Chi phí cơ hội hay chi phí kinh tế (Opportunity cost or economic cost) là gì ?

1. Chi phí cơ hội hay chi phí kinh tế (opportunity cost or economic cost ) là gì?

Chi phí cơ hội hay chi phí kinh tế (opportunity cost or economic cost) là khái niệm phản ánh chi phí sử dụng các nguồn lực khan hiếm vào việc sản xuất hàng hoá hoặc dịch vụ bằng giá trị của các cơ hội bị bỏ qua. Chẳng hạn, khi sử dụng nhiều nguồn lực hơn để sản xuất lương thực, thì người ta sẽ còn lại ít nguồn lực hơn để sản xuất đồ uống. Bởi vậy trong hình 11, đường giới hạn năng lực sản xuất (PPF) chỉ ra lượng lương thực và đồ uống có thể sản xuất bằng các nguồn lực khan hiếm của xã hội. Nếu xã hội quyết định tăng mức sản xuất lương thực từ OF Ị lên 0F2, nó sẽ có ít nguồn lực hơn để sản xuất đổ uống và vì vậy mức sản xuất đồ uống giảm từ ODị xuống 0D2. Độ dốc của đường PPF biểu thị tỷ lệ chuyển đổi cận biên, tức tỷ lệ giữa chi phí cận biên của việc sản xuất một hàng hoá và chi phí cận biên của việc sản xuất ra hàng hoá khác, Trong thực tế, không phải tất cả các nguồn lực đều dễ dàng chuyển từ mục đích sử dụng này sang mục đích sử dụng khác.

Các quyết định hàng ngày của chúng ta đều có chi phí cơ hội. Nếu một người có thu nhập hữu hạn quyết định mua một hàng hoá, anh ta phải bỏ qua cơ hội mua những hàng hoá khác. Sở thích về một kết hợp giữa lương thực và đồ uống được biểu thị bằng đường bàng quan ỉ của anh ta trong hình 11. Độ dốc của đường bàng quan cho thấy tỷ lệ thay thế cận biên của người tiêu dùng. Đại lượng này cho biết một người sẵn sàng từ bỏ bao nhiêu lương thực để có được một đơn vị đồ uống. Nếu đường bàng quan / đặc trưng cho sở thích tất cả mọi người tiêu dùng, xã hội sẽ ở trong trạng thái cân bằng tại điểm A ven lượng lương thực OF/ và lượng đồ uống UD, bởi vì chi tại điểm này, chi phí cơ hội của việc sử dụng nguồn lực (độ dốc của PPF) mới bằng chi phí cơ hội của việc chi tiêu số thu nhập hữu hạn.

Trong kinh tế học, chi phí cơ hội hay tiền thời cơ (tiếng Anh là Opportunity Cost, viết tắt là OC) được hiểu là tiền bạc biểu hiện cho những lợi ích mà người đầu tư hoặc công ty bỏ lỡ khi lựa chọn giải pháp này thay vì chọn lựa phương án khác. Chi phí cơ hội được xác định dựa trên các nguồn lực có phần khan hiếm hơn. Trong trường hợp này, bạn bắt buộc phải lựa chọn việc đánh đổi, chọn cái này và bỏ qua cái khác. Chi phí cơ hội khi bạn lựa chọn một phương án nào đó là phần giá trị bị bỏ qua khi bạn chọn phương án đó và bỏ qua một phương án tốt nhất khác. Giá trị này không nhất định phải là giá trị kinh tế mà còn có thể là những giá trị khác như tinh thần hay văn hóa…

Chi phí cơ hội còn có thể hiểu theo một cách khác đó là khoản thu nhập mà doanh nghiệp mất đi do sử dụng nguồn lực của mình vào dự án. Cho nên không phải là khoản thực chi nhưng nó vẫn được tính đến khi ra quyết định kinh tế. Trên thực tế thì chi phí này không phải lúc nào cũng được tính băng tiền bạc mà nó còn được đánh giá phụ thuộc vào từng tình huống. 

2. Tính chi phí cơ hội như thế nào?

Công thức tính chi phí cơ hội thì được đưa ra dựa trên sự khác biệt giữa lợi nhuận dự kiến của mọi sự chọn lựa của chủ thể. Theo đó thì tính chi phí cơ hội được tính dựa trên công thức như sau:

Chi phí cơ hội được tính = lợi nhuận của hầu hết phương án sinh lợi nhưng không được chọn – lợi nhuận mà doanh nghiệp hay cá nhân lựa chọn.

Hoặc theo công thức sau đây

OC= FO-CO 

trong đó thì:

OC: opportunity cost chi phí cơ hội

FO (Return on best foregone option): Lợi nhuận của lựa chọn hấp dẫn nhất

CO (Return on chosen option): Lợi nhuận của lựa chọn được chọn

Khi tính chi phí cơ hội bạn cần lưu ý rằng, chi phí cơ hội là chi phí của phương án tốt nhất mà bạn không lựa chọn, không phải của tất cả các phương án đã bị bỏ lỡ. Lý do là vì bạn không thể thực hiện nhiều phương án cùng một lúc với cùng nguồn lực hạn chế.

 Ví dụ: Bạn có 100 triệu đồng, nếu bạn gửi ngân hàng lãi 7 triệu đồng mỗi năm còn nếu bạn đầu tư vào vàng lãi 10 triệu mỗi năm. Khi bạn quyết định đầu tư vào vàng thì chi phí cơ hội là 7 triệu và lãi thực nhận của bạn là 3 triệu chứ không phải là 10 triệu.

Chi phí cơ hội là một trong những điểm khác biệt mấu chốt giữa khái niệm chi phí kinh tế và chi phí kế toán. Đánh giá chi phí cơ hội là cơ sở để đánh giá chính xác chi phí thực tế của bất cứ hoạt động nào. hi phí cơ hội không phải là tổng giá trị các lựa chọn bị bỏ lỡ mà chỉ là giá trị của lựa chọn tốt nhất có thể bởi vì người ta không thể nào cùng một lúc sử dụng nhiều lựa chọn thay thế được. 

3. Ưu điểm và nhược điểm của chi phí cơ hội

Đầu tiên là những ưu điểm do chi phí cơ hội mang lại. Theo đó chi phí cơ hội giúp bạn nhận biết được cơ hội bị mất đi. Chi phí cơ hội giúp bạn có thể biết được giá trị của phương án bạn định lựa chọn liệu có phải là tối ưu nhất và mang lại hiệu quả cao nhất hay không. Ngoài ra thì chi phí cơ hội có thể giúp bạn so sánh giá trị tương đối của từng lựa chọn, khi tính chi phí cơ hội giúp bạn so sánh được lợi ích tương đối giữa các sự lựa chọn trước khi quyết định. 

Thứ hai là về những nhược điểm mà chi phí cơ hội mang lại đó là chi phí cơ hội khó xác định được chi phí kế toán, chi phí cơ hội là chi phí được tính ở tương lai, khó định lượng kế toán một cách chi tiết. Mục chi phí này cũng sẽ không được đưa vào bảng cân đối kế toán của các doanh nghiệp. Một ưu điểm của chi phí cơ hội đó là có thời gian có thể bị bó hẹp, để tính toán chi phí cơ hội thì đôi khi cần nghiên cứu tốn nhiều thời gian, nếu trường hợp mà bạn cần phải đưa ra quyết định trong một khoảng thời gian ngắn thì bạn sẽ gặp những khó khăn khi tính chi phí cơ hội. 

Trong cuộc sống hàng ngày thì chúng ta sẽ phải đối mặt với nhiều sự lựa chọn khác nhau, theo đó thì chi phí cơ hội sẽ giúp bạn cân nhắc và đưa ra lựa chọn tối ưu nhất cho bản thân mình. Còn đối với hoạt động kinh doanh thì khi chủ doanh nghiệp muốn tận dụng một cách tối đa các nguồn nhân lực sẵn có để mang lại lợi ích cao nhất thì việc tính chi phí cơ hội giúp các doanh nghiệp có thể so sánh được lợi ích nhận được và lợi ích mất đi khi lựa chọn phương án này và khi bỏ qua phương án kia là gì, từ đó mà doanh nghiệp họ sẽ được lựa chọn phương án kinh doanh tối ưu nhất có thể. Như vậy thì chi phí cơ hội đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày, chi phí cơ hội giúp chúng ta nhìn nhận vấn đề một cách cụ thể và chi tiết và đưa ra được những quyết định sáng suốt. 

Trên đây là toàn bộ nội dung thông tin mà chúng tôi muốn cung cấp cho các bạn có liên quan đến chi phí cơ hội, mong rằng thông qua những nội dung mà chúng tôi cung cấp đã giúp cho các bạn có thêm thông tin hữu ích và hiểu hơn về chi phí cơ hội opportunity cost. Nếu như các bạn còn có những câu hỏi thắc mắc khác có liên quan thì có thể chủ động liên hệ với chúng tôi thông qua số điện thoại của tổng đài 19006162 hoặc là gửi yêu cầu về địa chỉ email lienhe@luatminhkhue.vn để được chúng tôi phản hồi và giải đáp nhanh chóng. 

Ngoài ra thì các bạn có thể đọc và tham khảo thêm một số nội dung bài viết sau đây của chúng tôi đẻ có thêm thông tin hữu ích. 

Chi phí cơ hội hay chi phí kinh tế (Opportunity cost or economic cost) là gì ?

Chi phí cơ hội (OPPORTUNITY COST) là gì ?

Chi phí ẩn hay chi phí quy đổi (implicit cost or imputed cost) là gì ?