Mục lục bài viết
- 1. Các hành vi can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động hàng không dân dụng
- 2. Mục đích, yêu cầu và phương châm chỉ đạo đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp
- 3. Các nguyên tắc chung đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động hàng không
- 3.1. Phân nhóm hành vi can thiệp bất hợp pháp
- 3.2. Lực lượng đối phó trực tiếp
- 3.3. Chỉ huy lực lượng trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp
- 3.4. Sử dụng vũ khí
Nội dung được biên tập từ chuyên mục tư vấn luật Dân sự của Công ty luật Minh Khuê
>> Luật sư tư vấn pháp luật Dân sự, gọi: 1900 6162
Cơ sở pháp lý:
- Luật hàng không dân dụng năm 2006
- Luật hàng không dân dụng sửa đổi 2014
1. Các hành vi can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động hàng không dân dụng
Khoản 2 Điều 190 Luật hành không dân dụng sửa đổi 2014 quy định:
Hành vi can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động hàng không dân dụng là hành vi có khả năng uy hiếp an toàn hoạt động hàng không dân dụng, bao gồm một trong các hành vi sau đây:
a) Chiếm đoạt bất hợp pháp tàu bay đang bay;
b) Chiếm đoạt bất hợp pháp tàu bay trên mặt đất;
c) Sử dụng tàu bay như một vũ khí;
d) Bắt giữ con tin trong tàu bay hoặc tại cảng hàng không, sân bay;
đ) Xâm nhập trái pháp luật vào tàu bay, cảng hàng không, sân bay và công trình, trang bị, thiết bị hàng không dân dụng;
e) Đưa vật phẩm nguy hiểm vào tàu bay, cảng hàng không, sân bay và khu vực hạn chế khác trái pháp luật.
Vật phẩm nguy hiểm bao gồm vũ khí, đạn dược, chất cháy, chất dễ cháy, chất nổ, chất dễ nổ, chất độc hóa học và sinh học, chất phóng xạ và các vật hoặc chất khác có khả năng gây nguy hiểm hoặc được dùng để gây nguy hiểm cho sức khỏe, tính mạng của con người, an toàn của chuyến bay;
g) Cung cấp thông tin sai đến mức uy hiếp an toàn của tàu bay đang bay hoặc trên mặt đất; an toàn của hành khách, tổ bay, nhân viên mặt đất hoặc người tại cảng hàng không, sân bay và công trình, trang bị, thiết bị hàng không dân dụng;
h) Cố ý thực hiện hành vi vi phạm pháp luật uy hiếp đến an toàn khai thác tàu bay; khai thác cảng hàng không, sân bay; bảo đảm hoạt động bay.
2. Mục đích, yêu cầu và phương châm chỉ đạo đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp
Điều 26 Nghị định 92/2015/NĐ-CP quy định về mục đích, yêu cầu và phương châm chỉ đạo đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp như sau:
1. Chủ động ngăn chặn và đối phó có hiệu quả, hạn chế tới mức thấp nhất hậu quả, tác hại khi xảy ra hành vi can thiệp bất hợp pháp; ưu tiên bảo đảm an toàn cho tính mạng con người; ưu tiên bảo đảm an toàn tính mạng cho con tin và chỉ sử dụng biện pháp vũ trang cần thiết khi không còn cách giải quyết nào khác.
2. Ưu tiên về điều hành bay và các trợ giúp cần thiết khác đối với tàu bay đang bay bị can thiệp bất hợp pháp.
3. Duy trì tối đa khả năng hoạt động bình thường tại nơi xảy ra hành vi can thiệp bất hợp pháp.
4. Tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam, phù hợp Công ước quốc tế về hàng không dân dụng và các điều ước quốc tế liên quan mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
5. Thực hiện nguyên tắc 4 tại chỗ, bao gồm: Phương án đối phó tại chỗ; lực lượng tại chỗ; trang thiết bị tại chỗ; hậu cần tại chỗ.
3. Các nguyên tắc chung đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động hàng không
Ban hành kèm theo Quyết định số 44/2009/QĐ-TTg ngày 26 tháng 3 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ
3.1. Phân nhóm hành vi can thiệp bất hợp pháp
Căn cứ vào tính chất nghiêm trọng của hành vi, hành vi can thiệp bất hợp pháp được phân thành các nhóm sau:
1. Nhóm hành vi nghiêm trọng cấp độ 1 bao gồm:
a) Chiếm đoạt bất hợp pháp tàu bay;
b) Chiếm đoạt và có khả năng sử dụng tàu bay như vũ khí; sử dụng tàu bay vào mục đích ném bom, rải chất độc, vũ khí sinh học, hóa học và chất phóng xạ;
c) Tấn công vũ trang trên tàu bay đang bay (tàu bay đã cất cánh khỏi mặt đất và chưa tiếp đất);
d) Tấn công vũ trang có tổ chức tại cảng hàng không, sân bay, công trình và trang thiết bị phục vụ hoạt động bay;
đ) Chiếm đoạt, gây bạo loạn khủng bố tại cảng hàng không, sân bay và cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay;
e) Bắt giữ con tin trên tàu bay.
2. Nhóm hành vi nghiêm trọng cấp độ 2 bao gồm:
a) Đưa bom, mìn, súng, đạn, vũ khí sinh học, hóa học, chất phóng xạ trái pháp luật vào tàu bay, cảng hàng không, sân bay và cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay;
b) Tấn công bằng vũ khí vào Lực lượng an ninh hàng không dân dụng, Lực lượng bảo vệ cảng hàng không, sân bay và cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay;
c) Bắt giữ con tin tại cảng hàng không, sân bay và cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay;
d) Đe dọa đặt bom, mìn, vũ khí sinh học và hóa học trên tàu bay đang bay.
3. Nhóm hành vi nghiêm trọng cấp độ 3 bao gồm:
a) Đưa chất cháy, chất nổ, vũ khí thô sơ, chất thông thường tạo thành chất nguy hiểm với mục đích chế tạo chất nổ và các vật phẩm nguy hiểm khác trái pháp luật vào tàu bay, cảng hàng không sân bay và cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay;
b) Đe dọa đặt bom, mìn, vũ khí sinh học, hóa học tại cảng hàng không, sân bay và cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay;
c) Các hành vi phá hoại tàu bay, cảng hàng không, sân bay và cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay;
d) Tấn công lực lượng an ninh hàng không, lực lượng bảo vệ để xâm nhập trái pháp luật vào tàu bay, cảng hàng không, sân bay và cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay.
3.2. Lực lượng đối phó trực tiếp
1. Các lực lượng trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp bao gồm:
a) Lực lượng hàng không dân dụng:
- Lực lượng an ninh hàng không dân dụng (Lực lượng an ninh mặt đất và bảo vệ trên không);
- Lực lượng khẩn nguy cứu nạn;
- Lực lượng hiệp đồng, điều hành, chỉ huy bay và tìm kiếm cứu nạn;
- Lực lượng bảo vệ chuyên ngành.
b) Lực lượng công an:
- Lực lượng an ninh của Bộ Công an;
- Lực lượng đặc nhiệm của Bộ Công an;
- Lực lượng phòng cháy, chữa cháy;
- Lực lượng của công an cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, quận huyện, xã phường;
- Lực lượng thương lượng chuyên nghiệp.
c) Lực lượng quân đội:
- Hệ thống quản lý vùng trời, quản lý bay;
- Bộ đội đặc công;
- Bộ đội hóa học, bộ đội công binh;
- Lực lượng tìm kiếm cứu nạn;
- Bộ đội biên phòng, Hải quân (Đối với cảng hàng không, sân bay tại hải đảo).
d) Lực lượng y tế:
- Lực lượng y tế dự phòng;
- Lực lượng y tế giao thông vận tải;
- Bệnh viện Trung ương, địa phương.
2. Trách nhiệm đối phó trực tiếp của các lực lượng theo loại hình của hành vi can thiệp bất hợp pháp:
a) Chống các hành vi can thiệp bất hợp pháp đối với tàu bay đang bay: Lực lượng hàng không dân dụng, lực lượng quân đội;
b) Xử lý vũ khí, chất độc hóa học, sinh học, bom, mìn và chất phóng xạ: Lực lượng quân đội;
c) Chống việc sử dụng tàu bay như một vũ khí, sử dụng tàu bay vào mục đích ném bom, rải chất độc, vũ khí sinh học, hóa học và chất phóng xạ: Lực lượng quân đội theo phương án tác chiến phòng không;
d) Tấn công các loại tội phạm có vũ trang, chiếm đoạt, phá hoại, bạo loạn và bắt giữ con tin trên mặt đất: Lực lượng công an, lực lượng hàng không dân dụng, lực lượng quân đội;
đ) Chống hành vi gây rối, đưa vật phẩm nguy hiểm, xâm nhập trái pháp luật vào tàu bay, cảng hàng không, sân bay, công trình và trang thiết bị phục vụ hoạt động bay: Lực lượng hàng không dân dụng, lực lượng công an;
e) Công tác tìm kiếm cứu nạn: Lực lượng hàng không dân dụng; lực lượng quân đội, lực lượng công an;
g) Công tác chăm sóc y tế: Lực lượng y tế, lực lượng hàng không dân dụng.
3. Các lực lượng trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp được huy động một cách tương ứng, phù hợp với đặc điểm, quy mô, tính chất của hành vi can thiệp bất hợp pháp và tình hình đối phó cụ thể.
4. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình, Bộ Giao thông vận tải (Cục Hàng không Việt Nam), Bộ Công an (Cục chống phản động và chống khủng bố (A42); lực lượng phòng cháy, chữa cháy), Bộ Quốc phòng (Cục Tác chiến; Ủy ban tìm kiếm cứu nạn), Bộ Y tế (Cục Y tế dự phòng) chỉ đạo xây dựng, đào tạo, huấn luyện, trang bị các phương tiện trang thiết bị kỹ thuật cần thiết cho lực lượng thuộc ngành trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp; chỉ đạo xây dựng các phương án điều động lực lượng, chỉ huy, tác chiến và tác nghiệp cụ thể của lực lượng thuộc ngành.
5. Trách nhiệm của người khai thác cảng hàng không, sân bay:
a) Phối hợp với các cơ quan chức năng theo dõi, nắm tình hình, đánh giá các mối đe dọa uy hiếp đến an ninh hàng không tại cảng hàng không, sân bay; tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Cục Hàng không Việt Nam về áp dụng bổ sung các biện pháp phòng ngừa thích hợp với hành vi can thiệp bất hợp pháp;
b) Xây dựng Kế hoạch khẩn nguy sân bay trình Cục Hàng không Việt Nam phê duyệt và tổ chức thực hiện;
c) Xây dựng lực lượng đối phó hành vi can thiệp bất hợp pháp tại cảng hàng không, sân bay; chỉ đạo, điều hành phối hợp các đơn vị hàng không hoạt động tại cảng hàng không, sân bay thực hiện phương án khẩn nguy đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp; chịu sự chỉ huy của chỉ huy trưởng điều hành phối hợp các lực lượng trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp tại hiện trường;
d) Xây dựng Trung tâm Khẩn nguy cảng hàng không, sân bay, trụ sở chính để chỉ huy, điều hành việc đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp tại cảng hàng không, sân bay.
6. Trách nhiệm của cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay nằm ngoài cảng hàng không, sân bay:
a) Theo dõi, nắm tình hình, đánh giá các mối đe dọa uy hiếp đến an ninh hàng không tại cơ sở; tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Cục Hàng không Việt Nam về áp dụng bổ sung các biện pháp phòng ngừa thích hợp với hành vi can thiệp bất hợp pháp; ưu tiên trợ giúp tối đa để đảm bảo an toàn cho tàu bay đang bị can thiệp bất hợp pháp;
b) Xây dựng kế hoạch ứng phó không lưu của cơ sở (Đối với cơ sở cung cấp dịch vụ không lưu), kế hoạch khẩn nguy cơ sở (Đối với các cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay khác) trình Cục Hàng không Việt Nam phê duyệt và tổ chức thực hiện;
c) Xây dựng lực lượng trực thuộc đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp xảy ra tại cơ sở; triển khai thực hiện phương án khẩn nguy đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp, chịu sự chỉ huy của chỉ huy trưởng điều hành phối hợp các lực lượng trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp tại hiện trường.
7. Trách nhiệm của các hãng hàng không liên quan: Cung cấp thông tin, tài liệu có liên quan đến tàu bay, hành khách cho Ban chỉ huy đối phó, phối hợp giải quyết vụ việc và tạm ứng kinh phí cho việc đối phó.
3.3. Chỉ huy lực lượng trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp
1. Lãnh đạo trực khẩn nguy của cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay là chỉ huy trưởng ban đầu thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp đối với tàu bay đang bay, hành vi can thiệp bất hợp pháp tại cơ sở. Lãnh đạo trực khẩn nguy của cảng hàng không, sân bay là chỉ huy trưởng ban đầu thực hiện phương án đối phó đối với các hành vi can thiệp bất hợp pháp tại cảng hàng không, sân bay. Chỉ huy trưởng ban đầu, tùy từng trường hợp, bàn giao ngay quyền chỉ huy cho đại diện lực lượng quân đội, đại diện ngành công an sớm nhất khi đại diện đó đã sẵn sàng tiếp nhận quyền chỉ huy.
2. Đại diện ngành công an là chỉ huy trưởng điều hành phối hợp các lực lượng trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp tại hiện trường, trừ trường hợp đối với tàu bay đang bay bị can thiệp bất hợp pháp.
3. Đại diện lực lượng quân đội là chỉ huy trưởng điều hành phối hợp các lực lượng trực tiếp thực hiện phương án đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp đối với tàu bay đang bay; bàn giao quyền chỉ huy điều hành phối hợp cho đại diện ngành công an khi tàu bay không còn ở trạng thái tàu bay đang bay và đại diện ngành công an đã sẵn sàng tiếp nhận quyền chỉ huy.
4. Các lực lượng đối phó trực tiếp tại hiện trường tuyệt đối thực hiện lệnh chỉ huy của chỉ huy trưởng.
3.4. Sử dụng vũ khí
Lực lượng chỉ huy, lực lượng đối phó trực tiếp tại hiện trường được quyền sử dụng vũ khí trong các trường hợp sau đây:
1. Nổ súng cảnh cáo để uy hiếp đối tượng thực hiện hành vi can thiệp bất hợp pháp.
2. Nổ súng gây thương tích để ngăn chặn phần tử xấu đang đột nhập vào tàu bay, khu vực hạn chế của cảng hàng không, sân bay, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay hoặc mục tiêu bảo vệ khác.
3. Nổ súng tiêu diệt để ngăn chặn kẻ dịch, phần tử xấu đang tấn công hoặc chuẩn bị tấn công vũ trang vào tàu bay trong khi bay, tàu bay đang đỗ, khu vực hạn chế của cảng hàng không, sân bay, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay hoặc lực lượng đang làm nhiệm vụ.
4. Các trường hợp tác chiến của lực lượng quân đội, công an theo quy định.
Cán bộ, nhân viên của các cơ quan, đơn vị tham gia đối phó với hành vi can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động hàng không dân dụng bị thương, hy sinh được hưởng các chính sách chế độ như thương binh, liệt sĩ theo quy định của pháp luật.
Trên đây là tư vấn của chúng tôi. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại số: 1900 6162 để được giải đáp.
Rất mong nhận được sự hợp tác!
Trân trọng./.
Bộ phận tư vấn pháp luật Dân sự - Công ty luật Minh Khuê