Bản án 77/2021/DS-PT ngày 26/04/2021 về tranh chấp hợp đồng tín dụng

1. Nội dung vụ án

1.1. Các đương sự 

Ngày 26 tháng 4 năm 2021, tại trụ sở Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ, diễn ra phiên xử phúc thẩm công khai vụ án thụ lý số: 250/2020/TLPT ngày 07 tháng 12 năm 2020 liên quan đến tranh chấp về Hợp đồng tín dụng. Vụ án này bắt nguồn từ bản án dân sự sơ thẩm số: 57/2020/DS-ST ngày 09 tháng 10 năm 2020 của Tòa án nhân dân quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ, và đã bị kháng cáo.

Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm số: 64/2021/QĐ-PT ngày 18 tháng 02 năm 2021 đặt ra giữa các đương sự, bao gồm:

- Nguyên đơn: Ngân hàng TMCP A, có địa chỉ tại N, phường N, quận B, Thành phố Hồ Chí Minh. Người đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn là Ông Ngô Thanh C, có địa chỉ tại khu phố M, đường T, phường T, quận M, Thành phố Hồ Chí Minh (được ủy quyền theo văn bản ngày 07 tháng 4 năm 2021).

- Bị đơn: Ông Nguyễn Ngọc P, có địa chỉ khu vực L, phường T, quận T, thành phố Cần Thơ.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Ông Lê Huỳnh Duy K và Lê Thị Kim L, cùng địa chỉ khu vực L, phường T, quận T, thành phố Cần Thơ. Người kháng cáo: Ngân hàng TMCP A.

1.2. Tóm tắt vụ án

Người đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn:

Ông Nguyễn Ngọc P, đã ký hai hợp đồng tín dụng với Ngân hàng TMCP A, với tổng số tiền vay là 900 triệu đồng và chi tiết như sau:

- Hợp đồng tín dụng trung dài hạn số LOX.CN.27.270514 ngày 28/5/2014, với số tiền vay là 300 triệu đồng, mục đích là mua nhà đất, thời hạn vay là 120 tháng (từ ngày 28/5/2014 đến ngày 28/5/2024).

- Hợp đồng cấp tín dụng số LOX.CN.147.021015 ngày 06/10/2015, với số tiền vay là 600 triệu đồng, mục đích là tiêu dùng, thời hạn vay là 12 tháng, chia thành hai lần giải ngân: lần 01 là 500 triệu đồng và lần 02 là 100 triệu đồng.

Để bảo đảm số nợ vay, ông P đã thế chấp tài sản bằng hai hợp đồng thế chấp:

- Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất số LOX.BĐCN.01.040613 ngày 06/6/2013, thuộc khu vực L, phường T, quận T, thành phố Cần Thơ. Tài sản này do ông Nguyễn Ngọc P sở hữu theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 000895, cấp ngày 17/9/1993, "H"00228 cấp ngày 25/7/2005, và giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở số 460/CN.CQ.UBH. cấp ngày 22/7/1993.

- Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất số LOX.BĐCN.15.270514 ngày 27/5/2014, thuộc khu vực L, phường T, quận T, thành phố Cần Thơ. Tài sản này do ông Lê Huỳnh Duy K sở hữu, và sau đó được chuyển nhượng cho ông Nguyễn Ngọc P ngày 31/3/2014, theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số "Q"02145, cấp ngày 18/9/2009.

Sau quá trình vay, ông P đã thanh toán một phần nợ gốc và lãi, nhưng sau đó vi phạm nghĩa vụ thanh toán. Tại phiên tòa sơ thẩm, nguyên đơn yêu cầu bị đơn thanh toán nợ gốc và lãi tính đến ngày đó là 1.011.397.657 đồng, trong đó nợ gốc là 623.687.492 đồng và nợ lãi là 387.710.164 đồng, không yêu cầu lãi phạt. Nếu bị đơn không thanh toán, yêu cầu phát mãi toàn bộ tài sản thế chấp, bao gồm đất và các tài sản gắn liền với đất tại các thửa 245, 912, 915 để thu hồi nợ.

Bị đơn trình bày:

Bị đơn ông Nguyễn Ngọc P thừa nhận số nợ theo như Ngân hàng trình bày và chấp nhận trả nợ. Tuy nhiên, do hoàn cảnh khó khăn và kinh doanh thua lỗ, ông không có khả năng thanh toán một lần và do đó đề nghị được thanh toán theo hình thức trả góp. Đối với tài sản thế chấp, ông đồng ý phát mãi toàn bộ đất và tài sản liên quan tại thửa 912, 915 mà ông đang sở hữu. Riêng đối với thửa 245 có căn nhà, ông P cho biết đó là tài sản của bà L và ông K, không thuộc quyền sở hữu của mình.

Tòa án sơ thẩm tuyên xử:

Bản án dân sự sơ thẩm số 57/2020/DS-ST ngày 09/10/2020 của Tòa án nhân dân quận Thốt Nốt có các quyết định chính như sau:

- Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.

- Về vay nợ: Ông Nguyễn Ngọc P phải thanh toán cho Ngân hàng thương mại cổ phần A số tiền vay nợ gốc là 623.687.492 đồng và nợ lãi tính đến ngày 09/10/2020 là 387.710.164 đồng, tổng cộng là 1.011.397.657 đồng. Ông P cũng phải chịu lãi phát sinh trên số nợ gốc theo thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng.

- Thời gian và phương thức thanh toán sẽ được Chi cục thi hành án dân sự quận Thốt Nốt giải quyết theo quy định pháp luật.

- Về tài sản thế chấp: Trường hợp ông P không thanh toán đầy đủ hoặc không thanh toán nợ, nguyên đơn có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tiến hành kê biên và bán đấu giá các tài sản đảm bảo thế chấp, bao gồm:

+ Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại các thửa 912, 915, khu vực L, phường T, quận T, thành phố Cần Thơ, do ông Nguyễn Ngọc P sở hữu.

+ Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất tại thửa 245, khu vực L, phường T, quận T, thành phố Cần Thơ, do ông Lê Huỳnh Duy K sở hữu và sau đó được chuyển nhượng cho ông Nguyễn Ngọc P.

+ Đối với tài sản gắn liền trên thửa đất 245 thuộc quyền sở hữu của ông Lê Huỳnh Duy K và bà Lê Thị Kim L, khi phát mãi, họ có quyền ưu tiên nhận chuyển nhượng đối với diện tích đất đang sử dụng. Trong trường hợp không có khả năng nhận chuyển nhượng, khi phát mãi, ông K và bà L được quyền nhận lại giá trị tài sản thuộc sở hữu của họ tại thời điểm thi hành án.

Yêu cầu kháng cáo của nguyên đơn:

Ngày 21/10/2020, Ngân hàng TMCP A đã kháng cáo, yêu cầu ông P phải thanh toán ngay số tiền nợ gốc và lãi. Ngân hàng cũng yêu cầu cơ quan thi hành án kê biên xử lý toàn bộ quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại thửa 245. Tại phiên tòa phúc thẩm, người kháng cáo vẫn duy trì yêu cầu kháng cáo, trong khi các đương sự khác giữ nguyên yêu cầu như đã trình bày trước đó.

Ý kiến của Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ:

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ tham gia phiên tòa và phát biểu ý kiến rằng thửa 245, nơi ông Lê Huỳnh Duy K và bà Lê Thị Kim L đang sử dụng và sinh sống, hợp đồng thế chấp đối với thửa đất này là hợp pháp và đúng quy định theo bản án lệ số 11/2017/AL. Tuy nhiên, ông K và bà L cần được ưu tiên nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất có căn nhà đang ở khi có phát mãi, điều này đã được sơ thẩm nhận định là có căn cứ. Dựa trên những ý kiến trên, Đại diện Viện kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ đề xuất Hội đồng xét xử không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của Ngân hàng và giữ nguyên bản án sơ thẩm, áp dụng khoản 1 Điều 308 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.

2. Nhận định của Tòa án 

Nhận định 1:

Ngân hàng thương mại cổ phần A (Ngân hàng) đã khởi kiện ông Nguyễn Ngọc P để yêu cầu thanh toán nợ vay gốc và lãi theo hợp đồng tín dụng đã ký kết. Bản án sơ thẩm, dựa trên Điều 30 Bộ luật tố tụng dân sự, xác định rằng tranh chấp giữa hai bên là vụ việc dân sự, và do ông P không đăng ký kinh doanh, nên quan hệ pháp luật được áp dụng là quan hệ pháp luật tranh chấp hợp đồng tín dụng.

Trong quá trình thu thập chứng cứ tại cấp sơ thẩm, bị đơn thừa nhận đã ký kết hai hợp đồng tín dụng, trong đó có hợp đồng trung dài hạn và hợp đồng cấp tín dụng. Do ông P chưa thanh toán nợ đúng hạn, số tiền nợ gốc và lãi còn thiếu là 1.011.397.657 đồng. Căn cứ vào Điều 92 Bộ luật tố tụng dân sự, đây là tình tiết không cần chứng minh thêm. Do đó, có cơ sở kết luận rằng ông P đã ký kết hợp đồng tín dụng vay 900.000.000 đồng và thế chấp ba giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại các thửa 912, 915 và 245.

Sau phiên xử sơ thẩm, bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan không có đơn kháng cáo.

Nhận định 2:

Ngân hàng TMCP A đã kháng cáo, yêu cầu ông P phải thanh toán ngay số tiền nợ gốc và lãi, đồng thời yêu cầu cơ quan thi hành án kê biên xử lý toàn bộ quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại thửa 245. Tuy nhiên, yêu cầu này không được chấp nhận vì các lý do sau:

Theo hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất số LOX.BĐCN.15.270514, thế chấp 140,30m² , thửa 245, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số “Q”02145, do ông Lê Huỳnh Duy K đứng tên, không ghi nhận thế chấp nhà trên đất. Xác minh của Tòa sơ thẩm ngày 01/10/2020 đã chỉ ra rằng căn nhà số 38/8 trên thửa đất 245 thuộc sở hữu của mẹ con bà Lê Thị Kim L và ông Lê Huỳnh Duy K.

Bản án lệ số 11/2017/AL về công nhận hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất đã xác nhận rằng tài sản trên đất không thuộc sở hữu của bên thế chấp.

Trong trường hợp bên thế chấp và bên nhận thế chấp thỏa thuận bên nhận thế chấp được bán tài sản bảo đảm, quyền sử dụng diện tích đất có nhà thuộc sở hữu của người khác sẽ được chủ sở hữu nhà đó ưu tiên mua. Ông K, trong lời khai và biên bản hòa giải, cho biết căn nhà là của mẹ ông bà L và đã chuyển tên cho ông P do lo ngại bị phát mãi do liên quan đến vụ án đánh bạc. Ông cũng yêu cầu ưu tiên mua lại đất nếu có phát mãi. Do đó, án sơ thẩm chấp nhận cho ông K được chuyển nhượng lại phần đất có nhà là đúng với bản án lệ số 11/2017/AL.

Nhận định 3:

Về yêu cầu của Ngân hàng đòi tuyên buộc ông P phải trả ngay số tiền nợ thì sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, yêu cầu này được điều chỉnh tại Luật Thi hành án dân sự và thuộc thẩm quyền của cơ quan Thi hành án dân sự. Từ đó, Hội đồng xét xử không có thẩm quyền tuyên buộc trả ngay hay trả nhiều lần. Do đó, căn cứ đề nghị của đại diện Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ là có cơ sở.

3. Quyết định của Tòa án

Từ Án lệ dân sự số 11/2017/AL, Tòa án đã tuyên xử giữ nguyên bản án sơ thẩm trong vụ án giữa Ngân hàng TMCP A và ông Nguyễn Ngọc P. Hội đồng xét xử không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của Ngân hàng A, nhưng chấp nhận yêu cầu khởi kiện từ phía Ngân hàng A.

Về nghĩa vụ trả nợ, ông Nguyễn Ngọc P phải thanh toán cho Ngân hàng số tiền vay nợ gốc là 623.687.492 đồng và nợ lãi tính đến ngày 09/10/2020 là 387.710.164 đồng. Tổng số tiền phải thanh toán là 1.011.397.657 đồng, cùng với lãi phát sinh trên số nợ gốc từ ngày 10/10/2020 cho đến khi thanh toán hết theo hợp đồng tín dụng.

Về tài sản thế chấp, nếu ông P không thanh toán đầy đủ hoặc không thanh toán nợ, nguyên đơn có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tiến hành kê biên, bán đấu giá các tài sản đảm bảo thế chấp, bao gồm 2 hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất tại thửa 912, 915 và 245. Ông Lê Huỳnh Duy K và bà Lê Thị Kim L có quyền ưu tiên nhận chuyển nhượng đối với diện tích đất đang sử dụng tại thửa 245.

Bản án phúc thẩm đã quyết định các khoản chi phí như sau:

- Chi phí thẩm định: Ông P phải chịu 3.000.000 đồng, nhưng số tiền này được giao trả lại nguyên đơn.

- Án phí dân sự sơ thẩm: Ông P phải chịu 21.171.000 đồng.

- Nguyên đơn nhận lại tiền tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm: Nguyên đơn được nhận lại 20.447.500 đồng tiền tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm đã nộp theo biên lai số 012205 ngày 22/5/2020 của Chi cục thi hành án dân sự quận Thốt Nốt.

- Án phí phúc thẩm: Nguyên đơn phải chịu 300.000 đồng, nhưng được trừ tiền tạm ứng án phí dân sự phúc thẩm đã nộp 300.000 đồng theo biên lai số 012531 ngày 27/10/2020 của Chi cục thi hành án dân sự quận Thốt Nốt.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.

Xem thêm: Bản án 154/2020/DS-PT ngày 12/06/2020 về tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất

Liên hệ qua 1900.6162 hoặc lienhe@luatminhkhue.vn