Chủ thể dữ liệu cá nhân có được yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân không?

1. Phân tích quy định pháp luật về quyền được xóa dữ liệu cá nhân

Điều 16 của Nghị định 13/2023/NĐ-CP quy định về quyền xóa dữ liệu của chủ thể dữ liệu, cụ thể như sau:

- Trường hợp được xóa dữ liệu: Chủ thể dữ liệu có quyền yêu cầu bên kiểm soát dữ liệu cá nhân xóa dữ liệu cá nhân của mình trong các trường hợp sau:

+ Dữ liệu cá nhân không còn cần thiết cho mục đích xử lý: Khi mục đích xử lý dữ liệu cá nhân đã đạt được hoặc không còn cần thiết cho mục đích đó, chủ thể dữ liệu có quyền yêu cầu xóa dữ liệu.

+ Chủ thể dữ liệu rút lại sự đồng ý: Trường hợp xử lý dữ liệu cá nhân dựa trên sự đồng ý của chủ thể dữ liệu, chủ thể dữ liệu có quyền rút lại sự đồng ý bất cứ lúc nào và yêu cầu xóa dữ liệu.

+ Dữ liệu cá nhân bị xử lý vi phạm quy định của pháp luật: Khi dữ liệu cá nhân bị thu thập, xử lý, sử dụng không đúng với quy định của pháp luật, chủ thể dữ liệu có quyền yêu cầu xóa dữ liệu.

+ Dữ liệu cá nhân phải xóa theo quy định của pháp luật: Một số trường hợp pháp luật quy định phải xóa dữ liệu cá nhân, ví dụ như dữ liệu cá nhân của người đã chết, dữ liệu cá nhân của người bị xóa án tích hình sự.

* Điều kiện để chủ thể dữ liệu cá nhân:

- Dữ liệu cá nhân thu thập trái phép:

+ Bao gồm trường hợp thu thập dữ liệu cá nhân mà không có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu hoặc thu thập dữ liệu cá nhân bằng phương pháp vi phạm pháp luật.

+ Ví dụ: thu thập dữ liệu cá nhân thông qua camera quay lén, thu thập dữ liệu cá nhân qua mạng internet mà không thông báo cho chủ thể dữ liệu.

- Dữ liệu cá nhân không còn cần thiết cho mục đích thu thập hoặc xử lý:

+ Khi mục đích xử lý dữ liệu cá nhân đã đạt được hoặc không còn cần thiết cho mục đích đó, chủ thể dữ liệu có quyền yêu cầu xóa dữ liệu.

+ Ví dụ: dữ liệu cá nhân được thu thập để phục vụ cho việc cung cấp dịch vụ, nhưng sau khi dịch vụ đã được cung cấp, dữ liệu cá nhân đó không còn cần thiết nữa.

- Dữ liệu cá nhân bị xử lý sai mục đích hoặc sai phương pháp:

+ Xử lý dữ liệu cá nhân cho mục đích khác với mục đích đã được chủ thể dữ liệu đồng ý hoặc không phù hợp với mục đích được quy định tại pháp luật.

+ Sử dụng phương pháp xử lý dữ liệu cá nhân không phù hợp với quy định của pháp luật, ví dụ như sử dụng dữ liệu cá nhân để marketing mà không có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu.

- Chủ thể dữ liệu rút lại sự đồng ý cho việc xử lý dữ liệu cá nhân:

+ Trường hợp xử lý dữ liệu cá nhân dựa trên sự đồng ý của chủ thể dữ liệu, chủ thể dữ liệu có quyền rút lại sự đồng ý bất cứ lúc nào và yêu cầu xóa dữ liệu.

+ Ví dụ: chủ thể dữ liệu đồng ý cho website lưu trữ thông tin đăng nhập của mình, nhưng sau đó chủ thể dữ liệu không muốn website lưu trữ thông tin đó nữa thì có thể yêu cầu xóa dữ liệu.

- Dữ liệu cá nhân được xử lý không phù hợp với quy định của pháp luật:

+ Bao gồm trường hợp xử lý dữ liệu cá nhân vi phạm các nguyên tắc xử lý dữ liệu cá nhân hoặc vi phạm các quy định khác của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

+ Ví dụ: xử lý dữ liệu cá nhân của trẻ em dưới 15 tuổi mà không có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp.

* Các trường hợp chủ thể dữ liệu cá nhân không được yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân:

- Dữ liệu cá nhân cần thiết để thực hiện nghĩa vụ hợp đồng, nghĩa vụ pháp luật:

+ Khi việc xóa dữ liệu cá nhân có thể ảnh hưởng đến việc thực hiện nghĩa vụ hợp đồng hoặc nghĩa vụ pháp luật của bên kiểm soát dữ liệu cá nhân hoặc của chủ thể dữ liệu.

+ Ví dụ: dữ liệu cá nhân của khách hàng được sử dụng để thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ, nếu xóa dữ liệu cá nhân đó thì hợp đồng không thể được thực hiện.

- Dữ liệu cá nhân cần thiết để bảo vệ lợi ích hợp pháp của chủ thể dữ liệu hoặc của người khác:

+ Khi việc xóa dữ liệu cá nhân có thể ảnh hưởng đến lợi ích hợp pháp của chủ thể dữ liệu hoặc của người khác.

+ Ví dụ: dữ liệu cá nhân được sử dụng để điều tra, truy tố, xét xử hành vi vi phạm pháp luật, nếu xóa dữ liệu cá nhân đó thì có thể ảnh hưởng đến quá trình điều tra, truy tố, xét xử.

- Dữ liệu cá nhân cần thiết cho mục đích thống kê, nghiên cứu khoa học, lịch sử:

+ Khi việc xóa dữ liệu cá nhân có thể ảnh hưởng đến mục đích thống kê, nghiên cứu khoa học, lịch sử.

+ Ví dụ: dữ liệu cá nhân được sử dụng để nghiên cứu về tỷ lệ mắc bệnh, nếu xóa dữ liệu cá nhân đó thì có thể ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu.

2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyền được xóa dữ liệu cá nhân

Quyền được xóa dữ liệu cá nhân là một quyền quan trọng của chủ thể dữ liệu, giúp chủ thể dữ liệu kiểm soát việc sử dụng dữ liệu cá nhân của mình. Tuy nhiên, quyền này không phải là tuyệt đối và có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố sau:

- Mục đích thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân:

+ Mục đích thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quyền được xóa dữ liệu cá nhân.

+ Chủ thể dữ liệu có quyền yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân của mình trong trường hợp dữ liệu cá nhân không còn cần thiết cho mục đích thu thập hoặc xử lý.

+ Do đó, nếu dữ liệu cá nhân được thu thập và xử lý cho mục đích chính đáng và cần thiết, ví dụ như để thực hiện nghĩa vụ hợp đồng, nghĩa vụ pháp luật, bảo vệ lợi ích hợp pháp của chủ thể dữ liệu hoặc của người khác, thì chủ thể dữ liệu có thể không được yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân của mình.

- Phương thức thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân:

+ Phương thức thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân cũng có thể ảnh hưởng đến quyền được xóa dữ liệu cá nhân.

+ Ví dụ, nếu dữ liệu cá nhân được thu thập một cách trái phép hoặc không đúng quy trình, thì chủ thể dữ liệu có quyền yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân của mình bất kể mục đích thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân là gì.

- Thời gian lưu trữ dữ liệu cá nhân:

+ Thời gian lưu trữ dữ liệu cá nhân cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét.

+ Bên kiểm soát dữ liệu cá nhân chỉ được lưu trữ dữ liệu cá nhân trong thời gian cần thiết để thực hiện mục đích thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân, hoặc theo quy định của pháp luật.

+ Do đó, sau khi hết thời gian lưu trữ dữ liệu cá nhân theo quy định, chủ thể dữ liệu có quyền yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân của mình.

- Các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân được áp dụng:

+ Các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân được áp dụng cũng có thể ảnh hưởng đến quyền được xóa dữ liệu cá nhân.

+ Ví dụ, nếu dữ liệu cá nhân được bảo vệ bằng các biện pháp an ninh mạnh mẽ, thì việc xóa dữ liệu cá nhân có thể khó khăn hơn và tốn nhiều thời gian hơn.

- Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến quyền được xóa dữ liệu cá nhân, bao gồm:

+ Loại dữ liệu cá nhân được thu thập và xử lý.

+ Mức độ nhạy cảm của dữ liệu cá nhân.

+ Quyền lợi của các bên liên quan khác.

- Cần lưu ý rằng:

+ Việc xóa dữ liệu cá nhân có thể dẫn đến một số hậu quả nhất định, ví dụ như chủ thể dữ liệu không còn có thể truy cập vào các dịch vụ hoặc sản phẩm yêu cầu sử dụng dữ liệu cá nhân.

+ Bên kiểm soát dữ liệu cá nhân có thể từ chối yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân của chủ thể dữ liệu trong một số trường hợp nhất định, ví dụ như khi dữ liệu cá nhân cần thiết để thực hiện nghĩa vụ pháp lý, bảo vệ lợi ích hợp pháp của bên kiểm soát dữ liệu cá nhân hoặc bên thứ ba.

3. Phân tích lợi ích và thách thức khi thực hiện quyền được xóa dữ liệu cá nhân

Lợi ích và thách thức khi thực hiện quyền được xóa dữ liệu cá nhân bao gồm: 

* Lợi ích:

- Bảo vệ quyền riêng tư của chủ thể dữ liệu:

+ Quyền được xóa dữ liệu cá nhân giúp chủ thể dữ liệu kiểm soát việc sử dụng dữ liệu cá nhân của mình và bảo vệ quyền riêng tư của họ.

+ Chủ thể dữ liệu có thể yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân của mình khi dữ liệu đó không còn cần thiết cho mục đích thu thập hoặc xử lý, hoặc khi dữ liệu đó được thu thập hoặc xử lý trái phép.

- Hạn chế việc sử dụng dữ liệu cá nhân trái phép: Việc thực hiện quyền được xóa dữ liệu cá nhân có thể giúp hạn chế việc sử dụng dữ liệu cá nhân trái phép, chẳng hạn như bán dữ liệu cá nhân cho bên thứ ba hoặc sử dụng dữ liệu cá nhân cho mục đích mà chủ thể dữ liệu không đồng ý.

- Tăng cường niềm tin của chủ thể dữ liệu vào các tổ chức thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân:

+ Khi các tổ chức tôn trọng quyền được xóa dữ liệu cá nhân của chủ thể dữ liệu, điều này có thể giúp tăng cường niềm tin của chủ thể dữ liệu vào các tổ chức đó.

+ Chủ thể dữ liệu sẽ có nhiều khả năng tin tưởng các tổ chức thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân của mình nếu họ biết rằng họ có thể kiểm soát việc sử dụng dữ liệu cá nhân của mình và yêu cầu xóa dữ liệu đó khi cần thiết.

* Thách thức:

- Xác định chính xác dữ liệu cá nhân cần được xóa:

+ Việc xác định chính xác dữ liệu cá nhân nào cần được xóa có thể là một thách thức, đặc biệt là khi dữ liệu cá nhân được lưu trữ rải rác trong nhiều hệ thống khác nhau.

+ Các tổ chức có thể gặp khó khăn trong việc xác định tất cả các dữ liệu cá nhân liên quan đến một chủ thể dữ liệu cụ thể.

- Việc xóa dữ liệu cá nhân có thể ảnh hưởng đến các mục đích khác, ví dụ như mục đích thống kê, nghiên cứu khoa học, lịch sử:

+ Việc xóa dữ liệu cá nhân có thể ảnh hưởng đến các mục đích khác, ví dụ như mục đích thống kê, nghiên cứu khoa học, lịch sử.

+ Ví dụ, nếu dữ liệu cá nhân được sử dụng để nghiên cứu về tỷ lệ mắc bệnh, việc xóa dữ liệu cá nhân đó có thể ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu.

- Chi phí thực hiện việc xóa dữ liệu cá nhân:

+ Việc thực hiện quyền được xóa dữ liệu cá nhân có thể tốn kém đối với các tổ chức, đặc biệt là khi dữ liệu cá nhân được lưu trữ trên một lượng lớn dữ liệu.

+ Các tổ chức có thể cần đầu tư vào các hệ thống và quy trình mới để có thể xóa dữ liệu cá nhân một cách hiệu quả.

- Ngoài ra, một số thách thức khác có thể bao gồm:

+ Thiếu nhận thức về quyền được xóa dữ liệu cá nhân: Nhiều chủ thể dữ liệu có thể không biết về quyền được xóa dữ liệu cá nhân của họ.

+ Khó khăn trong việc thực thi quyền được xóa dữ liệu cá nhân: Chủ thể dữ liệu có thể gặp khó khăn trong việc thực thi quyền được xóa dữ liệu cá nhân của họ, đặc biệt là khi họ không có mối quan hệ hợp đồng với tổ chức thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân của họ.

Mặc dù có những thách thức, nhưng việc thực hiện quyền được xóa dữ liệu cá nhân là rất quan trọng để bảo vệ quyền riêng tư của chủ thể dữ liệu và hạn chế việc sử dụng dữ liệu cá nhân trái phép.

- Các tổ chức cần thực hiện các bước sau để đảm bảo rằng họ có thể tôn trọng quyền được xóa dữ liệu cá nhân của chủ thể dữ liệu:

+ Phát triển các chính sách và quy trình rõ ràng về cách xử lý yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân.

+ Đào tạo nhân viên về quyền được xóa dữ liệu cá nhân.

+ Đầu tư vào các hệ thống và công nghệ cần thiết để xóa dữ liệu cá nhân một cách hiệu quả.

+ Làm việc với các bên thứ ba để đảm bảo rằng dữ liệu cá nhân được xóa khỏi tất cả các hệ thống.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Quy định mới chủ thể dữ liệu cá nhân có quyền truy cập như thế nào. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.