Tác giả:: 1. Các cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy
Theo quy định tại Điều 5 của Nghị định 105/2021/NĐ-CP về các cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy, Công an nhân dân là cơ quan chịu trách nhiệm hàng đầu trong công tác này. Cụ thể, cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy thuộc Công an nhân dân bao gồm các đơn vị sau:
- Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, thuộc Bộ Công an: Đây là đơn vị trực tiếp quản lý và điều tra các tội phạm liên quan đến ma túy trên cả nước. Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy có trách nhiệm thu thập thông tin, tiến hành điều tra, truy tố và xử lý các vụ án ma túy.
- Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: Đây là đơn vị tương tự như Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, nhưng hoạt động tại cấp địa phương.
- Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (hoặc Đội có chức năng điều tra tội phạm về ma túy) Công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: Đây là đơn vị cấp huyện, quận, thị xã hoặc thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, có nhiệm vụ thực hiện công tác điều tra và truy xét các vụ vi phạm pháp luật về ma túy tại địa phương.
Ngoài ra, cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy còn bao gồm các cơ quan thuộc Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển và Hải quan. Bộ đội Biên phòng có Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm, Đoàn đặc nhiệm phòng, chống tội phạm ma túy và tội phạm, và các đơn vị khác thuộc Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Bộ Quốc phòng. Cảnh sát biển có Cục Nghiệp vụ và pháp luật, các Đoàn đặc nhiệm phòng, chống tội phạm ma túy thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, Bộ Quốc phòng, và Phòng Phòng, chống tội phạm ma túy thuộc các Vùng Cảnh sát biển. Hải quan có Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính; Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy (hoặc Đội Kiểm soát Hải quan) trực thuộc Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố; Tổ Kiểm soát ma túy thuộc Chi cục Hải quan cửa khẩu.
Tuy nhiên, theo quy định trên, Công an xã cũng có thẩm quyền và đóng góp quan trọng trong công tác phòng, chống tội phạm về ma túy. Căn cứ vào quy định tại Điều 5 Nghị định 105/2021/NĐ-CP về các cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy, Công an xã được giao trọng trách và có thẩm quyền trong công tác phòng, chống tội phạm về ma túy. Mặc dù không nằm trong danh sách các cơ quan chuyên trách chính, vai trò của Công an xã vẫn rất quan trọng và cần thiết.
Công an xã là cơ quan chuyên trách trực tiếp tại cấp xã và có nhiệm vụ duy trì trật tự, an ninh, và thực hiện các biện pháp phòng, chống tội phạm. Trong việc phòng, chống tội phạm về ma túy, Công an xã đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, thu thập thông tin, và truy xét các hoạt động liên quan đến ma túy tại địa phương. Họ có nhiệm vụ hỗ trợ các cơ quan chuyên trách cấp cao hơn trong việc xác định, điều tra và xử lý các vụ vi phạm liên quan đến ma túy.
Công an xã có vai trò gần gũi với cộng đồng và có kiến thức sâu về tình hình địa phương. Họ thường tiếp xúc trực tiếp với người dân, nắm bắt thông tin và tình hình xã hội. Điều này giúp họ nhận biết sớm các hoạt động đáng ngờ và nghi ngờ về ma túy, từ đó đưa ra các biện pháp phù hợp để ngăn chặn và đấu tranh chống lại tội phạm ma túy.
Ngoài ra, Công an xã còn thực hiện công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức và hiểu biết của cộng đồng về tác hại của ma túy. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường sống lành mạnh, an toàn và không chịu ảnh hưởng tiêu cực từ ma túy.
Tuy Công an xã không được liệt kê trong danh sách cơ quan chuyên trách chính về phòng, chống tội phạm về ma túy, nhưng vai trò của họ không thể bỏ qua. Sự hiện diện và đóng góp của Công an xã là yếu tố quan trọng trong việc duy trì an ninh, trật tự và sự phát triển bền vững của xã hội.
2. Công an xã có thẩm quyền yêu cầu xét nghiệm ma túy trong cơ thể không?
Căn cứ vào Điều 22 của Luật Phòng chống ma túy năm 2021, quy định về xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể được thực hiện như sau:
- Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể sẽ được thực hiện đối với các trường hợp sau đây:
+ Đối với những người bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy.
+ Đối với những người mà cơ quan hoặc cá nhân có thẩm quyền có căn cứ cho rằng họ có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.
+ Đối với những người đang sử dụng trái phép chất ma túy và đang trong thời hạn quản lý.
+ Đối với những người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; đang trong quá trình cai nghiện ma túy; đang điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy.
- Người đứng đầu cơ sở cai nghiện ma túy, cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, và những cá nhân có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy sẽ tiến hành xét nghiệm chất ma túy theo thẩm quyền hoặc đề nghị cơ quan, cá nhân có chuyên môn xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể đối với các trường hợp được quy định tại khoản 1 của Điều này.
- Trong trường hợp kết quả xét nghiệm cho thấy tính chất ma túy dương tính, kết quả sẽ được gửi ngay cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người có kết quả xét nghiệm dương tính cư trú, trừ trường hợp người đó đang trong quá trình cai nghiện ma túy bắt buộc.
- Nhà nước sẽ đảm bảo kinh phí cho việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể đối với các trường hợp được quy định tại khoản 1 của Điều này.
Theo quy định được nêu trên, Công an xã có quyền yêu cầu xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể của một người khi có căn cứ cho rằng người đó có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy. Điều này nhằm mục đích xác định và xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về ma túy, đồng thời bảo đảm an ninh, trật tự và sức khỏe công cộng.
Quy định này đảm bảo rằng việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể chỉ được thực hiện khi có căn cứ vững chắc cho rằng người đó đã sử dụng trái phép chất ma túy. Điều này ngăn chặn việc lạm dụng quyền yêu cầu xét nghiệm và đảm bảo tính công bằng trong quá trình xác định trách nhiệm pháp lý.
Cách tiếp cận này cũng nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm của Công an xã trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi sử dụng trái phép chất ma túy. Bằng cách yêu cầu xét nghiệm, Công an xã có thể thu thập chứng cứ cần thiết để chứng minh việc sử dụng trái phép chất ma túy và áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp.
Quy định này cũng đảm bảo quyền riêng tư và quyền con người của người bị yêu cầu xét nghiệm. Việc yêu cầu xét nghiệm chỉ được thực hiện khi có căn cứ đủ mạnh và tuân thủ đúng quy trình pháp lý. Đồng thời, kết quả xét nghiệm chỉ được tiết lộ cho những người có quyền và nhiệm vụ liên quan đến việc xử lý hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.
3. Quy định của pháp luật về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy
Căn cứ vào Điều 23 Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, chúng ta có các quy định sau đây về việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy:
- Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy là một biện pháp phòng ngừa nhằm giúp ngăn chặn người sử dụng trái phép chất ma túy tiếp tục việc sử dụng trái phép đồng thời ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật của họ. Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy không được xem là biện pháp xử lý hành chính.
- Thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy kéo dài một năm tính từ ngày Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ra quyết định quản lý.
- Nội dung của quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy bao gồm:
+ Cung cấp tư vấn, động viên, giáo dục và hỗ trợ cho người sử dụng trái phép chất ma túy, nhằm giúp họ không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy.
+ Thực hiện xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể của người sử dụng.
+ Ngăn chặn hành vi gây mất trật tự và đảm bảo an toàn xã hội của người sử dụng trái phép chất ma túy.
- Trong vòng ba ngày làm việc kể từ ngày nhận được kết quả xét nghiệm dương tính của người cư trú tại địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm đưa ra quyết định và tổ chức quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương.
- Trong quá trình quản lý, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có quyền quyết định dừng việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy trong các trường hợp sau đây:
+ Người sử dụng trái phép chất ma túy được xác định là người nghiện ma túy.
+ Người sử dụng trái phép chất ma túy đã bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn do hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.
+ Người sử dụng trái phép chất ma túy đã bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính và bị đưa vào cơ sở giáo dưỡng hoặc trường giáo dưỡng.
+ Người sử dụng trái phép chất ma túy phải thụ án tù.
+ Người sử dụng trái phép chất ma túy nằm trong danh sách quản lý đã chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là mất tích.
- Chi tiết thực hiện Điều này sẽ được Chính phủ quy định.
Trên đây là những quy định pháp luật về việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, một vấn đề quan trọng trong cuộc sống xã hội hiện nay. Nhằm đối phó với tình trạng lạm dụng chất ma túy và giữ gìn an ninh, trật tự xã hội, Luật Phòng, chống ma túy 2021 đã đưa ra một số quy định cụ thể và rõ ràng để xử lý vấn đề này.
Theo quy định thứ nhất, việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy được coi là một biện pháp phòng ngừa, nhằm ngăn chặn sự tiếp tục sử dụng trái phép của họ và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Điều này không chỉ đơn thuần là biện pháp xử lý hành chính mà còn là sự hỗ trợ, tư vấn và giáo dục để giúp người sử dụng trái phép chất ma túy từ bỏ thói quen độc hại này.
Thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy là một năm tính từ ngày Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ra quyết định. Trong suốt thời gian này, người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ được hỗ trợ và giám sát theo các hoạt động như tư vấn, động viên, giáo dục và xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể. Đồng thời, các biện pháp sẽ được áp dụng để ngăn chặn hành vi gây mất trật tự và đảm bảo an toàn xã hội của người sử dụng.
Quy định thứ tư quy định rằng Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm đưa ra quyết định và tổ chức quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương trong vòng ba ngày làm việc sau khi nhận được kết quả xét nghiệm dương tính. Điều này nhằm đảm bảo việc quản lý được triển khai nhanh chóng và hiệu quả.
Cuối cùng, quy định thứ năm liệt kê các trường hợp mà Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có quyền dừng quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Những trường hợp bao gồm người sử dụng trái phép chất ma túy được xác định là người nghiện ma túy, bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục, đưa vào cơ sở giáo dưỡng hoặc trường giáo dưỡng, phải thụ án tù hoặc nằm trong danh sách quản lý đã chết hoặc bị tuyên bố là mất tích.
Xem thêm >> Đối tượng nào phải xét nghiệm ma túy và nguyên tắc xét nghiệm
