Ví dụ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất

Quy luật chất và lượng và mối quan hệ liên quan của chúng, chất và lượng là hai mặt đối lập nhau. Vậy ví dụ về chất và lượng thế nào được Luật Minh Khuê cung cấp dưới bài viết sau.

1. Khái niệm chất và lượng

1.1. Khái niệm chất

Bất cứ sự vật hiện tượng nào cũng bao gồm hai mặt chất và lượng. hai mặt đó thống nhất hữu cơ với nhau trong sự vật, hiện tượng.

"Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự vật, là sự thống nhất hữu cơ của những thuộc tính làm cho sự vật là nó chứ không phải là cái khác."

Mỗi sự vật, hiện tượng trong thế giới đều có những chất vốn có, làm nên chính chúng. Nhờ đó chúng mới khác với các sự vật, hiện tượng khác.

Thuộc tính của sự vật là những tính chất, những trạng thái, những yếu tố cấu thành sự vật, ... Đó là những cái vốn có của sự vật từ khi sự vật được sinh ra hoặc được hình thành trong sự vận động và phát triển của nó. Tuy nhiên những thuộc tính vốn có của sự vật, hiện tượng chỉ được bộc ra thông qua sự tác động qua lại với các sự vật, hiện tượng khác.

Ví dụ: Chúng ta chỉ có thể biết nhiệt độ cao hay thấp của không khí thông qua sự tác động qua lại của nó với cơ quan xúc giác của chúng ta. 

Chất của một người cụ thể chỉ được bộc lộ quan hệ của người đó với những người khác, với môi trường xung quanh, thông qua lời nói và việc làm của người ấy. Như vậy muốn nhận thức đúng đắn về những thuộc tính của sự vật, chúng ta phải thông qua sự tác động qua lại của sự vật đó với bản thân của chúng ta hoặc thông qua quan hệ, mối liên hệ qua lại của nó với các sự vật khác.

Chất của sự vật được biểu hiện qua những thuộc tính của nó. Những không phải bất kỳ thuộc tính nào cũng biểu hiện chất của sự vật. Thuộc tính của sự vật có thuộc tính cơ bản và thuộc tính không cơ bản. Những thuộc tính cơ bản được tổng hợp lại tạo thành chất của sự vật. Chính chún quy định sự tồn tại, sự vận động và sự phát triern của sự vật, chỉ khi nào chúng thay đổi hay mất đi thì sự vật mới thay đổi hay mất đi.

Chất của sự vật không những được quy định bởi chất của những yếu tố tạo thành mà còn bởi phương thức liên kết giữa các yếu tố tạo thành, nghĩa là bởi kết cấu của sự vật. Trong hiện thực các sự vật được tạo thành bởi các yếu tố như nhau, song chất của chúng lại khác.

Ví dụ như than củi với kim cương có cùng thành phần hóa học do các nguyên tố C tạo nên. Nhưng do liên kết của các nguyên tử C khác nhau vì thế chất của chúng hoàn toàn khác nhau.

Trong một tập thể nhất định nếu phương thức liên kết giữa các cá nhân biến đổi thì tập thể đó có thể trở nên vững mạnh hoặc sẽ trở thành yếu kém, nghĩa là chất của tập thể biến đổi. Từ đó có thể thấy sự thay đổi về chất của sự vật phụ thuộc cả vào sự thay đổi các yêu tố cấu thành sự vật lẫn sự thay đổi phương thức liên kết các yếu tố ấy.

1.2. Khái niệm lượng

"Lượng là phạm trù triết học dùng để tính quy định vốn có của sự vật về mặt số lượng, quy mô, trình độ, nhịp điệu của sự vận động và phát triển cũng như các nhóm thuộc tính của sự vật."

Lượng là cái vốn có của sự vật, song lượng chưa làm cho sự vật là nó, chưa làm cho nó khác với những cái khác. Lượng tồn tại cùng với chất của sự vật và cũng có tính khách quan như chất của sự vật.

Lượng của sự vật biểu thị kích thước dài hay ngắn, số lượng nhiều hay ít, quy mô lớn hay nhỏ, trình độ cao hay thấp, nhịp điệu nhanh hay chậm. Trong thực tế lượng của sự vật thường được xác định bởi những đơn vi đo lường cụ thể như vận tốc của chiếc xe ô to đang di chuyển trên đường trên một giây, ... hay chỉ có những lượng biểu thị dưới dạng trừu tượng và khái quát như trình độ tri thức khoa học của một con người, hay y thức tham gia giao thông của một cá nhân cao hay thấp. Trong những trường hợp này chúng ta chỉ có thể nhận thức được lượng của sự vật bằng con đường trừu tượng và khái quát hóa. Có những lượng biểu thị yếu tố quy định kết cấu bên trong của sự vật, có những lượng chỉ làm ra yếu tố quy định bên ngoài của sự vật.

Sự phân biệt chất và lượng của sự vật chỉ mang tính tương đối. Có những quy định trong mối quan hệ này là chất của sự vật, song song mới quan hệ khác lại biểu thị lượng của sự vật và ngược lại. 

>> Xem thêm: Nội dung quy luật lượng chất? Ví dụ về quy luật lượng chất?

2. Mối quan hệ giữa sự thay đổi về lượng và sự thay đổi về chất

2.1. Những thay đổi về lượng dẫn đến những thay đổi về chất

Bất kỳ sự vật hay hiện tượng nào cũng là sự thống nhất giữa mặt chất và mặt lượng. Chúng tác động qua lại lẫn nhau. Trong sự vật, quy định về lượng không bao giờ tồn tại, nếu không có tính quy định về chất và ngược lại.

Sự thay đổi về lượng và về chất của sự vật diễn ra cùng với sự vận động và phát triển của sự vật. Nhưng sự thay đổi đó có quan hệ chặt chẽ với nhau chứ không tách rời nhau. Sự thay đổi về lượng của sự vật có ảnh hưởng tới sự thay đổi về chất của nó và ngược lại, sự thau đổi về chất của sự vật tương ứng với thay đổi về lượng của nó. Sự thay đổi về lượng có thể chưa làm thay đổi ngay lập tức sự thay đổi về chất của sự vật. Ở một giới hạn nhất định, lượng của sự vật thay đổi, nhưng chất của sự vật chưa thay đổi cơ bản. Chẳng hạn, khi ta nung một thỏi thép đặc biệt ở trong lò, nhiệt độn của lò nung có thể lên tới hàng trăm độ, thậm chí lên tới hàng nghìn độ, song thỏi thép đố vẫn ở trạng thái rắn chứ chưa chuyển sang trạng thái lỏng. Khi lượng của sự vật được tích lũy vượt quá giới hạn nhất định, thì chất cũ sẽ mất đi, chất mới thay thế chất cũ.

- Độ là khoảng giới hạn mà trong đó có sự thay đổi về lượng chưa làm căn bản về chất của sự vật.

- Điểm nút là giới hạn mà tại đó bất kỳ sự thay đổi nào về lượng cũng đưa ngay tới sự thay đổi về chất của sự vật.

- Bước nhảy dùng để chỉ sự chuyển hóa về chất của sự vật do những thay đổi về lượng trước đó gây ra.

 Như vậy, sự phát triển của bất cứ sự vật nào cũng bắt đầu từ sự tích lũy về lượng trong độ nhất định cho tới điểm nút để thực hiện bước nhảy về chất. Sự thay đổi ấy do tác động của những điều kiện khách quan và chủ quan quy đinh.

2.2. Những thay đổi về chất dẫn đến những thay đổi về lượng

Chất mới của sự vật ra đời sẽ tác động trở lại lượng của sự vật. Sự tác động ấy thể hiện: chất mới có thể làm thay đổi kết cấu, quy mô, trình độ, nhịp điệu của sự vận động và phát triển của sự vật. Chẳng hạn, khi nhân viên đạt chất lượng của công việc là ngưỡng KPI được giao tức là vượt qua ngưỡng đó nhân viên sẽ nhận được một khoản thù lao tương ứng. Họ sẽ được sếp tin tưởng trọng dụng nhiều hơn trong các công việc sắp tới.

Cũng giống như vậy, khi nước từ trạng thái lỏng sang trạng thái hơi thì vận tốc của các phân tử nước cao hơn, thể tích của nước ở trạng thái hơi sẽ lớn hơn thể tích của nó ở trạng thái lỏng với cùng một khối lượng, tính chất hòa tan một số chất tan của nó cũng sẽ khác đi, ...

Như vậy, không chỉ những thay đổi về lượng dẫn đến những sự thay đổi về chất mà những thay đổi về chất cũng đã dẫn đến những thay đổi về lượng.

3. Ví dụ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất

- Ví dụ như khi bắt đầu làm một bài nghiên cứu khoa học, bạn sẽ mất rất nhiều thời gian để tìm hiểu kết cấu, phương pháp của một bài nghiên cứu khoa học hay thông tin, dữ liệu để phục vụ bài nghiên cứu khoa học đó (khi đó bạn đang bỏ ra lượng). Nhưng sau khi bạn đã tìm hiểu rõ kết cấu, phương thức làm bài nghiên cứu khoa học và những kiến thức, dữ liệu cần thiết thì khi đó bạn sẽ thay đổi, bạn viết rất nhanh ít phải tìm hiểu thêm thông tin. (khi đó chất thay đổi)

 - Hay ví dụ bạn có một cái hạt giống bạn trồng nó vào đất, hằng ngày bạn đều tưới và chăm sóc cho nó không lâu sau nó nảy mầm rồi thành cây to rồi đơm hoa kết trái. Đến một ngưỡng nào đó sự thay đổi về thời gian (lượng) sẽ thay đổi về thành quả là đơn hoa, kết trái (chất)

- Hay đơn giản hơn những ví dụ trước bạn bỏ ra 12 năm để học chương trình trung học phổ thông khi đó bạn được gọi là học sinh nhưng khi bạn lên đại học không ai gọi bạn là học sinh nữa mà sẽ gọi là sinh viên, khi đó chất thay đổi.

Trên đây là bài viết "Ví dụ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất" của Luật Minh Khuê. Mọi thắc mắc quý khách hàng vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến theo số Hotline 1900.6162 để được giải đáp. Xin chân thành cảm ơn!