không bao giờ tác giả muốn xa bác vì Người ấm áp, rộng lớn quá. Ước nguyện thành kính của tác giả cũng là mong ước nguyện chung của những người đã hoặc chưa một lần gặp Bác. 

Muốn làm con chim hót quanh lăng

Bác Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này

Cùng với nỗi niềm yêu thương vô hạn, tác giả nói lên muôn vàn lời tự nguyện. Điệp ngữ “muốn làm” khẳng định mạnh mẽ những ước nguyện ấy. Ước chi ta có thể biến hình thành những gì thân yêu quanh nơi Bác ngủ để mãi mãi được chiêm ngưỡng Bác, cuộc đời và tâm hồn của Bác, để bày tỏ lòng ta với Bác. Một con chim nhỏ góp tiếng hót làm vui những bình minh của Bác, một đóa hoa góp mùi hương làm thơm không gian quanh Bác hay một cây tre trong hàng tre xanh xanh Việt Nam tỏa bóng mát dịu dàng quê hương của Bác, tất cả đều làm Bác vui và ngủ an giấc hơn. Đây cũng chính là nguyện ước chân thành, sâu sắc của hàng triệu con tim người Việt sau một lần ra thăm lăng Bác. Bác ơi! Bác hãy ngủ lại bình yên nhé, chúng cháu về miền Nam tiếp tục xây dựng Tổ quốc từ nền móng Bác đã tạo ra đây! Câu thơ trầm xuống để kết thúc, ngừng lặng toàn bài. Bài thơ Viếng lăng Bác có nhiều điểm nghệ thuật rất đặc sắc, giúp biểu hiện thành công thêm về những giá trị nội dung. Bài thơ viết theo thể tám chữ, trong có có xen một vài câu bảy và chín chữ. Nhiều hình ảnh trong bài thơ lấy từ ngoài đời thực đã được ẩn dụ, trở thành một cách thể hiện cảm xúc thành kính của tác giả. Nhịp thơ của bài linh hoạt, lúc nhanh là biểu hiện cho ước nguyện đền đáp công ơn Bác, lúc chậm là lúc thể hiện lòng thành kính với Bác. Giọng điệu của bài trang trọng, tha thiết, ngôn ngữ thơ bình dị mà cô đúc.

Bằng những từ ngữ và lời lẽ chân thành, giàu cảm xúc, nhà thơ Viễn Phương đã bày tỏ được niềm xúc động cùng lòng biết ơn sâu sắc đến Bác trong một dịp ra miền Bắc viếng lăng Bác. Bài thơ như một tiếng nói chung của toàn thể nhân dân Việt Nam, biểu lộ niềm đau xót khi thấy Bác kính yêu ra đi. Bài thơ như một khúc ca Ngàn vàng ca ngợi Bác Hồ, thể hiện một tình cảm, một tình cảm của chính nhà thơ Viễn Phương đối với Bác Hồ. Đã nhiều năm trôi qua nhưng bài thơ vẫn giữ nguyên giá trị tốt đẹp ban đầu và để lại ấn tượng trong lòng nhiều thế hệ người đọc.

Trên đây Luật Minh Khuê chia sẻ các bạn dàn ý và mẫu bài nghị luận tác phẩm. “Viếng lăng Bác” xứng đáng là một trong những bài thơ xúc động nhất về tình cảm của nhân dân ta dành cho vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Dù năm tháng, thời gian qua đi nhưng sự hy sinh, cống hiến của Người vẫn còn sống mãi, trường tồn vĩnh cửu trong trái tim hàng triệu con người Việt Nam. Hy vọng bài viết trên giúp ích đối với các em học sinh lớp 9 có thể trang bị kiến thức nghị luận văn học một cách tốt hơn. Chúc các em học tập tốt!