Thưa Luật sư! Em năm nay 15 tuổi. Em có quen 1 bạn trai 20 tuổi. Nhưng gia đình em không chấp nhận. Nếu em tự nguyện đi theo bạn trai của em. Và sống chung như vợ chồng. Nếu gia đình em có thưa kiện gì thì bạn trai em có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không thưa luật sư?Em xin chân thành cảm ơn Luật sư!

Câu hỏi được biên tập từ chuyên mục tư vấn pháp luật hình sự của Công ty Luật Minh Khuê.

Sống chung với bạn trai, thì bạn trai có vi phạm pháp luật ?

Luật sư tư vấn pháp luật hình sự gọi: 1900.6162

Trả lời:

1. Cơ sở pháp lý:

Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi 2017

Bộ Luật tố tụng hình sự 2015

Bộ Luật dân sự 2015

2. Nội dung tư vấn:

2.1 Tội giao cấu giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và các yếu tố cấu thành tội này là như thế nào?

Tội giao cấu giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 145 Bộ Luật hình sự 2015 sửa đổi 2017, cụ thể các yếu tố cấu thành của tội này như sau:

Thứ nhất, về chủ thể: Người thực hiện phải là người đã thành niên (đủ 18 tuổi trở lên).

Thứ hai, về khách thể: Là quan hệ nhân thân mà nội dung là quyền được bảo vệ về nhân phẩm, danh dự của trẻ em. Đối tượng tác động của tội phạm là trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi.

Thứ ba, mặt khách quan: Đây là hành vi giao cấu có sự đồng ý, chấp nhận của nạn nhân mặc dù người phạm tội không có bất kỳ thủ đoạn nào để ép buộc, khống chế nạn nhân. Trường hợp chủ thể dùng tiền hoặc tài sản trao đổi lấy việc giao cấu thuận tình với nạn nhân thì không cấu thành tội này.

Thứ tư, mặt chủ quan: Người thực hiện phải có lỗi cố ý.

Cần lưu ý là: Chỉ coi là phạm tội khi một bên là người đã thành niên và một bên là người bị hại là trẻ em cùng thống nhất thực hiện việc giao cấu với nhau. Nếu việc giao cấu chưa được thực hiện, thì không cấu thành tội này mà tuỳ thuộc vào thực tiễn hành vi khách quan của người thành niên đối với trẻ em mà có thể định tội dâm ô với người dưới 16 tuổi tại Điều 146 Bộ luật hình sự.

2.2 Hiếp dâm người dưới 16 tuổi và các yếu tố cấu thành tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi là như thế nào?

Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 142 Bộ Luật hình sự 2015 sửa đổi 2017. Cụ thể các yếu tố cấu thành của tội này như sau:

Khách thể của tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi trong Bộ luật Hình sự:

Hành vi phạm tội đã xâm phạm quyền được bảo vệ thân thể, nhân phẩm, danh dự của người dưới 16 tuổi, làm ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội, ảnh hưởng tiêu cực đến thuần phong mỹ tục đồng thời, gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển bình thường về tâm, sinh lý của người bị hại.

Tuổi của nạn nhân (người bị hiếp) là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, thể hiện ngay trong tên của tội danh. Việc xác định tuổi của người bị hại trên cơ sở giấy khai sinh của họ nếu trường hợp mất giấy khai sinh hoặc không có giấy khai sinh thì các cơ quan tiến hành tố tụng phải áp dụng tất cả các biện pháp có thể được, để xác định tuổi thật của người bị hại. Cuối cùng nếu không còn cách nào để xác định tuổi thật của người bị hại, thì theo nguyên tắc có lợi cho người phạm tội.

Mặt khách quan của tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi trong Bộ luật Hình sự:

Hành vi khách quan: Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi chia hai loại:

Trường hợp thứ nhất, đối với đối tượng từ 13 đến chưa đủ 16 tuổi. Trường hợp này người phạm tội thực hiện hành vi giống như đối với người đã trên 16 tuổi quy định tại Điều 141 Bộ luật hình sự năm 2015. “Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trái với ý muốn của họ” hoặc “Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi”.

Loại thứ hai: Đối với người chưa đủ 13 tuổi thì hành vi hiếp dâm có hai trường hợp trường hợp 1 người phạm tội có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực thủ đoạn khác nhằm giao cấuhoặc quan hệ tình dục khác trái ý muốn với người chưa đủ 13 tuổi (giống như với người từ đủ 13 I đến chưa đủ 16 tuổi nêu trên). Trường hợp thứ hai đối với người chưa đủ 13 tuổi thì chỉ cần có hành vi giao cấu hoặc quan hệ tình dục khác (không cần hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác). Bởi lẽ đối tượng người chưa đủ 13 tuôi là đối tượng yêu thế, không có khả năng bảo vệ mình nên chỉ cần hành vi giao cấu với những người này cũng cấu thành tội phạm.

Như vậy, để thực hiện được mục đích giao cấu hoặc thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác trái ý muốn nạn nhân trong tội hiếp dâm được thực hiện thông qua các biểu hiện cụ thể sau:

Hành vi dùng vũ lực là làm thế nào để buộc nạn nhân phải để cho kẻ tấn công giao cấu hoặc thực hiện hành vi tình dục khác như: Vật lộn, giữ chân tay, bịp mồm, bóp cổ, đánh đấm, trói v.v… Những hành vi này chủ yếu làm tê liệt sự kháng cự của người bị hại để người phạm tội thực hiện được việc giao cấu hoặc hành vi tình dục khác. Tuy nhiên, thực tế có trường hợp người phạm tội đã dùng vũ lực tới mức làm cho người bị hại bất tỉnh nhưng chưa bị chết và sau khi người phạm tội đã thoả mãn dục vọng, người bị hiếp đã chết thì người phạm tội còn phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giết người, ngoài tội hiếp dâm mà họ đã thực hiện.

Đe doạ dùng vũ lực là hành vi của một người dùng lời nói hoặc hành động uy hiếp tinh thần của người khác, làm cho người bị đe doạ sợ hãi như: doạ giết, doạ đánh, doạ bắn… làm cho người bị hại sợ hãi phải để cho người phạm tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi tình dục khác trái với ý muốn của mình. Điều luật không quy định đe doạ dùng vũ lực ngay tức khắc, nên có thể hiểu hành vi đe doạ dùng vũ lực quy định ở đây bao gồm cả trường hợp đe doạ dùng vũ lực ngay tức khắc và trường hợp đe doạ dùng vũ lực sau đó cách một thời gian.

Lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân là trường hợp nạn nhân rơi vào tình trạng nếu như bị người khác giao cấu thì không thể chống cự lại được. Tình trạng này, có thể do chính người phạm tội tạo hoặc từ chính nạn nhân như việc lợi dụng nạn nhân bại liệt, bệnh tật để thực hiện hành vi.

Thủ đoạn khác là những thủ đoạn ngoài những hành vi đã được quy định trong cấu thành ( dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực, lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân). Đây là quy định mở nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống loại tội phạm này. Những thủ đoạn mà người phạm tội thực hiện hoặc lợi dụng phải là những thủ đoạn nhằm đưa người bị hại lâm vào tình trạng không còn khả năng làm chủ bản thân như: cho uống thuốc kích dục hoặc lợi dụng sự kém hiểu biết của nạn nhân để thực hiện hành vi giao cấu,quan hệ tình dục trái với ý muốn của nạn nhân.

2.3 Cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và các yếu tố cấu thành tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi là như thế nào?

Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 144 Bộ Luật hình sự 2015 sửa đổi 2017, đã mô tả cụ thể hơn khái niệm “cưỡng dâm trẻ em” cụ thể đó là hành vi “dùng mọi thủ đoạn khiến người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi đang ở trong tình trạng lệ thuộc mình hoặc trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác”. Khung hình phạt cho tội phạm này từ 05 đến 10 năm tù. Mức hình phạt sẽ tăng cao dần khi người phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng nghiêm trọng như: làm nạn nhân có thai, biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội… Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định 1-5 năm.

2.4 Người dưới 16 tuổi tự nguyện “sống thử” với bạn trai thì bạn trai đó phải chịu trách nhiệm trước pháp luật như thế nào?

Như những nội dung đã trình bày bên trên thì các hành vi phổ biến khả năng sẽ xảy ra đối với trường hợp bạn sống thử với bạn trai 20 tuổi của bạn là hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu… Đối với hành vi này cũng tương ứng với các tội danh như đã đề cập ở trên đây. Trong trường hợp này không phụ thuộc vào việc bạn có tự nguyện hay không, dù bạn có tự nguyện thì bạn trai của bạn cũng cấu thành một trong các tội hình sự như đã nêu ở trên. Đồng thời bạn trai của bạn còn phải bồi toờng thiệt hại cho bạn vì đã xâm phạm đến sức khoẻ và tinh thần của bạn.

Trân trọng.

Bộ phận Luật sư Tư vấn pháp luật hình sự.