Không đổi căn cước công dân khi hết hạn có bị phạt không?

1. Không đổi căn cước công dân khi hết hạn có bị phạt hay không?

Tương tự như CCCD mã vạch trước đây, thẻ CCCD gắn chip cũng có thời hạn cụ thể. Quy định hiện tại yêu cầu mọi công dân khi đổi CMND và CCCD mã vạch sẽ chuyển sang sử dụng CCCD gắn chip. Tuy nhiên, thẻ CCCD gắn chip không có hiệu lực vĩnh viễn.

Theo Luật căn cước công dân năm 2014 và hướng dẫn của Bộ Công an, mẫu thẻ CCCD gắn chip được đưa ra với các quy định về thời hạn sử dụng như sau:

- Thẻ Căn cước công dân phải được thay đổi khi công dân đủ 25 tuổi, đủ 40 tuổi và đủ 60 tuổi.

- Nếu thẻ CCCD được cấp, đổi, hoặc cấp lại trong thời hạn 2 năm trước khi đến tuổi quy định, thẻ vẫn có giá trị sử dụng đến khi đến tuổi đổi thẻ tiếp theo.

Điều này có nghĩa là công dân cần phải đổi thẻ CCCD khi đạt đến các độ tuổi 25, 40 và 60 theo quy định. Thời hạn sử dụng cũng được ghi rõ trên mặt trước của thẻ, giúp người dân dễ dàng theo dõi và đổi thẻ đúng thời hạn quy định.

Bên cạnh đó, theo Khoản 2 Điều 3 của Thông tư 06/2021/TT-TTCP, mặt trước của thẻ CCCD cũng ghi rõ thời gian sử dụng đến ngày tháng năm. Do đó, để kiểm tra thẻ CCCD còn hiệu lực hay không, người dân có thể dựa vào ngày tháng năm hết hạn ghi trên thẻ hoặc theo độ tuổi của mình để xác định.

Ngoài những trường hợp thông thường, có những tình huống đặc biệt: Nếu một công dân làm thẻ CCCD gắn chip khi mới 24 tuổi, thẻ này sẽ có giá trị sử dụng cho đến khi công dân đạt 40 tuổi.

Trường hợp một công dân làm thẻ CCCD gắn chip khi đã đủ 60 tuổi, thì thẻ này sẽ có thời hạn sử dụng đến khi công dân qua đời. Điều này có nghĩa là không cần phải thực hiện bất kỳ thủ tục nào để đổi thẻ, trừ khi thẻ bị mất hoặc hỏng hóc.

Các công dân làm thẻ CCCD gắn chip khi đủ 58 tuổi cũng sẽ sử dụng thẻ cho đến khi qua đời, không cần phải đổi thẻ khi đến mốc 60 tuổi.

Những người dùng CCCD mã vạch và đã vượt quá 60 tuổi sẽ tiếp tục sử dụng thẻ cho đến khi qua đời, không bị buộc phải chuyển sang CCCD gắn chip.

Thời hạn sử dụng của CMND và CCCD mã vạch đã được quy định tại Điều 4 của Thông tư 06/2021/TT-BCA và Luật Căn cước công dân 2014. Điều này nêu rõ rằng các CMND, CCCD mã vạch cấp trước khi việc cấp thẻ CCCD gắn chip được triển khai tại địa phương vẫn có hiệu lực đến khi hết thời hạn. Do đó, người dân nếu có CMND, CCCD theo mẫu cũ và chưa hết hạn không cần thiết phải chuyển sang CCCD gắn chip.

Ngoài ra, việc không đổi thẻ CCCD khi hết hạn có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300 nghìn đồng đến 500 nghìn đồng, theo quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 10 của Nghị định 144/2021/NĐ-CP và Điều 23 của Luật Căn cước công dân 2014 từ năm 2022.

2. Hạn chót để đổi sang CCCD theo dự thảo Luật Căn cước công dân

Khoản 1 của Điều 45 trong Dự thảo Luật Căn cước công dân của Bộ Công an quy định rằng Chứng minh nhân dân đã được cấp trước ngày Luật này có hiệu lực sẽ được sử dụng đến ngày 31/12/2024.

Do đó, ngày cuối cùng để chuyển đổi từ CMND sang thẻ Căn cước cũng có thể là ngày 31/12/2024 theo quy định trong Dự thảo Luật Căn cước công dân.

Theo quy định này, từ ngày 01/01/2025, CMND sẽ chính thức không còn được công nhận và không còn giá trị sử dụng.

Tuy nhiên, dự thảo Luật Căn cước công dân hiện chưa được thông qua chính thức. Do đó, tại thời điểm hiện tại, vẫn có thể tiếp tục sử dụng Chứng minh nhân dân cho đến khi hết thời hạn sử dụng hoặc đến khi đến độ tuổi phải đổi theo quy định hiện hành.

3. Có phải đổi thẻ CCCD khi thông qua Luật Căn cước 2023?

Vào ngày 27/11/2023, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Căn cước mới với sự tán thành của 431 đại biểu, chiếm tỷ lệ 87.25%.

Một trong những điểm mà nhiều người quan tâm khi Luật Căn cước được thông qua là liệu họ có cần phải đổi thẻ CCCD đã được cấp trước đó theo quy định hiện tại hay không.

Thông tin liên quan đến việc có cần đổi thẻ CCCD có thể được tham khảo qua nội dung của Dự thảo Luật Căn cước (Dự thảo báo cáo Hội nghị ĐBQH chuyên trách).

Theo Điều 46 của Dự thảo Luật Căn cước:

- Thẻ căn cước công dân đã được cấp trước ngày Luật này có hiệu lực vẫn sẽ được sử dụng đến hết thời hạn ghi trên thẻ, và sẽ được cấp đổi sang thẻ căn cước khi người dân yêu cầu.

- Chứng minh nhân dân còn thời hạn sử dụng sẽ có hiệu lực đến ngày 31/12/2024. Các tài liệu pháp lý đã xuất từ thông tin trong chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân vẫn giữ nguyên giá trị sử dụng.

Các thẻ căn cước công dân được quy định trong các văn bản pháp luật trước ngày Luật mới có hiệu lực vẫn giữ giá trị như thẻ căn cước theo quy định của Luật mới này.

- Cơ quan quản lý nhà nước không được yêu cầu thực hiện thủ tục riêng biệt để điều chỉnh thông tin trong chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân đã cấp.

Theo như nội dung trong Dự thảo, đối với Thẻ CCCD được cấp trước ngày Luật Căn cước mới có hiệu lực (tức là trước 01/7/2024), thẻ vẫn sử dụng cho đến khi hết thời hạn ghi trên thẻ.

Nếu người dân yêu cầu được cấp đổi sang thẻ căn cước mới, yêu cầu này vẫn sẽ được thực hiện.

Vì vậy, nếu không có thay đổi, người dân không cần phải đổi thẻ CCCD đang sử dụng khi Luật Căn cước được thông qua (trừ khi thẻ CCCD đã hết hạn sử dụng). Điều này có nghĩa là thẻ CCCD hiện tại vẫn có thể tiếp tục được sử dụng cho đến khi hết hạn.

4. Cảnh giác với luận điệu xuyên tạc dự thảo Luật Căn cước công dân

Gần đây, vào ngày 1/4/2023, khi Chính phủ trình Dự thảo Luật Căn cước công dân (sửa đổi), việc chỉnh lý tên gọi từ "Luật Căn cước công dân" thành "Luật Căn cước" đã gây ra một số phản ứng từ các thế lực thù địch, phản động và các cá nhân không ủng hộ. Họ đã lợi dụng điều này để tăng cường các hoạt động tuyên truyền chống phá, xuyên tạc vấn đề...

Đối với họ, việc thay đổi tên gọi này cho thấy Việt Nam đang quay trở lại thời kỳ sử dụng căn cước như thời kỳ chính quyền Việt Nam Cộng hòa (trước ngày 30/4/1975). Họ cũng đưa ra những luận điệu cho rằng "Sử dụng thẻ căn cước công dân gắn chip là vi phạm đời tư cá nhân", "Gắn chip thẻ căn cước công dân chỉ có một vài quốc gia 'kém dân chủ' mới sử dụng", hoặc "đây là màn 'Quay xe', 'Cài số lùi'..."

Đồng thời, họ cũng đánh vào tâm lý lo lắng của người dân với luận điệu "Luật Căn cước mới có hiệu lực thì người dân phải làm lại căn cước"; "tốn kém thời gian, công sức" hoặc "thẻ CCCD bị gắn chip theo dõi", nhằm kích động sự bức xúc, bất mãn và chống đối việc triển khai thực hiện chiến dịch cấp thẻ căn cước của cơ quan chức năng...

Tuy nhiên, những luận điệu này cần được nhận biết và ngăn chặn vì:

Thứ nhất, hiện nay, theo quy định của pháp luật ở nước ta, có rất nhiều loại giấy tờ không gắn từ "Công dân" như hộ chiếu, bảo hiểm... Vì vậy, việc điều chỉnh thuật ngữ này là bình thường và hợp lý, không giống như cách giải thích của các phần tử phản động.

Thứ hai, sự điều chỉnh này cũng phản ánh xu hướng hội nhập rộng rãi của nước ta với thế giới. Một số quốc gia khác cũng sử dụng tên gọi ngắn gọn là căn cước mà không cần thêm từ "công dân". Đồng thời, điều này cũng tạo điều kiện thuận lợi hơn cho Việt Nam trong việc quản lý dân cư, mở rộng đối tượng cho những trường hợp "Công dân gốc Việt Nam sinh sống tại Việt Nam nhưng không có quốc tịch".

Thứ ba, việc thay đổi tên gọi này không gây ảnh hưởng đến kinh tế, chính trị hay gây mâu thuẫn trong hệ thống pháp luật. "Thẻ căn cước" không mang hàm ý khu biệt mà mang tính rộng mở, phù hợp với thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Việc điều chỉnh tên gọi này đơn giản là để đáp ứng yêu cầu thực tế, tiết kiệm và phù hợp, chứ không phải như những lời "độc tài" của các thế lực phản động.

Thứ tư, ưu điểm của thẻ Căn cước mới chính là việc tích hợp nhiều thông tin của công dân hơn so với thẻ Căn cước công dân mã vạch trước đây. Khi người dân thực hiện các thủ tục hành chính hoặc giao dịch khác, chỉ cần mang thẻ Căn cước công dân gắn chip.

Thứ năm, theo quy định hiện tại, "Chip điện tử lưu trữ thông tin cơ bản của công dân được gắn ở mặt sau thẻ Căn cước công dân" (điểm d, khoản 3, Điều 3 Thông tư số 06/2021/TT-BCA ngày 23/1/2021 của Bộ Công an) và chip này không có chức năng định vị, không theo dõi công dân. Tất cả thông tin được lưu trữ đều được bảo mật, do Ban Cơ yếu Chính phủ thực hiện.

Thứ sáu, trong dự thảo luật đã nêu rõ rằng "Căn cước công dân được cấp trước ngày dự thảo luật Căn cước mới có hiệu lực thi hành vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được ghi trong thẻ". Vì vậy, thông tin rằng "Luật Căn cước mới có hiệu lực thì người dân phải làm lại căn cước" là không có căn cứ, chỉ là thông tin không đúng sự thật.

Vì vậy, nhân dân cần cao thượng tinh thần cảnh giác và phòng ngừa những luận điệu sai lệch từ các thế lực thù địch. Đồng thời, cần tích cực hỗ trợ cơ quan chức năng trong việc cấp thẻ căn cước gắn chip để góp phần quan trọng trong quá trình chuyển đổi số của nước ta.

Bài viết liên quan: Thời hạn cấp đổi, cấp lại, sử dụng thẻ căn cước công dân là bao lâu?

Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng thông qua số hotline: 1900.6162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!