Sự phân bổ nguồn lực, quá trình phân bổ nguồn lực (resource allocation) là gì ?

1. Sự phân bổ nguồn lực là gì?

Phân bổ nguồn lực trong tiếng Anh là Resource allocation.

Sự phân bổ nguồn lực, quá trình phân bổ nguồn lực (resource allocation) là sự phân bổ nhân tố sản xuất trong nền kinh tế cho các mục đích sử dụng khác nhau dựa trên nhu cầu của người tiêu dùng - một đại lượng đến lượt nó lại phản ánh qui mô và quá trình phân phối thu nhập quốc dân. Nguồn lực được phân bổ tối ưu khi tỷ lệ các nhân tố đầu vào được sử dụng để sản xuất hàng hoá và dịch vụ phản ánh đúng chi phí tương đối của chúng, sao cho tối thiểu hoá được chi phí sản xuất, và khi sản lượng hàng hoá và dịch vụ phản ánh chính xác thị hiếu của người tiêu dùng về các loại hàng hoá và dịch vụ khác nhau. Nói cụ thể hơn, các nguồn lực được phân bổ tối ưu khi giá cả trả cho hàng hoá và dịch vụ trên tất cả các thị trường phản ánh chính xác chi phí kinh tế thấp nhất để cung ứng chúng.

Vai trò của nguồn lực đối với phát triển kinh tế là gì? Lấy ví dụ

2. Vai trò của phân bổ nguồn lực trong quản trị chiến lược

- Phân bổ nguồn lực là hoạt động quản lí trung tâm cho phép thực hiện chiến lược. Trong các tổ chức không sử dụng phương pháp tiếp cận quản trị chiến lược trong việc ra quyết định, phân bổ nguồn lực thường dựa trên các yếu tố chính sách và cá nhân.

- Quản trị chiến lược cho phép nguồn lực có thể được phân bổ theo thứ tự ưu tiên được thiết lập bởi mục tiêu hàng năm.

- Không gì bất lợi hơn cho quản trị chiến lược và cho thành công của tổ chức một khi nguồn lực được phân bổ không thống nhất với các ưu tiên được nêu ra bởi các mục tiêu hàng năm đã được chấp thuận.

- Các tổ chức có ít nhất bốn loại nguồn lực có thể dùng để đạt được các mục tiêu mong muốn bao gồm: nguồn lực tài chính, nguồn lực vật chất, nguồn lực con người, và nguồn lực công nghệ.

3. Các vấn đề liên quan đến phân bổ nguồn lực

Các nhà kinh tế thường đề cập đến ba loại nguồn lực: lao động, vốn, và đất đai. Đôi khi họ còn thêm vào yếu tố tinh thần sáng tạo kinh doanh. Khi nói lao động người ta nói đến hoạt động sản xuất do con người thực hiện, gồm hoạt động chân tay và hoạt động trí óc, chẳng hạn như hoạt động quản lý kinh doanh. Trong kinh tế vi mô, vốn có nghĩa là vốn vật chất: nhà xưởng và máy móc. Đất đai gồm có mặt bằng và các nguồn lực nằm bên dưới hay trên mặt đất.

Việc phân bổ nguồn lực để sản xuất hàng hóa và dịch vụ thay thế lẫn nhau phụ thuộc vào giá do thị trường quyết định. Nếu nhu cầu tiêu dùng một hàng hóa tăng thì giá sẽ tăng. Giá tăng sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp vận dụng nguồn lực để sản xuất nhiều hơn mặt hàng đang ăn khách; ngay cả các nhà sản xuất mới sẽ tham gia thị trường. Trong một môi trường cạnh tranh, các doanh nghiệp có động lực cao để chọn lựa công nghệ và nguồn lực nhằm sản xuất với chi phí thấp.

Chính vị vậy các căn cứ để phân bổ các nguồn lực là yếu tố vô cùng quan trọng, cụ thể đó là:

Căn cứ 1: Các mục tiêu chiến lược

Các mục tiêu chiến lược được coi là căn cứ quan trọng nhất làm cơ sở cho sự phân phối nguồn lực vì giá trị thực tế của bất kỳ chương trình phân bố nguồn lực nà cũng nằm ở kết quả đạt được các mục tiêu dài hạn và ngắn hạn của doanh nghiệp.

Căn cứ 2: Các chương trình sản xuất hoặc các kế hoạch ngắn hạn

Các chương trình sản xuất hoặc các kế hoạch ngắn hạn hơn phản ánh tốc độ và quy mô thực hiện các mục tiêu chiến lược và sách lược.

Các vấn đề cần quan tâm khi phân bổ nguồn lực

- Các mục tiêu chiến lược không rõ ràng và không được phân bổ hợp lý trong ngắn hạn.

- Tư tưởng muốn bảo vệ quá đáng các nguồn lực do e sợ không dám chấp nhận rủi ro, mạo hiểm.

- Quá nhấn mạnh đến các mục tiêu tài chính ngắn hạn.

- Quan điểm thái độ của lãnh đạo doanh nghiệp không phù hợp với quan điểm của các nhà chuyên môn trong phân phối nguồn lực.

4. Các công việc cần thực hiện khi phân bổ nguồn lực

- Đánh giá nguồn lực

Việc này được tiến hành ngay từ khi phân tích và đánh giá thực trạng doanh nghiệp.

Đánh giá nguồn lực phải xem xét doanh nghiệp có đủ các nguồn lực cần thiết để thực hiện hiệu quả các chiến lược đề ra không? Để thực hiện được việc này trong từng thời kỳ cụ thể phải phân tích đánh giá cả về mặt số lượng và chất lượng từng nguồn lực. Trong đó phải chú trọng tới nguồn nhân lực đặc biệt là các cam kết của nhân viên và người lao động đối với việc thực hiện nhiệm vụ.

- Đảm bảo nguồn lực

Muốn phân bổ nguồn lực hợp lý, trước hết phải có đủ nguồn lực cần thiết. Nhiệm vụ của các nhà quản trị là phải đảm bảo sao cho đủ các nguồn lực để thực hiện các mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp. Sai lầm thường mắc phải đó là việc cung cấp nguồn lực không tương ứng với các chiến lược cụ thể nhất định.

+ Phân bổ nguồn vốn

Thứ nhất, soát xét lại các định hướng tổng quát của việc phân bổ nguồn vốn.

Thứ hai, phân tích cầu về vốn

+ Cân đối ngân sách

+ Phân bổ các nguồn lực khác

- Điều chỉnh nguồn lực

5. Quá trình phân bổ nguồn lực?

Quá trình phân bổ nguồn thực thường gồm ba giai đoạn:

Giai đoạn 1: Định vị

Nhằm xác định các đặc tính cơ bản về mặt kinh tế và kỹ thuật của chiến lược mới thông qua quá trình nghiên cứu, phân tích và lựa chọn. Đây là bức tranh mô tả rõ ràng cách thức, ý tưởng, hành động của chiến lược, có sự tương tác, phản hồi với các nguồn lực và bối cảnh môi trường của doanh nghiệp; và thường được thực hiện bởi đội ngũ quản lý cấp thấp của các đơn vị phòng, ban trong doanh nghiệp.

Doanh nghiệp sử dụng các cách khác nhau để phân tích, đánh giá các thách thức mà họ có thể gặp phải từ môi trường; phổ biến là (1) phương pháp thủ công (theo danh sách nhiệm vụ hoặc quy trình công việc), (2) thuật toán (như sắc xuất, các công thức dự báo nhờ hệ thống công nghệ thông tin) hoặc (3) kết hợp cả hai phương pháp. Đồng thời, các cơ chế dự báo phân bổ cũng được xây dựng, ví dụ cho các vấn đề cần nguồn lực ngoài kế hoạch, hay khi đòi hỏi nguồn lực tăng ở một số bộ phận trong quá trình thực thi chiến lược.

Giai đoạn 2: Triển khai

Đây là hoạt động phân bổ nguồn lực theo hai cấp là cấp độ công ty và cấp độ kinh doanh.

Ở cấp công ty, nguồn lực được phân bổ được dựa trên hai yếu tố chính là nhận thức về mức độ thay đổi nguồn lực và mức độ kỳ vọng từ cấp cao (hay mục tiêu chiến lược); từ đó hình thành bốn loại phân bổ như sau:

+ Trong bối cảnh mức độ thay đổi nguồn lực được đánh giá cao với mức độ kỳ vọng cao (có thể tùy thuộc vòng đời sản phẩm), đòi hỏi thứ bậc ưu tiên bắt buộc cho các đơn vị, chức năng, nguồn lực sẽ được phân bổ ép buộc từ cấp cao xuống theo thứ tự ưu tiên của các bộ phận; thứ tự ưu tiên thường được xác định qua quá trình cạnh tranh tự do giữa các bộ phận về vị trí, vai trò của từng bộ phận;

+ Trong bối cảnh mức độ thay đổi nguồn lực cao nhưng mức độ kỳ vọng thấp, thường trong tình trạng doanh nghiệp ổn định hoặc có xu hướng suy giảm, nguồn lực được phân bổ thông qua cạnh tranh tự do giữa các bộ phận. Theo đó, doanh nghiệp tiến hành tái phân bổ và tiến trình tái phân bổ được triển khai từ cấp cao trở xuống.

+ Trong bối cảnh cả mức độ thay đổi nguồn lực và mức độ kỳ vọng đều thấp, các nguồn lực (chủ yếu các nguồn lực phổ biến, sử dụng chung) sẽ được phân bổ thông qua mặc cả tự do giữa các bộ phận, cụ thể như phân bổ gián tiếp bằng việc tính toán các chi phí; phân bổ trực tiếp bằng cách chuyển nghĩa vụ quản lý cho 1 bộ phận; hoặc phân bổ trực tiếp bằng cách các bộ phận trả chi phí phục vụ.

+ Trong bối cảnh mức độ thay đổi nguồn lực thấp với mức độ kỳ vọng cao, các nguồn lực thường được phân bổ theo công thức thuật toán hoặc phân bổ kiểu mặc cả tự do như trên.

Ở cấp kinh doanh, để các bộ phận, các đơn vị chức năng cùng tiến hành thực thi chiến lược hiệu quả, doanh nghiệp cần đặt ra quy trình hoặc phân bổ theo trình tự các bước cụ thể. Trong nội bộ từng bộ phận, hoạt động phân bổ lại được thực hiện thông qua đàm phán như ở cấp công ty đã trình bày trên đây.

Giai đoạn 3: Bối cảnh

Bối cảnh gồm các hoạt động điều chỉnh, cập nhật, bổ sung phân bổ nguồn lực theo bối cảnh thực thi chiến lược và những biến động thị trường. Trước tiên, doanh nghiệp phải liên tục nhận dạng được nguồn lực thiết yếu của mình; xác định rõ nguồn lực chi tiết và nhu cầu nguồn lực cũng như sự thay đổi về nhu cầu tại từng bộ phận cụ thể. Để đảm bảo lợi thế cạnh tranh trong quá trình thực thi, doanh nghiệp nên có hệ thống đánh giá khả năng phù hợp với các nguồn lực sẵn đã được định dạng trước đó; cũng như sẵn sàng tích hợp các nguồn lực mới được bổ sung. Bên cạnh đó, sự tương thích giữa các nguồn lực với nhau cũng nên được đề cao; cần đảm bảo mối quan hệ chặt chẽ, nhất quán giữa các nguồn lực và có khả năng liên kết để bổ sung, hỗ trợ nhau trong tiến trình triển khai hoạt động chiến lược.

Công ty Luật Minh Khuê mong muốn gửi đến quý khách hàng những thông tin tư vấn hữu ích. Nếu quý khách hàng đang gặp phải bất kỳ vấn đề pháp lý nào hoặc có câu hỏi cần được giải đáp, hãy liên hệ với Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline 1900.6162. Hoặc quý khách hàng gửi yêu cầu chi tiết qua email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ và giải đáp thắc mắc nhanh chóng. Xin trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý khách hàng!