Phương pháp giáo dục quyền con người cho mọi tầng lớp nhân dân

1. Xây dựng sự tôn trọng và lòng tự tin

Trước hết phương pháp giáo dục quyền con người dành cho mọi tầng lớp nhân dân với mục đích là xây dựng sự tôn trọng và lòng tự tin. Tức là ở cấp độ ứng dụng cao, mang tính thực hành về quyền con người. Chính vì thế, việc giáo dục quyền con người dành cho mọi tầng lớp nhân dân phải thực sự gần gũi và thiết thực, mang tính minh họa cao. Phải là những kỹ năng vận dụng quyền hết sức thực tiễn mà không nên đi vào những góc độ lý luận chuyên sâu.

Việc giáo dục quyền con người cho các tầng lớp nhân dân cũng đồng thời phải được gắn liền với việc nâng cao nhận thức và trình độ của người dân. Chúng ta có thể hoàn toàn nhận ra ở những nước có trình độ dân trí cao thì nhận thức về quyền con người, cũng như vấn đề tự vệ quyền con người của người dân đạt được nhiều thành tựu hơn. Những nước đứng đầu về các chỉ số phát triển con người là những nước có nền dân trí cao và trình độ văn hoá của người dân cũng là một tiêu chí quan trọng đánh giá chỉ số phát triển con người tại các quốc gia. Giáo dục quyền con người là một phần của giáo dục mà trong đó mục tiêu quan trọng của nó là đảm bảo sự phát triển toàn diện mỗi cá nhân gắn liền với tôn trọng phẩm giá con người.

2. Giáo dục quyền con người phải được tiến hành dựa trên sự phân loại theo độ tuổi

Bên cạnh đó, người dân ở những độ tuổi khác nhau thì nhận thức về quyền con người cũng như nhu cầu của việc bảo vệ quyền con người cũng rất khác nhau, nên việc giáo dục quyền con người phải được tiến hành dựa trên sự phân loại theo độ tuổi. Cách phân loại theo độ tuổi có thể là trẻ em, người chưa thành niên và người lớn.

- Trẻ em là người dưới 14 tuổi,

- Người chưa thành niên là người từ đủ 14 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi,

- Người lốn là những người đã thành niên từ đủ 18 tuổi trở lên.

Điều này phù hợp với tâm sinh lý cũng như sự phát triển về nhận thức và khả năng vận dụng quyền con người của mỗi cá nhân trong thực tiễn đời sống.

3. Giáo dục quyền con người với đối tượng là trẻ em dưới 14 tuổi và người vị thành niên

Đối với hai đối tượng là trẻ em dưới 14 tuổi và người vị thành niên thì việc giáo dục quyền con người cần thiết phải được lồng ghép một cách linh hoạt trong hoạt động giáo dục tại các cấp học. Tuy nhiên, thực tiễn về hiệu quả của sự vận dụng giáo dục quyền con người trong các trường phổ thông hiện nay là rất khiêm tốn. Sự lồng ghép hiện nay hết sức nghèo nàn thông qua các môn học như Đạo đức hay Giáo dục công dân ở các trường phổ thông. Phương pháp giáo dục quyền con người thực sự không có gì khác biệt so với phương pháp sư phạm nói chung. Tuyệt đại đa số các giáo viên vẫn coi giáo dục quyền con người là một nội dung giảng dạy và học sinh là đối tượng nghe giảng... Tất cả những điều ấy đã biến giáo dục quyền con người trong các trường phổ thông của Việt Nam thành việc giảng dạy về quyền con người. Cách tiến hành như vậy làm giảm hiệu quả của hoạt động giáo dục quyền con người. Giáo dục quyền con người trong các trường phổ thông phải được nhìn nhận ỗ những hoạt động ngoài việc giảng dạy các môn Đạo đức hay Giáo dục công dân. Đó chính là việc nhà trường, các thầy cô là những tấm gương về lòng thương yêu con người. Xây dựng các chương trình ngoại khóa tham gia vào các hoạt động bảo trợ xã hội, các hoạt động vì cộng đồng. Hay qua từng bài giảng của mình ở những môn học khác nhau, giáo viên phải khơi gợi lên tình thương yêu con người, yêu thương đồng loại Ngoài hoạt động giáo dục ở nhà trường thì trong cuộc sống, gia đình, cha mẹ phải đóng một vai trò quan trọng trong việc định hướng nhân cách của trẻ thơ, phân biệt thiện ác, tốt xấu, phân biệt đâu là hành động nên làm và đâu là hành động cần phải tránh... Gia đình cùng với nhà trường phải định hướng hình thành hệ giá trị sông cho các em.

Có thể nói trẻ vị thành niên có một nhu cầu cao hơn trong giáo dục quyền con người, bởi ở lứa tuổi này các em đã xây dựng cho mình hệ thống những giá trị nhất định có thể là chưa đầy đủ nhưng nó giúp các em có chính kiến riêng cho những vấn đề cụ thể. Chính vì thế ở lứa tuổi này, các em cần phải được tiếp xúc với quyền con người mang tính khái niệm ở những góc độ nhất định. Bởi ở lứa tuổi này không chỉ đơn thuần là việc nói cho các em biết cái này tốt, cái kia không tốt mà chúng ta phải xây dựng cho các em những quy luật tư duy nhất định về những hệ giá trị cần được trân trọng. Bên cạnh đó, ỏ lứa tuổi này, các em bắt đầu hình thành, thiết lập những quan hệ pháp lý nhất định, chính vì thế các em cũng phải nhận thức về quyền con người cao hơn ở mức độ chỉ là sự phân biệt những giá trị sống nhân văn, tốt và xấu. Các em cần nhận thức rõ về những quyền cụ thể của mình cũng như cách bảo vệ nó. Thực tế cho thấy việc đưa nội dung về quyền trẻ em và những quyền công dân cơ bản vào truyền đạt tại các trường phổ thông hiện nay là một yếu tố hợp lý, mang ý nghĩa rất lớn trong việc bảo đảm quyền con người đối với các đối tượng này.

4. Giáo dục quyền con người đối với người thành niên

Đổi với đối tượng là những người thành niên thì cùng với nhu cầu giao lưu xã hội cũng như sự phát triển về nhận thức, giáo dục quyền con người cho đối tượng này không đơn giản như việc phân biệt tốt xấu hay những chỉ dẫn giáo điều như lứa tuổi dưới mười tám. Những lý thuyết về quyền con người phải thực sự lôi cuốn họ bởi những hình ảnh thực tế xã hội. Cách hướng dẫn họ đến với quyền con người cũng phải thực tế và thiết thực hơn, gắn liền với đời sống của bản thân họ. Phương pháp đối với đối tượng này không phải là thuyết giảng hay thuyết phục có tính chất dẫn dắt mà phải là những phương pháp mang tính thực hành, thiết thực và hiệu quả. Giáo dục quyền con người đối với họ không thể xa vời theo kiểu phụ nữ có quyền được quyết định số con trong gia đình mà phải hiện thực như cách các bạn thuyết phục chồng không sinh quá nhiều con hay những biện pháp phòng tránh thai... quyết định số con trong gia đình đồng nghĩa với việc quyết định cuộc sống hạnh phúc của người phụ nữ...

Ngoài ra trong việc giáo dục quyền con người đối với những quyền con người cụ thể, thực hiện chương trình, chiến lược cụ thể, chúng ta nên có những cách phân loại khác để đảm bảo hiệu quả của giáo dục quyền con người như phân loại theo ngành nghề, phân loại theo khu vực cư trú, phân loại theo trình độ nhận thức...

Phương pháp giáo dục quyền con người phải hoàn toàn phù hợp với đối tượng giáo dục và việc phân loại đối tượng giáo dục lại phụ thuộc rất nhiều vào nội dung quyền con người cần truyền tải cũng như nội dung của hoạt động giáo dục quyền con người.

5. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục về quyền con người