1. Tóm tắt nội dung
Hồi V của tác phẩm "Vũ Như Tô," sáng tác bởi danh tác giả Nguyễn Huy Tưởng, đánh dấu điểm cuối cùng của bức tranh kịch tính trong vở bi kịch lịch sử này. Trong hồi này, mâu thuẫn giữa dân chúng và tầng lớp phong kiến trở nên rõ ràng và ác liệt hơn bao giờ hết. Sự xung đột giữa dân chúng và tầng lớp phong kiến trở nên đặc biệt căng thẳng. Tầng lớp phong kiến, đại diện bởi vua chúa và quận công Trịnh Duy Sản, tận dụng sự khốn khổ của nhân dân, đặc biệt là những người bị bắt làm phu phen, để gia tăng quyền lực và đối đầu với triều đình. Quận công Trịnh Duy Sản, người đứng đầu phe đối lập trong triều đình, đã tổ chức cuộc nổi loạn, thu hút những người thợ làm phản và cuối cùng thực hiện án giết cả Lê Tương Dực, Vũ Như Tô và Đan Thiềm. Cũng trong hồi này, Đài Cửu Trùng, biểu tượng của xa hoa và ngu ngốc của tầng lớp phong kiến, đã bị đập phá và thiêu hủy. Điều này là một biểu tượng cho sự kết thúc của thế giới huyền diệu và tưởng tượng, chấm dứt một kỷ nguyên đầy xa hoa và phô trương. Hồi V của "Vũ Như Tô" không chỉ thể hiện mâu thuẫn giữa dân chúng và tầng lớp phong kiến mà còn là sự đỉnh điểm của nhiều mâu thuẫn khác nhau, từ xã hội đến nghệ thuật và từ cuộc sống thực tế đến thế giới tưởng tượng. Đây là một phần quan trọng trong việc tác giả thể hiện tầm ảnh hưởng của nghệ thuật và văn chương đối với cuộc sống và lịch sử.
2. Trả lời câu hỏi
Câu 1 (trang 193 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Hồi V khắc họa hai mẫu thuẫn cơ bản, bài viết chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về mỗi mẫu thuẫn và cách chúng được thể hiện trong tác phẩm.
- Mâu thuẫn giữa nhân dân lao động và tầng lớp phong kiến: Trong Hồi V, chúng ta thấy sự xung đột rõ ràng giữa cuộc sống của nhân dân lao động nông dân và tầng lớp phong kiến, đặc biệt là qua cuộc sống của nhân vật Vũ Như Tô. Vũ Như Tô đại diện cho tầng lớp thượng lưu, nơi anh ta hưởng mọi ưu đãi và đặc quyền mà nhân dân không bao giờ có cơ hội trải qua. Anh ta sống trong sự xa hoa, còn những người nông dân phải làm việc nặng nhọc để trang trải cuộc sống. Mâu thuẫn này đặc biệt nổi bật qua việc những người phu phen bị bắt bớ và phu dịch để xây Cửu Trùng Đài, một biểu tượng của sự xa hoa và ngu ngốc của tầng lớp phong kiến.
- Mâu thuẫn giữa nghệ thuật thuần túy và đời sống hiện thực của con người: Một mâu thuẫn khác xuất hiện trong Hồi V là mâu thuẫn giữa nghệ thuật và đời sống hiện thực. Vũ Như Tô là một nghệ sĩ tài hoa, nói dối và giả tạo, sống trong thế giới của hình tượng và sáng tạo. Ngược lại, cuộc sống của những người phu phen là cuộc sống thực tế, đầy khó khăn và lao động nặng nhọc. Họ phải đối mặt với cuộc sống khắc nghiệt và những khó khăn hàng ngày. Mâu thuẫn này thể hiện sự tương phản giữa thế giới nghệ thuật cao siêu và thế giới đời sống thực tế, đem đến cho độc giả một cái nhìn sâu sắc về sự phân biệt trong xã hội.
Hồi V trong tác phẩm thể hiện một loạt mâu thuẫn phức tạp, từ mâu thuẫn xã hội đến mâu thuẫn trong bản chất con người và nghệ thuật. Điều này làm cho tác phẩm trở nên phong phú và thú vị, khám phá nhiều khía cạnh của cuộc sống và con người.
Câu 2 (trang 193 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Vũ Như Tô:
Với sự diễn xuất tinh tế, Vũ Như Tô đã chuyển tải thành công diễn biến tâm trạng của nhân vật từ ngạc nhiên, bán tín bán nghi đến sự bàng hoàng và cuối cùng là sự suy sụp, đau khổ. Trong vai diễn này, cô thể hiện được tính cách phức tạp của một người nghệ sĩ tài ba. Cô là một người hết lòng vì nghệ thuật, có niềm đam mê mãnh liệt, và luôn đặt tâm huyết vào mỗi tác phẩm của mình. Nhưng đằng sau vẻ hào nhoáng của sự nghiệp là những mâu thuẫn nội tâm, những nỗi lo lắng và nghi ngờ về bản thân và người xung quanh. Với tình yêu và đam mê sâu sắc đối với nghệ thuật, Vũ Như Tô cũng mang đến cho khán giả cái nhìn sâu sắc về cuộc sống và sự hy sinh cho nghệ thuật.
Đan Thiềm:
Diễn viên Đan Thiềm đã thể hiện sự lo lắng, hoảng sợ và cuối cùng là thất vọng của nhân vật một cách chân thành và sâu sắc. Trong vai diễn này, Đan Thiềm đã làm nổi bật tính cách của một người biết quý trọng cái tài, cái đẹp và luôn muốn bảo vệ những giá trị đạo đức. Nhân vật của Đan Thiềm là một người thức thời, biết cân nhắc và trọng tình nghĩa, với những phẩm chất thanh cao. Sự thất vọng cuối cùng của nhân vật khi nhìn thấy Vũ Như Tô đi lệch lạc đường, bỏ mặc bản thân mình trong cuộc hôn nhân, tạo nên một đỉnh điểm đầy xúc động trong diễn xuất của Đan Thiềm, thể hiện sự bi thương và tiếc nuối sâu sắc.
Câu 3 (trang 193 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Hồi cuối của tác phẩm mở ra một diễn biến khác mà chúng ta có thể hiểu là tác giả đã cố gắng giải quyết mâu thuẫn giữa nghệ thuật cao siêu và nghệ thuật vị nhân sinh một cách đầy tượng trưng.
Mâu thuẫn về tương quan giữa nghệ thuật và đời sống con người tiếp tục bị cắt giữa Đài Cửu Trùng và cuộc chết của Vũ Như Tô. Đài Cửu Trùng, một công trình nghệ thuật cao quý nhưng không có giá trị thực tế, biểu tượng cho thế giới tưởng tượng và xa hoa mà Vũ Như Tô sống. Sự phá hủy của Đài Cửu Trùng có thể coi là một biểu tượng cho việc giải quyết mâu thuẫn giữa nghệ thuật và đời sống thực tế. Điều này có thể hiểu là tác giả muốn truyền đi thông điệp rằng nghệ thuật không nên tồn tại trong một thế giới hoang tưởng và xa hoa mà không có kết nối với cuộc sống thực tế của con người.
Bên cạnh đó, cái chết của Vũ Như Tô cũng có thể coi là cách tác giả giải quyết mâu thuẫn. Vụ án mạng này đánh dấu sự kết thúc của một nhân vật sống trong thế giới tưởng tượng và xa hoa, đồng thời là sự báo ứng cho sự phân biệt xã hội và xa hoa mà anh ta đại diện. Cuộc chết của Vũ Như Tô có thể coi là một hình phạt cho sự sống trong thế giới của hình tượng mà anh ta đã tạo ra.
Tóm lại, Hồi cuối của tác phẩm đã cố gắng giải quyết mâu thuẫn bằng cách phô diễn sự tương phản giữa thế giới nghệ thuật và thế giới đời sống thực tế, thông qua việc phá hủy Đài Cửu Trùng và cái chết của Vũ Như Tô. Điều này thể hiện sự phân tích sâu sắc về cuộc sống và nghệ thuật, đồng thời đặt ra câu hỏi về giá trị thực sự của nghệ thuật trong xã hội.
Câu 4 (trang 193 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Bản diễn xuất này thực sự đẳng cấp và tinh tế, nổi bật với ngôn ngữ kịch điêu luyện và giàu màu sắc cổ điển, mỗi từ ngữ được chọn lựa một cách kỹ lưỡng để tạo nên những cảm xúc cao độ. Khán giả được chứng kiến không chỉ là diễn xuất bằng lời nói, mà còn qua ngôn ngữ cơ thể, cử chỉ, và ánh mắt, khiến cho mỗi nhân vật không chỉ là hình ảnh bề ngoài mà còn là tâm hồn sâu thẳm được hiện hình.
Thông qua ngôn ngữ và hành động, các nhân vật trong vở kịch không chỉ là những con người với số phận riêng biệt mà còn là tinh hoa của những tư duy, suy nghĩ, và xao lãng tâm hồn. Mỗi hành động, mỗi cử chỉ là một chiếc cầu nối giữa khán giả và nhân vật, làm cho mỗi tâm trạng, mỗi suy tư trở nên sống động và gần gũi hơn bao giờ hết.
Bên cạnh đó, việc xây dựng xung đột kịch có cao trào và thắt nút là một nét đẹp đặc biệt của vở diễn này. Những tình huống căng thẳng và đầy kịch tính không chỉ làm tăng thêm sự hấp dẫn cho câu chuyện mà còn làm nổi bật sức mạnh của nghệ thuật kịch, khi mỗi chi tiết nhỏ đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên một tác phẩm xuất sắc và đậm chất nghệ thuật.
3. Luyện tập
Câu hỏi (trang 193 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Lời đề tựa của đoạn trích chính là một sự thể hiện của sự băn khoăn và trăn trở trong tâm hồn của tác giả. Từ lời đề tựa, chúng ta có thể suy luận rằng tác giả vẫn đang đối mặt với mâu thuẫn phức tạp giữa nghệ thuật thuần túy và nghệ thuật vị nhân sinh.
Đoạn trích đã đề cập đến mối quan hệ giữa văn chương và cuộc sống, cho thấy tác giả nhấn mạnh về việc văn chương cần phải có liên kết với cuộc sống thực tế. Nói cách khác, nghệ thuật không chỉ tồn tại trong thế giới tưởng tượng mà còn cần phải phản ánh, tương tác với cuộc sống hàng ngày của con người.
Tác giả đã sử dụng cuộc đời của nhân vật Vũ Như Tô để thể hiện những mâu thuẫn xã hội, giữa lý tưởng nghệ thuật và thực tế cuộc sống, và giữa hình ảnh của một nghệ sĩ và vai trò xã hội của anh ta. Từ đó, đoạn trích chứng minh rằng văn chương và nghệ thuật có một vai trò quan trọng trong việc phản ánh và đặt câu hỏi về xã hội và con người.
Quý khách có nhu cầu xem thêm bài viết sau đây:
- Soạn bài Trăng ơi... từ đâu đến ngắn gọn, đầy đủ nhất
- Soạn bài Trái Đất - cái nôi của sự sống ngắn gọn Kết nối tri thức 6
