Các hành vi bị cấm trong hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng

1. Cần ban hành quy định đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin tín dụng

Trong những năm gần đây, một số văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động cấp tín dụng, phân loại nợ, bảo mật an toàn thông tin... đã có nhiều thay đổi tác động đến hoạt động thông tin tín dụng.

Đồng thời, yêu cầu sử dụng sản phẩm dịch vụ của NHNN, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (TCTD) và khách hàng vay ngày càng cao đòi hỏi phải tiếp tục mở rộng phạm vi thu thập thông tin để phát triển cơ sở dữ liệu thông tin tín dụng quốc gia, tạo nền tảng để tạo lập các sản phẩm, dịch vụ có chất lượng cao hơn.

Do đó, việc ban hành Thông tư thay thế Thông tư số 03/2013/TT-NHNN quy định về hoạt động thông tin tín dụng của NHNN Việt Nam là hết sức cần thiết nhằm hỗ trợ NHNN trong hoạt động quản lý nhà nước cũng như hoạt động kinh doanh của các TCTD.

Mục đích của hoạt động thông tin tín dụng nhằm tạo lập cơ sở dữ liệu thông tin tín dụng quốc gia để NHNN thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng; hỗ trợ TCTD, tổ chức tự nguyện trong hoạt động kinh doanh; hỗ trợ khách hàng vay tiếp cận nguồn vốn tín dụng đáp ứng nhu cầu đời sống, kinh tế, xã hội theo quy định của pháp luật.

Nguyên tắc hoạt động thông tin tín dụng là tuân thủ quy định của pháp luật về bảo vệ bí mật nhà nước, bí mật cá nhân và các quy định pháp luật khác có liên quan. Đảm bảo tính trung thực, khách quan và không ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân có liên quan; đảm bảo chính xác, trung thực, đầy đủ, kịp thời đối với thông tin tín dụng cung cấp cho Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC).

CIC, TCTD, tổ chức tự nguyện, tổ chức khác được cung cấp thông tin tín dụng phải bảo đảm các điều kiện sau:

- Bảo vệ hệ thống thông tin tín dụng để chống lại mọi mất mát, truy cập, sử dụng hoặc tiết lộ dữ liệu trái phép.

- Có giải pháp khôi phục dữ liệu trong trường hợp dữ liệu bị hỏng và phương án khôi phục hoạt động sau khi dữ liệu bị hỏng.

- Đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin tín dụng theo quy định tại Thông tư này và các quy định khác của pháp luật về an toàn, bảo mật thông tin. Trường hợp có sự khác nhau giữa quy định về an toàn, bảo mật thông tin tại Thông tư này và các quy định khác của pháp luật thì đảm bảo tuân thủ quy định an toàn, bảo mật thông tin chặt chẽ hơn.

- Ban hành đầy đủ các quy định nội bộ quy định trách nhiệm tuân thủ nghĩa vụ an toàn, bảo mật đối với thông tin tín dụng.

2. Các hành vi bị cấm trong hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng

Căn cứ theo quy định tại Điều 6 Nghị định 58/2021/NĐ-CP quy định các hành vi bị cấm trong hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng gồm:

- Thu thập, cung cấp trái phép các thông tin thuộc phạm vi, danh mục bí mật của Nhà nước;

- Cố ý làm sai lệch nội dung thông tin tín dụng, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân liên quan;

- Trao đổi thông tin tín dụng, cung cấp sản phẩm thông tin tín dụng sai đối tượng, sai mục đích, bất hợp pháp;

- Lợi dụng hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng để tư lợi cá nhân, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân;

- Cản trở hoạt động thu thập và sử dụng thông tin tín dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

3. Vai trò của thông tin tín dụng

Thông tin tín dụng có vai trò góp phần làm giảm sự bất cân xứng về thông tin giữa bên vay và bên cho vay, cho phép bên cho vay đánh giá rủi ro chính xác hơn và cải thiện chất lượng hoạt động tín dụng. Thực tiễn hoạt động ngân hàng ở Việt Nam cho thấy, vấn đề đáng quan tâm là sự bất cân xứng thông tin giữa NHTM với khách hàng vay gây ra rủi ro cho các ngân hàng thương mại.

Thực tế, các ngân hàng thương mại gặp khó khăn trong việc nắm bắt các thông tin của khách hàng vay như tình trạng pháp lý, mức độ tín nhiệm, năng lực tài chính, hiệu quả của dự án sử dụng tiền vay và khả năng trả nợ… Điều này dẫn đến rủi ro trong việc quyết định cấp tín dụng là khả năng cấp tín dụng cho dự án tồi và từ chối cấp tín dụng cho dự án tốt. Ngược lại, khách hàng có thể gặp khó khăn trong việc hiểu biết các sản phẩm mà ngân hàng cung cấp đáp ứng mục đích sử dụng tiền vay của mình.

Nhằm phòng tránh những rủi ro, các ngân hàng thương mại thường sử dụng cơ chế sàng lọc nhằm lựa chọn dự án tốt, khách hàng tốt để cho vay. Cơ chế sàng lọc bao gồm hàng loạt những thông tin tín dụng của khách hàng về tình trạng pháp lý, mức độ tín nhiệm, năng lực tài chính, khả năng trả nợ…

Sau khi đã cấp tín dụng (giải ngân) cho khách hàng, NHTM còn gặp rủi ro là khách hàng luôn có xu hướng muốn thực hiện việc đầu tư rủi ro hơn nhằm có được khoản lợi nhuận lớn nếu việc đầu tư thành công. Rủi ro này được một số nhà nghiên cứu cho là rủi ro đạo đức, xuất phát từ tâm lý ỷ lại hay chủ nghĩa cơ hội sau hợp đồng. Nhằm phòng tránh rủi ro, các NHTM dùng nhiều cơ chế, trong đó có cơ chế giám sát. Trong cơ chế này, ngân hàng thu thập và sử dụng nhiều TTTD của khách hàng từ các thông tin theo thỏa thuận trong hợp đồng, từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), thị trường chứng khoán (TTCK), đối thủ cạnh tranh, công ty thông tin tín dụng, công ty xếp hạng tín nhiệm…

Bên cạnh đó, TTTD còn có vai trò gia tăng hiệu quả tín dụng, giảm nợ xấu ngân hàng. Nghiên cứu về hiệu quả của TTTD, Ngân hàng thế giới (WB) đã đưa ra một chỉ số, gọi là chỉ số TTTD, có giá trị từ 0 đến 6. Giá trị càng cao thể hiện hoạt động TTTD càng hoàn thiện. Kết quả nghiên cứu cho thấy mối quan hệ tỷ lệ thuận giữa tăng cường chia sẻ thông tin với năng suất lao động và tăng trưởng kinh tế.

Theo đó, cứ thêm 1 điểm trong chỉ số TTTD thì sẽ tăng tương ứng 0,9% GDP và 0,7% năng suất lao động. Đồng thời, điều tra của WB năm 2001-2002 tại 34 nước về hiệu quả sử dụng TTTD cho thấy, hệ thống TTTD làm giảm thời gian xử lý, giảm chi phí, giảm nợ xấu trong hoạt động tín dụng.

Ngoài ra, trong hoạt động tín dụng, thông tin tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý, điều hành, hạn chế và ngăn ngừa rủi ro cho hoạt động tín dụng nói riêng và nền kinh tế nói chung.

4. Các nguyên tắc hoạt động cung ứng dịch vụ và sử dụng sản phẩm thông tin tín dụng

Theo các quy định tại Nghị định 58/2021/NĐ-CP, sản phẩm TTTD là báo cáo, ấn phẩm hoặc các hình thức khác mang TTTD tạo ra trên cơ sở TTTD thu thập được để cung cấp cho các đối tượng sử dụng. Hoạt động cung ứng dịch vụ TTTD là việc cung cấp sản phẩm trên của các công ty TTTD cho các đối tượng sử dụng trên cơ sở các hoạt động thu thập, xử lý, lưu giữ TTTD của công ty TTTD. Các công ty TTTD là doanh nghiệp được thành lập, hoạt động theo quy định của Luật Doanh nghiệp để hoạt động cung ứng dịch vụ TTTD sau khi được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy chứng nhận.

Về các nguyên tắc hoạt động cung ứng dịch vụ TTTD, Nghị định 58 quy định:

- Hoạt động cung ứng dịch vụ TTTD phải tuân thủ quy định pháp luật, đảm bảo tính trung thực, khách quan và không ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân có liên quan.

- Các thỏa thuận, cam kết trong hoạt động cung ứng dịch vụ TTTD quy định tại Nghị định này phải được lập bằng văn bản hoặc hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương văn bản theo quy định của pháp luật.

- Công ty TTTD chỉ được thu thập TTTD của khách hàng vay từ các tổ chức tham gia khi khách hàng vay đồng ý cho tổ chức tham gia này cung cấp TTTD cho công ty TTTD.

Về nguyên tắc cung cấp và sử dụng sản phẩm TTTD, công ty TTTD cung cấp sản phẩm TTTD cho các đối tượng sử dụng gồm:

- Tổ chức tham gia để phục vụ nhu cầu tìm kiếm khách hàng vay, đánh giá khách hàng vay và các mục đích hợp pháp khác theo quy định của pháp luật;

- Khách hàng vay được cung cấp sản phẩm TTTD về chính khách hàng vay để sử dụng vào mục đích hợp pháp của khách hàng vay; Công ty TTTD khác để thu thập TTTD;

- Cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền để phục vụ việc quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật; Tổ chức, cá nhân khác để phục vụ cho các mục đích hợp pháp theo quy định của pháp luật.

Để tham khảo thêm thông tin về vấn đề này, quý khách hàng có thể tìm hiểu tại bài viết: Nguyên tắc hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng theo quy định pháp luật mới nhất hiện nay của Luật Minh Khuê.

Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Các hành vi bị cấm trong hoạt động cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng mà Công ty Luật Minh Khuê muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.6162để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Minh Khuê xin trân trọng cảm ơn!