Để phân biển giữa tội mua bán và tội vận chuyển trái phép chất ma túy, Luật Minh Khuê đưa ra bảng phân tích so sánh như sau:

Tiêu chí   Mua bán trái phép chất ma túy Vận chuyển trái phép chất ma túy
Khái niệm Theo các nhà nghiên cứu luật học thì họ có quan điểm như sau về hành vi mua bán trái phép chất ma túy. Theo đó họ cho rằng mua bán trái phép chát ma túy là việc một người thưc hiện hành vi bán trái phép chất ma túy cho người khác không phụ thuộc vào nguồn gốc chất ma túy do đâu mà có bao gồm cả việc bán hộ chất ma túy cho người khác, xin chất ma túy nhằm bán cho người khác; dùng ma túy để trao đổi  thanh toán trái phép cho người khác; tàng trữ chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác; vận chuyển chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác.

Vận chuyển trái phép chất ma túy là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác mà không nhằm mục đích mua bán, tàng trữ hay là sản xuất trái phép chất ma túy( căn cứ theo thông tư liên tịch số 17/2017)

Vận chuyển trái phép chất ma túy là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác dưới bất kỳ hình thức nào có thể bằng phương tiện khác nhau như là ô tô, tàu bày, tàu thủy... ; trên các tuyến đường khác nhau như đường bộ đường sắt, đường hàng không, đường thủy, đường bưu điện... có thể để trong người như là trong túi quần, túi áo, nuốt trong bụng, để trong hành lý mà không nhằm mục đích mua bán, tàng trữ hay sản xuất trái phép chất ma túy khác. 

Cơ sở pháp lý

Điều 251 Bộ luật hình sự 2015

 

Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP và Điều 250 Bộ luật hình sự 2015

Mặt khách quan

Một gười bị coi là mua bán trái phép chất ma túy khi thực hiện một trong các hành vi như là bán trái phép chất ma túy cho người khác mà không phụ thuộc vào nguồn gốc của chất ma túy do đâu mà có

+ Mua chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác

+ Xin chất ma túy nhằm bán trái phép cho người khác

+Dùng chất ma túy để trao đổi thanh toán trái phép

+Dùng tài sản không phải là tiền để trao đổi thanh toán lấy chất ma túy bán cho người khác...

- Ban ma túy là việc bán lại chất ma túy mà người đó có được từ các hình thức như sản xuất, mua lại, trao đổi, nhặt được, được cho....

- Mua lại ma túy để bán: Mục đích là thu lợi

- Vận chuyển chất ma túy để bán lại cho người khác: người phạm tội thực hiện cả hai hành vi đó là vận chuyển trái phép và bán trái phép chất ma túy. 

- Tàng trữ để bán lại hoặc để sản xuất ra chất ma túy khác để bán lại trái phép

- Dùng ma túy để đổi lấy hàng hóa hoặc dùng hàng hóa để đổi lấy chất ma túy

Hành vi khách quan của tội phạm được mô tả là hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy mà không nhằm mục đích sản xuất, mua bán, tàng trữ trái phép mua bán chất ma túy. Hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy được hiểu là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác mà không nhằm mục đích mua bán, tàng trữ hay sản xuất trái phép chất ma túy.
Mặt chủ quan Người phạm tội mua bán trái phép chất ma túy thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý trực tiếp, người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội và thấy trước được hậu quả và hành vi đó, mong muốn hậu quả đó xảy ra Người phạm tội thực hiện với lỗi cố ý nhận thức rõ ràng hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước được hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả đó xảy ra hoặc người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội; thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra tuy không mong muốn nhưng có ý thức để mặc
Khách thể

Chế độ quản lý nhà nước về cất giữ, vận chuyển và trao đổi chất ma túy. Đối tượng tác động của tội mua bán ma túy là các chất ma túy

Các chất ma túy thường gặp như là thuốc phiện, Heerroin, Mooc phin, cần sa, và một số loại ma túy khác ở dạng thuốc như là Methamphetamin, Dolagang....

Xâm phạm đến quy định của nhà nước về quản lý chất ma túy
Chủ thể

- Là người có năng lực trách nhiệm hình sự 

- Đạt độ tuổi nhất định

Chủ thể của tội mua bán trái phép chất ma túy là từ đủ 16 tuổi trở lên và đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự

Người từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi cũng phải chịu trách nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy thì phải chịu trách nhiệm hình sự với tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng

 Người từ đủ 16 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp người phạm tội từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này nếu phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng 
Hình phạt

- Người nào mua bán trái phép chất ma túy thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm

- Phạt từ từ 07 năm đến 15 năm với trường hợp phạm tội có tổ chức, phạm tội lần 2 trở lên, lợi dụng chức vụ. quyền hạn, lợi dụng danh nghĩa cơ quan.... ( khoản 2 điều 151 Bộ luật hình sự 2015)

- Phạt tù từ 15 năm đến 20 năm tù( căn cứ khoản 3 điều 151)

- Phạt từ 20 năm tù , chung thân hoặc tử hình ( khoản 4 điều 151)

- Người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đồng  đến 500 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ , cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. 

- Người nào vận chuyển trái phép chất ma túy không nhằm mục đích sản xuất, mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm

- Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm với các trường hợp phạm tội có tổ chức, phạm tội từ 02 lần trở lên, lợi dụng chức vụ quyền hạn, lợi dụng danh nghĩa cơ quan tổ chức, sử dụng người dưới 16 tuổi vào việc phạm tội.... căn cứ khoản 2 điều 250 Bộ luật hình sự 2015.

- Phạt từ 15 đến 20 năm tù ( căn cứ khoản 3 điều 250 Bộ luật hình sự 2015)

- Phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình ( căn cứ khoản 4 điều 250 Bộ luật hình sự 2015)

- Phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 500 triệu đồng , cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản

Kết luận: Như phân tích ở trên ta có thể rút ra được một số điểm như sau về tội mua bán trái phép chất ma túy và vận chuyển trái phép chất ma túy. 

- Mua bán trái phép chất ma túy và vận chuyển trái phép chất ma túy đều xâm phạm đến  quy định của nhà nước về quản lý chất ma túy

- Hành vi mua bán chất ma túy bao gồm cả vận chuyển chất ma túy nếu hành vi vận chuyển đó với mục đích bán trái phép chất ma túy để sinh lời,. Còn đối với hành vi vận chuyển chất ma túy thì không bao gồm hành vi mua bán  hay tàng trữ chất ma túy. 

- Chủ thể của mua bán trái phép chất ma túy và vận chuyển trái phép chất ma túy là người từ đủ 16 tuổi và có năng lực trách nhiệm hình sự, đối với người từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì phải chịu trách nhiệm đối với tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. 

Trên đây là một số điểm phân biệt mua bán trái phép chất ma túy và vận chuyển trái phép chất ma túy.