Quy định về biện pháp thiết quân luật, giới nghiêm?

1. Giới thiệu về thiết quân luật và lệnh giới nghiêm

Thiết quân luật là một khái niệm quan trọng trong hệ thống quản lý nhà nước, được Quân đội thực hiện với thời hạn cụ thể theo quy định tại khoản 1 Điều 21 của Luật Quốc phòng 2018. Đây là một biện pháp quản lý đặc biệt nhằm bảo đảm trật tự, an ninh và an toàn quốc gia trong các khu vực quan trọng, đặc biệt nhạy cảm.

Trong khi đó, giới nghiêm là một biện pháp mà những người có thẩm quyền sử dụng để cấm hoặc hạn chế sự di chuyển và hoạt động của cá nhân và phương tiện trong một số khu vực và thời gian nhất định. Điều này được quy định tại khoản 1 Điều 22 của Luật Quốc phòng 2018. Mục đích chính của giới nghiêm là đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn cho khu vực đó.

Các biện pháp giới nghiêm được áp dụng khi có những tình huống đặc biệt cần đảm bảo an ninh quốc gia, bảo vệ tài sản quốc gia hoặc ngăn chặn các hoạt động gây rối trật tự công cộng. Thông thường, việc thi hành giới nghiêm yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị quân đội, lực lượng cảnh sát, chính quyền địa phương và các cơ quan có thẩm quyền khác.

Tuy nhiên, việc áp dụng giới nghiêm cần tuân thủ các quy định pháp luật và chỉ được thực hiện khi có sự cho phép của người có thẩm quyền tổ chức thực hiện lệnh giới nghiêm. Điều này nhằm đảm bảo rằng quyền và lợi ích của công dân không bị vi phạm một cách trái pháp luật.

Trên cơ sở đó, thiết quân luật và giới nghiêm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự, an ninh và an toàn quốc gia, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích của các công dân. Sự thực hiện chính xác và hiệu quả của hai biện pháp này đóng vai trò quyết định trong việc bảo vệ sự tồn vong và phát triển của quốc gia.

2. Quy định về thiết quân luật

Theo Điều 21 Luật Quốc phòng 2018, biện pháp thiết quân luật được quy định như sau:

- Khi an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở một hoặc một số địa phương bị xâm phạm nghiêm trọng tới mức chính quyền ở đó không còn kiểm soát được tình hình thì Chủ tịch nước ra lệnh thiết quân luật theo đề nghị của Chính phủ.

- Lệnh thiết quân luật phải xác định cụ thể địa phương cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt thiết quân luật, biện pháp, hiệu lực thi hành; quy định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân;

Các quy tắc trật tự xã hội cần thiết ở địa phương thiết quân luật và được công bố liên tục trên các phương tiện thông tin đại chúng.

- Căn cứ vào lệnh của Chủ tịch nước về thiết quân luật, quyết định của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện lệnh thiết quân luật, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo, chỉ huy đơn vị Quân đội nhân dân, Dân quân tự vệ được giao thực hiện nhiệm vụ tại địa phương thiết quân luật thực hiện các biện pháp thi hành lệnh thiết quân luật theo quy định của pháp luật.

- Trong thời gian thiết quân luật, việc quản lý nhà nước tại địa phương thiết quân luật được giao cho đơn vị quân đội thực hiện.

Người chỉ huy đơn vị quân đội được giao quản lý địa phương thiết quân luật có quyền ra lệnh áp dụng các biện pháp đặc biệt và các biện pháp cần thiết khác để thực hiện lệnh thiết quân luật và chịu trách nhiệm về việc áp dụng các biện pháp đó.

Người chỉ huy đơn vị quân đội được giao quản lý địa phương cấp tỉnh thiết quân luật được quyền trưng mua, trưng dụng tài sản. Việc trưng mua, trưng dụng tài sản thực hiện theo quy định của Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản.

- Các biện pháp đặc biệt được áp dụng trong thời gian thi hành lệnh thiết quân luật bao gồm:

+ Cấm hoặc hạn chế người, phương tiện đi lại; đình chỉ hoặc hạn chế hoạt động tại các nơi công cộng;

+ Cấm biểu tình, đình công, bãi thị, bãi khóa, tụ tập đông người;

+ Bắt giữ hoặc cưỡng chế cá nhân, tổ chức có hoạt động xâm hại đến quốc phòng, an ninh phải rời khỏi hoặc cấm đi khỏi nơi cư trú hoặc một khu vực nhất định;

+ Huy động người, phương tiện của cơ quan, tổ chức, cá nhân;

+ Quản lý đặc biệt đối với các loại vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ; kiểm soát chặt chẽ cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, phương tiện thông tin, hoạt động báo chí, xuất bản, cơ sở in, sao chụp, việc thu thập, sử dụng thông tin.

- Mọi hoạt động tại địa phương thiết quân luật phải tuân thủ lệnh thiết quân luật và các biện pháp đặc biệt.

- Việc xét xử tội phạm xảy ra ở địa phương trong thời gian thi hành lệnh thiết quân luật theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

- Khi tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương thiết quân luật đã ổn định thì Chủ tịch nước ra lệnh bãi bỏ lệnh thiết quân luật theo đề nghị của Chính phủ.

- Chính phủ quy định nhiệm vụ, quyền hạn của người chỉ huy đơn vị quân đội, cơ quan, tổ chức, địa phương liên quan thi hành lệnh thiết quân luật, lệnh bãi bỏ lệnh thiết quân luật

3. Quy định về giới nghiêm

Biện pháp giới nghiêm, theo quy định tại Điều 22 Luật Quốc phòng 2018 được quy định cụ thể như sau:

- Lệnh giới nghiêm được ban bố trong trường hợp tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội tại một hoặc một số địa phương diễn biến phức tạp đe dọa gây mất ổn định nghiêm trọng và được công bố liên tục trên các phương tiện thông tin đại chúng.

- Thẩm quyền ban bố lệnh giới nghiêm được quy định như sau:

+ Thủ tướng Chính phủ ban bố lệnh giới nghiêm tại một hoặc một số địa phương cấp tỉnh;

+ UBND cấp tỉnh ban bố lệnh giới nghiêm tại một hoặc một số địa phương cấp huyện;

+ UBND cấp huyện ban bố lệnh giới nghiêm tại một hoặc một số địa phương cấp xã;

+ UBND đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt ban bố lệnh giới nghiêm tại một hoặc một số khu vực trên địa bàn.

- Lệnh giới nghiêm phải xác định nội dung sau đây:

+ Khu vực giới nghiêm;

+ Đơn vị đảm nhiệm và nhiệm vụ thi hành lệnh giới nghiêm;

+ Thời hạn bắt đầu và kết thúc hiệu lực, nhiều nhất không được quá 24 giờ; khi hết liệu lực, nếu cần thiết phải tiếp tục giới nghiêm thì phải ban bố lệnh mới;

+ Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong khu vực giới nghiêm;

+ Quy tắc trật tự xã hội cần thiết ở khu vực giới nghiêm.

- Các biện pháp được áp dụng trong thời gian giới nghiêm bao gồm:

+ Cấm tụ tập đông người;

+ Cấm người, phương tiện đi lại, hoạt động trong những giờ nhất định, tại những khu vực nhất định;

+ Đình chỉ hoặc hạn chế hoạt động tại một số nơi công cộng trong những thời điểm nhất định;

+ Đặt trạm canh gác và kiểm soát địa bàn, kiểm tra vật phẩm, hành lý, phương tiện, giấy tờ của người đi lại qua trạm canh gác và kiểm soát;

+ Kịp thời bắt giữ và xử lý người, phương tiện vi phạm lệnh giới nghiêm và vi phạm quy định khác của pháp luật.

- Chính phủ quy định trình tự ban bố lệnh giới nghiêm; trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương liên quan thi hành lệnh giới nghiêm.

4. Một số lưu ý khi áp dụng thiết quân luật, giới nghiêm

Khi áp dụng thiết quân luật và giới nghiêm, có một số lưu ý quan trọng cần được thực hiện để đảm bảo tôn trọng và bảo vệ quyền con người và quyền công dân. Đây là những biện pháp nhằm đảm bảo rằng người dân không bị ảnh hưởng nghiêm trọng và còn được đảm bảo quyền tự do và an toàn.

Trước tiên, cần tạo ra một môi trường thuận lợi cho người dân trong thời gian áp dụng thiết quân luật và giới nghiêm. Điều này có thể bao gồm việc cung cấp các phương tiện và nguồn lực cần thiết để đảm bảo người dân có đủ tiện nghi và khả năng sinh hoạt hàng ngày. Ngoài ra, cần quan tâm đến việc cung cấp dịch vụ y tế, thực phẩm, nước uống và các nhu yếu phẩm cần thiết khác để đảm bảo sự an toàn và tránh tình trạng thiếu hụt nguyên liệu cần thiết.

Một yếu tố quan trọng khác là truyền thông kịp thời và đầy đủ thông tin về thiết quân luật và giới nghiêm cho người dân. Cần có các kênh thông tin hiệu quả để thông báo về các biện pháp áp dụng, phạm vi áp dụng và các quy định cụ thể liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người dân trong thời gian này. Điều này giúp người dân hiểu rõ và tuân thủ các biện pháp được áp dụng một cách chủ động và hiệu quả.

Ngoài ra, cần thiết lập các cơ chế giám sát và phản hồi của cộng đồng để đảm bảo việc áp dụng thiết quân luật và giới nghiêm được công bằng và minh bạch. Điều này có thể bao gồm việc thành lập các tổ chức độc lập để giám sát việc thi hành và đánh giá tác động của thiết quân luật và giới nghiêm lên cộng đồng. Các cơ chế phản hồi từ cộng đồng cũng cần được đón nhận và xem xét để điều chỉnh và cải thiện quy định nếu cần thiết. Trong quá trình áp dụng thiết quân luật và giới nghiêm, cần tuân thủ các quy tắc quốc tế và các nguyên tắc nhân đạo. Việc đảm bảo rằng các biện pháp áp dụng không vi phạm quyền con người và quyền tự do cá nhân là rất quan trọng. Cần đảm bảo rằng sự hạn chế tự do cá nhân và quyền tự do được thi hành một cách hợp lý và nhân văn, tránh việc lạm dụng quyền lực và đảm bảo tính công bằng trong quá trình áp dụng.

Tổ chức các hoạt động giáo dục và tư vấn cũng là một phần quan trọng trong việc áp dụng thiết quân luật và giới nghiêm. Cần có các chương trình giáo dục nhằm nâng cao nhận thức và hiểu biết của người dân về lý do và mục tiêu của các biện pháp áp dụng. Đồng thời, cần cung cấp tư vấn và hỗ trợ tâm lý cho người dân trong quá trình đối mặt với những thay đổi và khó khăn do thiết quân luật và giới nghiêm.

Tóm lại, áp dụng thiết quân luật và giới nghiêm đòi hỏi sự cân nhắc và quan tâm đến quyền và nhu cầu của người dân. Việc đảm bảo tôn trọng quyền con người, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và thông tin đầy đủ và minh bạch là những yếu tố quan trọng để đạt được mục tiêu của các biện pháp này và duy trì lòng tin và sự ủng hộ từ phía cộng đồng.

Bài viết liên quan: Quân luật là gì ? Thiết quân luật là gì ? Thẩm quyền ra lệnh thuyết quân luật tại Việt Nam

Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Minh Khuê về vấn đề: Quy định về biện pháp thiết quân luật, giới nghiêm? Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.6162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn và rất hân hạnh được đồng hành cùng quý khách!