Vai trò của người lao động trong chuyển đổi số quốc gia?

1. Hiểu thế nào về chuyển đổi số quốc gia?

Chuyển đổi số quốc gia, một khái niệm đang ngày càng được chú trọng, đề cập đến quá trình toàn diện và tổng thể của một quốc gia trong việc thay đổi cách sống, cách làm việc và phương thức sản xuất dựa trên sự áp dụng và phát triển công nghệ số. Chuyển đổi số quốc gia không chỉ đơn thuần là một quá trình kỹ thuật, mà còn mang tính chất xuyên suốt và ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của xã hội và kinh tế.

Mục tiêu chính của chuyển đổi số quốc gia là nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia đó trên trường quốc tế, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững và tạo ra sự hạnh phúc cho người dân. Bằng cách áp dụng công nghệ số vào các lĩnh vực chính, chuyển đổi số quốc gia nhằm tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, tăng cường hiệu quả quản lý chính phủ và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.

Chuyển đổi số quốc gia có nhiều cơ hội và thách thức, cụ thể như sau:

- Chuyển đổi số quốc gia mang đến cho các quốc gia một loạt cơ hội đáng kể, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức đáng chú ý. Khi thực hiện quá trình chuyển đổi số, các quốc gia có thể tận dụng các công nghệ tiên tiến như dữ liệu lớn, điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo và internet vạn vật để cải thiện chất lượng, hiệu quả và tiếp cận của các dịch vụ công. Điều này tạo ra một môi trường thuận lợi để tăng cường giao tiếp và hợp tác giữa các cơ quan nhà nước và người dân.

- Chuyển đổi số quốc gia cũng mở ra cơ hội để tạo ra những sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh tế mới, đồng thời phù hợp với nhu cầu và xu hướng của thị trường toàn cầu. Nhờ vào việc áp dụng các công nghệ số, các quốc gia có thể phát triển các giải pháp sáng tạo và nâng cao năng suất lao động, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế và đổi mới công nghiệp. Chuyển đổi số quốc gia cũng đóng góp vào việc nâng cao kiến thức, kỹ năng và ý thức của người dân trong xã hội học tập, khuyến khích họ tham gia vào hệ thống giáo dục trực tuyến và tiếp cận các nguồn thông tin phong phú.

Tuy nhiên, chuyển đổi số quốc gia đồng thời đặt ra những thách thức phải được vượt qua. Đầu tiên, quá trình chuyển đổi đòi hỏi sự thay đổi lớn về nhận thức, hành vi và văn hóa của các cá nhân và tổ chức. Việc thích nghi với công nghệ số và tận dụng các ưu điểm của nó đòi hỏi sự đổi mới và học hỏi liên tục. Đồng thời, các quốc gia cần đảm bảo rằng cơ sở hạ tầng kỹ thuật và mạng lưới thông tin của họ đủ mạnh để hỗ trợ chuyển đổi số. Vấn đề an ninh mạng và bảo mật thông tin cũng là một thách thức không thể bỏ qua, khi mà sự phụ thuộc vào công nghệ số cũng đồng nghĩa với nguy cơ bị tấn công và mất quyền riêng tư.

Ngoài ra, chuyển đổi số quốc gia cũng đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia khác trong khu vực và trên toàn cầu. Các quốc gia cần thiết lập các chính sách và chiến lược phù hợp để tăng cường năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông. Đồng thời, việc hợp tác quốc tế và giao lưu kinh nghiệm cũng là yếu tố quan trọng để đối phó với thách thức này.

Theo Quyết định 505/QĐ-TTg năm 2022, đã chỉ định ngày 10 tháng 10 hàng năm là Ngày Chuyển đổi Số Quốc gia. Quyết định này nhằm tạo ra một cơ hội để các quốc gia tập trung vào việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và tăng cường nhận thức về tầm quan trọng của công nghệ số trong phát triển quốc gia.

Trên thực tế, việc chuyển đổi số quốc gia không chỉ là một quá trình cần thiết mà còn là một yêu cầu tất yếu trong thời đại hiện đại. Các quốc gia không thể tiếp tục tồn tại và phát triển một cách bền vững nếu không tận dụng được tiềm năng của công nghệ số. Do đó, việc chỉ định một ngày đặc biệt để tôn vinh và tăng cường chuyển đổi số là một bước quan trọng.

Qua việc tận dụng các công nghệ tiên tiến như dữ liệu lớn, điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo và internet vạn vật, chuyển đổi số quốc gia mang đến nhiều lợi ích đáng kể. Các dịch vụ công có thể được cải thiện về chất lượng và hiệu quả, giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn. Giao tiếp và hợp tác giữa các cơ quan nhà nước và người dân cũng được nâng cao, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và cung cấp dịch vụ công.

Ngoài ra, chuyển đổi số quốc gia còn mang lại sự sáng tạo và tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mới phù hợp với nhu cầu của thị trường toàn cầu. Các quốc gia có thể xây dựng mô hình kinh tế mới dựa trên công nghệ số, thúc đẩy sự đổi mới và tăng cường năng suất lao động. Điều này mang lại lợi ích lớn cho sự phát triển kinh tế và nâng cao đời sống của người dân.

2. Mục tiêu của Chuyển đổi số quốc gia là gì?

Theo Quyết định 749/QĐ-TTg ban hành ngày 3 tháng 6 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, Việt Nam đã đặt ra những mục tiêu quan trọng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong quốc gia. Mục tiêu này nhằm tạo ra một môi trường công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, tận dụng hết tiềm năng của công nghệ số để nâng cao hiệu quả và tiện ích cho người dân, doanh nghiệp và chính phủ.

Mục tiêu chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025

- Một trong những mục tiêu quan trọng của Chương trình Chuyển đổi số quốc gia là đạt tỷ lệ 80% dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 4. Điều này đồng nghĩa với việc có 80% các dịch vụ công được cung cấp trên nhiều nền tảng khác nhau, bao gồm cả thiết bị di động. Đồng thời, 90% hồ sơ các công việc cấp tỉnh, 80% hồ sơ cấp huyện và 60% hồ sơ cấp xã sẽ được giải quyết thông qua môi trường internet. Tất nhiên, các hồ sơ liên quan đến các công việc bí mật nhà nước sẽ không được áp dụng quy định này. Hơn nữa, Chính phủ cũng đã đề ra mục tiêu kết nối, tích hợp và chia sẻ 100% chế độ báo cáo, báo cáo định kỳ và thống kê thuộc sự điều hành của Chính phủ trên Hệ thống thông tin báo cáo chính phủ.

- Ngoài ra, cũng rất quan trọng là đạt mục tiêu 100% cơ sở dữ liệu quốc gia. Điều này bao gồm việc hoàn thành việc kết nối và chia sẻ các cơ sở dữ liệu về dân cư, đất đai, tài chính, bảo hiểm và doanh nghiệp trên toàn quốc. Cơ sở dữ liệu này sẽ tạo nền tảng cho sự phát triển của Chính phủ điện tử.

- Ngoài ra, Chương trình Chuyển đổi số quốc gia cũng đề ra nhiều mục tiêu khác nhằm thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ số trong hoạt động của cơ quan nhà nước. Một trong số đó là từng bước mở dữ liệu của các cơ quan nhà nước để cung cấp dịch vụ công kịp thời. Nguyên tắc "khai báo một lần, sử dụng trọn đời" cũng sẽ được áp dụng để tiết kiệm thời gian và công sức cho người dân và doanh nghiệp. Hơn nữa, Chính phủ đã đặt mục tiêu để có ít nhất 50% các hoạt động kiểm tra của cơ quan nhà nước được thực hiện qua môi trường số và hệ thống thông tin quản lý.

- Về mặt quốc tế, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong lĩnh vực chính phủ điện tử và công nghệ thông tin. Việt Nam hiện đangtrong top 70 quốc gia dẫn đầu về Chính phủ điện tử (EGDI). Nền kinh tế số của Việt Nam đã chiếm 20% trong tổng GDP. Tỷ trọng kinh tế số trong các ngành cũng đạt ít nhất 10%. Năng suất lao động số mỗi năm đạt ít nhất 7%.

- Ngoài ra, Việt Nam cũng đã đạt được vị trí trong top 50 quốc gia dẫn đầu về Công nghệ thông tin và Truyền thông (IDI). Nước ta cũng nằm trong top 50 quốc gia có chỉ số cạnh tranh cao nhất (GCI) và top 35 quốc gia dẫn đầu về chỉ số Đổi mới sáng tạo (GII).

- Hạ tầng mạng và cáp quang của Việt Nam đã phủ rộng trên 100% xã và 80% hộ gia đình trên toàn quốc. Cả nước đã được phổ cập mạng 4G, 5G và điện thoại thông minh. Tỷ lệ thanh toán điện tử trong dân chúng cũng đạt trên 50%. Nước ta cũng thuộc nhóm 40 quốc gia dẫn đầu về chỉ số an toàn và an ninh mạng (GCI).

Như vậy, Quyết định 749/QĐ-TTg năm 2020 đã đề ra một loạt mục tiêu quan trọng để thúc đẩy quá trình Chuyển đổi số quốc gia của Việt Nam. Nhờ những nỗ lực đồng bộ và quyết tâm thực hiện, Việt Nam đang từng bước trở thành một quốc gia tiên phong trong lĩnh vực công nghệ số và Chính phủ điện tử.

Mục tiêu chuyển đổi số quốc gia đến năm 2030

Mục tiêu chuyển đổi số quốc gia đến năm 2030 đã được đề ra với những cam kết quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển công nghệ số trong Việt Nam. Các mục tiêu này bao gồm:

+ 100% các dịch vụ công trực tuyến được cung cấp ở mức độ 4, đảm bảo truy cập thông tin và giao dịch thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp. Các dịch vụ công này sẽ được cung cấp trên nhiều phương tiện, bao gồm cả thiết bị di động. Hơn nữa, 100% hồ sơ công việc cấp bộ, tỉnh và 90% hồ sơ cấp huyện, 70% hồ sơ cấp xã sẽ được giải quyết trên môi trường mạng. Tất nhiên, những hồ sơ thuộc về bí mật nhà nước sẽ không áp dụng quy định này. Đồng thời, sẽ hình thành nền tảng dữ liệu số cho các ngành kinh tế trọng điểm, sử dụng dữ liệu của cơ quan nhà nước và hạ tầng IoT để thúc đẩy sự phát triển và tăng cường hiệu quả quản lý.

+ Giảm 30% thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp trong quá trình giao dịch với cơ quan nhà nước. Đồng thời, mở kho dữ liệu số cho các tổ chức và doanh nghiệp nhằm tạo động lực sáng tạo và phát triển kinh tế. Mục tiêu là tăng 30% hoạt động sáng tạo và đạt 70% các hoạt động kiểm tra của cơ quan nhà nước được thực hiện qua môi trường số và hệ thống thông tin quản lý.

+ Đạt vị trí trong top 50 quốc gia dẫn đầu về Chính phủ điện tử (EGDI). Nền kinh tế số sẽ chiếm 30% trên tổng GDP và tỷ trọng kinh tế số trong các ngành đạt ít nhất 20%. Năng suất lao động số mỗi năm sẽ đạt ít nhất 8%.

+ Việt Nam cũng sẽ thuộc top 30 quốc gia dẫn đầu về Chuyển đổi số và Công nghệ thông tin (IDI). Nước ta cũng sẽ nằm trong top 30 quốc gia có chỉ số cạnh tranh cao nhất (GCI) và top 30 quốc gia dẫn đầu về chỉ số Đổi mới sáng tạo (GII).

+ Hệ thống mạng và cáp quang sẽ được phổ cập rộng khắp đất nước. Toàn quốc sẽ được phổ cập mạng 5G và điện thoại thông minh. Tỷ lệ thanh toán điện tử trong dân chúng sẽ đạt trên 80%. Nước ta cũng sẽ thuộc nhóm 30 quốc gia dẫn đầu về chỉ số an toàn và an ninh mạng (GCI).

3. Vai trò của người lao động trong chuyển đổi số quốc gia?

Người lao động đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình chuyển đổi số của một quốc gia. Họ không chỉ là những người sử dụng, tạo ra và phân phối tri thức, mà còn là nguồn lực chủ yếu đối với sự phát triển và cạnh tranh của nền kinh tế số.

Người lao động là những người học hỏi, sáng tạo và linh hoạt trong việc thích ứng với những thay đổi nhanh chóng trong môi trường cạnh tranh toàn cầu. Đóng góp của họ vào việc phát triển các sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh tế mới không thể phủ nhận.

Ngoài ra, người lao động còn tham gia vào các hoạt động xã hội, văn hóa và chính trị. Họ được hưởng lợi từ các dịch vụ công số, tương tác và hợp tác với các cơ quan nhà nước và người dân khác. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một môi trường xã hội tiến bộ và phát triển.

Để người lao động có thể đóng vai trò quan trọng hơn trong quá trình chuyển đổi số của quốc gia, cần có sự hỗ trợ từ các chính sách và biện pháp phù hợp.

- Đầu tiên, việc đầu tư vào giáo dục, đào tạo và nâng cao kỹ năng cho người lao động về các công nghệ số là điều cần thiết. Cần tạo ra các chương trình đào tạo đa dạng và phù hợp với nhu cầu thực tế của thị trường lao động, nhằm nâng cao khả năng sử dụng công nghệ và thích ứng với sự phát triển mới.

- Thứ hai, tạo ra một môi trường làm việc thuận lợi, khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới và hợp tác là rất quan trọng. Cần phát triển các chính sách và quy định nhằm tạo điều kiện công bằng và cạnh tranh cho người lao động, đồng thời khuyến khích sự khởi nghiệp và đổi mới trong các ngành kinh tế số.

- Cuối cùng, bảo vệ quyền lợi và lợi ích của người lao động cũng là một yếu tố quan trọng. Cần thiết lập các chính sách bảo đảm mức lương công bằng, điều kiện làm việc an toàn và tổ chức lao động độc lập. Đồng thời, cần tôn trọng sự đóng góp của người lao động và đảm bảo họ được tham gia vào quyết định liên quan đến công việc và quyền lợi của mình.

Xem thêm >> Chuyển đổi số là gì? Vai trò, lợi ích của chuyển đổi số