1. Quy định về trách nhiệm của cán bộ tiếp công dân

Pháp luật hiện nay đã quy định rõ trách nhiệm của các cán bộ trong quá trình tiếp công dân, như được mô tả trong Điều 8 của Luật tiếp công dân năm 2013. Theo quy định này, người tiếp công dân có các trách nhiệm cụ thể sau đây:

- Tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật trong quá trình tiếp công dân, đồng thời đảm bảo trang phục hợp lý và đeo thẻ công chức, thẻ viên chức, hoặc phù hiệu phù hợp với quy định của pháp luật.

- Yêu cầu người đến khiếu nại, tố cáo, hoặc phản ánh cung cấp thông tin đầy đủ, bao gồm họ tên, địa chỉ, và xuất trình đầy đủ giấy tờ tùy thân hoặc giấy ủy quyền nếu có.

- Đối với đơn khiếu nại, tố cáo, yêu cầu người đến chỉnh bị, hoặc phản ánh, người tiếp công dân phải yêu cầu việc trình bày đầy đủ và rõ ràng về nội dung liên quan đến hoạt động khiếu nại, tố cáo, kiến nghị và phản ánh.

- Yêu cầu người đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, hoặc phản ánh cung cấp đầy đủ thông tin và tài liệu cần thiết cho quá trình tiếp nhận và thụ lý vụ việc theo quy định của pháp luật.

- Phải có thái độ đúng mực và tôn trọng công dân, lắng nghe và tiếp nhận đơn khiếu nại của công dân phù hợp với quy định của pháp luật. Trong trường hợp từ chối, phải nêu rõ lý do chính đáng và trả lời bằng văn bản.

- Ghi chép đầy đủ và chính xác nội dung khiếu nại của công dân theo quy định của pháp luật, kiểm tra xem nội dung đã chính xác và phù hợp với quan điểm của công dân hay chưa.

- Giải thích và hướng dẫn cho công dân chấp hành đầy đủ chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật, cũng như chấp hành đầy đủ kết luận và quyết định giải quyết đã có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Trực tiếp xử lý và phân loại, có hành vi chuyển đơn hoặc trình lên người có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

- Thông báo kết quả xử lý hoạt động khiếu nại hoặc tố cáo của công dân, yêu cầu người vi phạm nội qui phải chấm dứt hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp cần thiết, người có thẩm quyền phải lập biên bản về vi phạm và yêu cầu cơ quan chức năng xử lý theo quy định của pháp luật.

2. Xử phạt cán bộ gây phiền hà, sách nhiễu khi tiếp công dân như thế nào?

Pháp luật hiện nay đã đặt ra các quy định cụ thể về quá trình tiếp công dân, như được chi tiết trong Điều 3 của Thông tư số 04/2021/TT-TTCP của Thanh tra Chính phủ, qui định về quy trình tiếp công dân. Mục đích chính của việc tiếp công dân là rất quan trọng, có vai trò hướng dẫn công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo, kiến nghị và phản ánh, đồng thời đảm bảo rằng các hoạt động này đều tuân thủ quy định của pháp luật.

Thông qua quá trình tiếp công dân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có cơ hội tuyên truyền và phổ biến pháp luật trong đời sống thực tế, đồng thời thể hiện quan điểm của mình đối với các vấn đề mà công dân phản ánh. Nó giúp công dân nhận thức và thực hiện quyền lợi của mình, cũng như giúp cơ quan nhà nước có thêm thông tin để giải quyết các khiếu nại và tố cáo một cách công bằng và hiệu quả.

Tuy nhiên, trong thực tế, một số cán bộ tiếp công dân đã tạo ra những trải nghiệm không hài lòng cho người dân, gây ra sự phẫn nộ trong cộng đồng. Đáp lại những thách thức này, pháp luật cũng đã quy định rõ những hành vi bị nghiêm cấm trong quá trình tiếp công dân, như được quy định tại Điều 6 của Luật tiếp công dân năm 2013. Cụ thể:

- Hành vi làm phiền hà hoặc tạo ra nhiều rắc rối trong quá trình khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, và phản ánh không tuân thủ quy định của pháp luật;

- Cán bộ tiếp công dân thiếu trách nhiệm theo chức năng và nhiệm vụ của mình, gây mất thông tin hoặc biến tướng thông tin và tài liệu từ người khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, không tuân theo quy định của pháp luật;

- Phân biệt đối xử không công bằng khi tiếp công dân;

- Lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo, và kiến nghị để gây rối trật tự công cộng;

- Xuyên tạc, vu khống thông tin, và có hành vi gây thiệt hại cho tổ chức, đơn vị, và cá nhân trong xã hội;

- Đe dọa, xúc phạm danh dự của cơ quan tổ chức, đơn vị, người tiếp công dân, và những người thi hành công vụ, vi phạm quy định của pháp luật dưới mọi hình thức;

- Kích động, cưỡng ép, lôi kéo, dụ dỗ, hoặc mua chuộc người khác để tập trung đông người tại nơi tiếp công dân, thực hiện các hoạt động trái pháp luật;

Các vi phạm quy định khác được ghi chép trong nội qui và quy chế tiếp công dân của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Như vậy, có thể khẳng định rằng gây phiền hà và làm ảnh hưởng đến người dân trong quá trình tiếp công dân là một trong những hành vi bị nghiêm cấm đối với các cán bộ, như đã được phân tích trước đó. Các cán bộ vi phạm hành vi này trong quá trình tiếp công dân sẽ phải đối mặt với xử lý theo quy định của pháp luật. Hiện nay, theo quy định tại Điều 6 của Nghị định số 112/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức, các hành vi vi phạm của cán bộ trong cơ quan nhà nước có thẩm quyền được quy định một cách chi tiết.

Theo đó, các cán bộ vi phạm các quy định về nghĩa vụ, vi phạm nội qui hoặc quy chế của đơn vị, vi phạm đạo đức và lối sống, hoặc vi phạm các quy định pháp luật khác trong quá trình thi hành công vụ sẽ bị xem xét xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật. Mức độ của hành vi vi phạm được xác định cụ thể như sau:

- Vi phạm gây hậu quả ít nghiêm trọng: Những quy phạm có tính chất và mức độ tác hại nhỏ, ảnh hưởng trong nội bộ đơn vị và chỉ làm ảnh hưởng đến uy tín của các cơ quan tổ chức mà cán bộ đang công tác.

- Vi phạm gây ra hậu quả nghiêm trọng: Được xác định khi vi phạm có tính chất và mức độ lớn, tác động ra ngoài phạm vi nội bộ, và tạo ra dư luận xấu đối với cán bộ và nhân dân, làm giảm uy tín của đơn vị mà cán bộ đang làm việc.

- Vi phạm gây hậu quả rất nghiêm trọng: Là những vi phạm có tính chất và mức độ rất lớn, tác động đến toàn xã hội, gây bức xúc trong dư luận, và ảnh hưởng đến các cơ quan tổ chức mà cán bộ đang công tác.

- Vi phạm gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng: Được xác định khi vi phạm có tính chất và mức độ đặc biệt lớn, ảnh hưởng sâu rộng đến toàn xã hội, và dư luận đặc biệt bức xúc, làm mất uy tín của các cơ quan và đơn vị mà cán bộ đang làm việc.

Ngoài ra, dựa trên quy định tại Điều 7 của Nghị định số 112/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức, các hình thức xử lý kỷ luật có thể được áp dụng đối với cán bộ, bao gồm:

- Khiển trách;

- Cảnh cáo;

- Cách chức;

- Bãi nhiệm.

Do đó, có thể khẳng định rằng hành vi gây hiệu sách cho người dân trong quá trình tiếp công dân của các cán bộ là một hành vi vi phạm trách nhiệm trong quá trình tiếp công dân. Đây là một trong những hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của pháp luật về vấn đề tiếp công dân. Các cán bộ có hành vi này có thể phải đối mặt với quá trình xem xét và xử lý kỷ luật, phù hợp với tính chất và mức độ hậu quả xảy ra trong thực tế.

3. Những trường hợp được quyền từ chối tiếp công dân

Pháp luật hiện nay đã đặt ra những quy định chi tiết về những trường hợp mà việc tiếp công dân có thể bị từ chối. Do đó, không thể tự ý từ chối tiếp công dân một cách tùy tiện và bừa bãi, vì hành vi này sẽ trực tiếp tác động đến quyền lợi của công dân. Thông tư số 04/2021/TT-TTCP của Thanh tra Chính phủ đã quy định rõ quy trình tiếp công dân, đồng thời xác định những trường hợp cụ thể khi có thể từ chối tiếp công dân.

Theo quy định tại Điều 4 của Thông tư trên, người tiếp công dân được quyền từ chối tiếp công dân trong một số trường hợp nhất định theo Điều 9 của Luật tiếp công dân năm 2013. Trong quá trình thực hiện việc từ chối tiếp công dân, có thẩm quyền cần phải giải thích rõ ràng cho công dân về lý do bị từ chối và đồng thời báo cáo cho người phụ trách tiếp công dân về vấn đề này. Trong trường hợp từ chối tiếp công dân, người đứng đầu các cơ quan và đơn vị phụ trách tiếp công dân sẽ phải thực hiện thông báo từ chối tiếp công dân theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Điều 9 của Luật tiếp công dân năm 2013 cũng quy định những trường hợp mà người tiếp công dân được phép từ chối tiếp, bao gồm:

- Người trong tình trạng say do sử dụng chất kích thích;

- Những đối tượng được xác định là người mắc các bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi;

- Người có hành vi đe dọa hoặc xúc phạm danh dự nhân phẩm của cơ quan và đơn vị, hoặc xúc phạm danh dự nhân phẩm của người tiếp công dân hoặc người đang thi hành công vụ;

- Người khiếu nại hoặc tố cáo đã giải quyết đúng theo quy định của pháp luật và đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra và thông báo bằng văn bản, nhưng vẫn cố tình khiếu nại dẫn đến tình trạng tố cáo kéo dài;

- Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

Như vậy, việc từ chối tiếp công dân được thực hiện theo các quy định rõ ràng và minh bạch, nhằm đảm bảo tính công bằng và đúng đắn trong quá trình tiếp công dân.

Bài viết liên quan: Xử lý công chức nhũng nhiễu, gây phiền hà với người dân

Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.6162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!