Mục lục bài viết
1. Dấu hiệu nhận biết trẻ biếng ăn
Biểu hiện của việc trẻ biếng ăn được xác định khi có các dấu hiệu sau đây:
- Trẻ không hoàn thành toàn bộ khẩu phần ăn hoặc mỗi bữa ăn kéo dài quá 30 phút.
- Số lượng thức ăn mà trẻ tiêu thụ ít hơn một nửa khẩu phần đề xuất cho độ tuổi của mình.
- Trẻ giữ thức ăn trong miệng mà không nuốt.
- Trẻ phản ứng bằng cách từ chối ăn, trốn tránh hoặc khóc lóc, gào thét khi được đưa thức ăn.
- Trẻ có phản ứng tiêu cực khi nhìn thấy thức ăn, thể hiện qua việc buồn nôn.
- Không có sự tăng cân đáng kể trong vòng ba tháng liên tiếp.
2. Một số nguyên nhân làm cho trẻ biếng ăn
Có một số nguyên nhân gây ra tình trạng biếng ăn ở trẻ nhỏ:
- Do bệnh lý: Bao gồm suy dinh dưỡng, nhiễm ký sinh trùng như giun, sán, các vấn đề như sốt, tiêu chảy, hoặc viêm đường hô hấp. Trong trường hợp này, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị.
- Do yếu tố tâm lý: Đây là nguyên nhân phổ biến, thường xuyên xuất hiện khi trẻ cảm thấy bị ép buộc theo một số quy tắc nhất định trong khi ăn. Ví dụ như buộc phải ngồi yên một chỗ từ đầu đến cuối bữa ăn, phải sử dụng khăn ăn, bị áp đặt để ăn hết phần thức ăn trong thời gian nhất định, hoặc cảm thấy bị áp đặt khi bữa ăn diễn ra trong một không gian căng thẳng, hay khi người lớn nói xấu hoặc phê phán trẻ trong lúc ăn, hoặc thậm chí cho thuốc vào thức ăn hoặc sữa.
- Do sai sót trong cách chế biến thức ăn: Đưa trẻ ăn một loại thức ăn lặp lại khiến trẻ cảm thấy chán ngán. Đôi khi, chỉ cho trẻ ăn nước rau hoặc nước thịt mà không cung cấp bã, có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng. Việc cho trẻ ăn thức ăn đã xay nhuyễn đến 2-3 tuổi, hoặc pha bột vào sữa, cũng có thể gây ra vấn đề tiêu hóa và làm cho trẻ khó chịu khi ăn. Đặc biệt, việc pha bột quá đặc khi trẻ mới bắt đầu ăn dặm cũng có thể khiến trẻ không thể nuốt phải thức ăn, gây ra tình trạng chán ăn.
3. Biếng ăn ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của trẻ?
Biếng ăn kéo dài ở trẻ có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ, bao gồm:
- Suy dinh dưỡng là vấn đề rất dễ nhận thấy, khi trẻ không đáp ứng được các chỉ số tăng trưởng. Hậu quả là thể trạng của trẻ sẽ trở nên còi cọc, thấp bé, gầy gò, và mất màu sắc so với các bạn cùng trang lứa.
- Thiếu hụt dưỡng chất có thể gây ra rối loạn trong quá trình phát triển của trẻ. Trong giai đoạn này, trẻ cần được cung cấp một lượng lớn dưỡng chất hàng ngày. Khi trẻ không tiêu thụ đủ lượng này, cơ thể sẽ thiếu hụt những chất quan trọng như vitamin A (gây tổn thương mắt), vitamin B1 (gây tê và phù), sắt (gây thiếu máu), vitamin D và canxi (gây còi xương),...
- Phát triển trí não của trẻ có thể bị chậm trễ do thiếu hụt các chất dinh dưỡng quan trọng như protein, omega 3, omega 6, DHA, sắt, taurin, và chất béo. Những chất này đóng vai trò quan trọng trong việc hoạt động hiệu quả của bộ não.
- Sự suy giảm của hệ miễn dịch: Khi trẻ không nhận được đủ dưỡng chất từ khẩu phần ăn, sức đề kháng của cơ thể giảm, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường tiêu hóa, hô hấp như viêm họng, viêm đường hô hấp trên, và viêm phổi.
- Ảnh hưởng đến chỉ số cảm xúc: Chỉ số cảm xúc, hay còn được gọi là chỉ số EQ, là yếu tố quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Trẻ biếng ăn thường có chỉ số EQ thấp, có thể dẫn đến những vấn đề như sự thụ động, cáu kỉnh, khó hòa nhập, và khó tập trung trong học tập. Nếu không được xử lý kịp thời, có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như tự kỷ và thất bại trong học tập.
4. Mách bạn những cách cải thiện chứng biếng ăn ở trẻ
Để vượt qua tình trạng biếng ăn ở trẻ, một nỗ lực đồng thuận từ cả gia đình, nhà trường và bác sĩ là cần thiết để giúp trẻ phát triển đúng cách. Đây là một số biện pháp mà cha mẹ có thể thực hiện:
(1) Tạo ra các món ăn hấp dẫn và cân đối dinh dưỡng
Nhiều phụ huynh chỉ tập trung vào việc cung cấp đủ chất dinh dưỡng trong bữa ăn mà không quan tâm đến mức độ hấp dẫn của món ăn. Họ thường kết hợp các loại thực phẩm "sau lưng" với nhau để nấu thành các món như cháo, bột cho bé. Điều này làm mất đi sự hấp dẫn về hình thức và hương vị của món ăn, dẫn đến sự không chịu ăn của trẻ dần dần.
Một số gia đình khác giữ cho trẻ một loạt các loại thực phẩm cố định và thường xuyên chế biến chúng theo một số cách như nấu cháo, hấp, luộc,... Những món ăn này thường không thú vị và khiến trẻ dễ cảm thấy chán chường với thực đơn lặp đi lặp lại.
Do đó, để giải quyết vấn đề biếng ăn ở trẻ, cha mẹ nên cho trẻ tham gia vào việc chọn mua thực phẩm, lựa chọn các món ăn mà chúng thích hoặc thậm chí để chúng tự trang trí bữa ăn của mình. Đối với trẻ nhỏ hơn, cha mẹ cần đa dạng hóa nguyên liệu và phương pháp chế biến thức ăn để tạo ra một trải nghiệm ẩm thực đa dạng. Khi đó, trẻ sẽ cảm thấy hứng thú hơn với việc ăn uống và không còn biếng ăn nữa.
(2) Xây dựng một môi trường ăn uống vui vẻ, không áp đặt
Thường thì phụ huynh muốn ép buộc trẻ ăn đúng lượng thức ăn mà họ mong muốn. Điều này có thể gây ra áp lực tâm lý cho trẻ khiến họ cảm thấy không thoải mái khi ngồi vào bàn ăn. Một số trẻ thậm chí có thể phản ứng bằng cách giả vờ đau bụng, mửa, hoặc từ chối ăn khi đến giờ ăn.
Vì vậy, cha mẹ nên tạo ra một không gian bữa ăn thoải mái và vui vẻ, khuyến khích trẻ tự ý ăn mà không ép buộc.
(3) Hạn chế việc ăn vặt trước bữa chính
Trong khi một số phụ huynh quá nghiêm ngặt về thói quen ăn uống của trẻ, có một số khác lại quá phóng dưỡng con theo ý muốn của chúng. Khi trẻ muốn ăn vặt, nhiều phụ huynh sẵn lòng cho phép mà không kiểm soát về số lượng hoặc thời gian.
Điều này khiến trẻ không bao giờ cảm thấy đói đến bữa chính và dẫn đến tình trạng biếng ăn.
Vì vậy, cha mẹ nên hạn chế việc ăn vặt trước bữa chính và nếu muốn cho bé bổ sung thêm, họ nên giữ ăn vặt sau bữa chính.
(4) Thúc đẩy hoạt động vận động cho trẻ
Để giải quyết vấn đề biếng ăn và tăng cân chậm của trẻ, ngoài việc điều chỉnh chế độ ăn uống, cha mẹ cũng nên khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động vận động. Cha mẹ có thể dẫn trẻ ra ngoài chơi, tập đi xe, bơi lội hoặc tham gia các trò chơi ngoài trời tại công viên hoặc sân nhà. Hoạt động vận động giúp trẻ tiêu hao năng lượng nhanh chóng, làm cho trẻ cảm thấy đói nhanh hơn và ăn ngon miệng hơn trong các bữa chính.
(5) Bổ sung dưỡng chất cần thiết cho trẻ
Trẻ biếng ăn thường trải qua quá trình tăng cân và chiều cao chậm do thiếu hụt dưỡng chất cần thiết từ khẩu phần ăn hàng ngày, đặc biệt là các loại vitamin như A, B, C, canxi, sắt, kẽm, lysine và iốt. Để giúp trẻ phục hồi sức khỏe và thúc đẩy sự phát triển, cha mẹ có thể bổ sung thêm thực phẩm giàu dưỡng chất hoặc sử dụng các loại thuốc bổ theo hướng dẫn của bác sĩ.
(6) Các biện pháp khác
- Tẩy giun định kỳ cho trẻ mỗi 6 tháng một lần để ngăn ngừa nhiễm giun, sán,... các yếu tố này có thể gây ra tình trạng suy nhược và biếng ăn ở trẻ.
- Tránh trộn thuốc vào thức ăn của trẻ vì điều này có thể làm cho trẻ trở nên thận trọng với việc ăn uống, thậm chí có thể làm cho trẻ ghét món ăn mà trước đó chúng rất thích.
- Khuyến khích trẻ tham gia vào việc sơ chế nguyên liệu nấu ăn vì sau đó trẻ sẽ cảm thấy hứng thú với việc ăn món mà chính mình đã tham gia chế biến.
- Phân chia khẩu phần ăn của trẻ thành những phần nhỏ để trẻ không cảm thấy quá nặng nề khi ăn trong một bữa.
Đối với trẻ có vấn đề biếng ăn do bệnh lý, cha mẹ cần tìm đến các cơ sở y tế để được tư vấn bởi các bác sĩ dinh dưỡng về chế độ ăn uống phù hợp và dinh dưỡng cho từng trường hợp cụ thể. Một điểm quan trọng là trong bữa ăn, không gian cần được tạo ra với sự thoải mái và vui vẻ để kích thích trẻ ăn ngon miệng. Thay vì ép buộc trẻ ăn, cần tránh mắng mỏ hoặc đe dọa, mà thay vào đó là nghiên cứu nguyên nhân gốc rễ của vấn đề biếng ăn để có cách khắc phục hiệu quả.
Trong trường hợp biếng ăn kéo dài, việc kém hấp thu và chậm phát triển, cha mẹ cần bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ bổ sung lysine, các khoáng chất như kẽm, crom, selen, và vitamin nhóm B. Những chất này không chỉ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ mà còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hấp thu dưỡng chất và cải thiện tình trạng biếng ăn. Việc bổ sung này có thể thực hiện thông qua việc ăn uống hoặc sử dụng các sản phẩm chức năng từ thiên nhiên để trẻ dễ hấp thụ.
Tuy nhiên, quan trọng nhất là việc cải thiện tình trạng của trẻ cần thời gian và sự kiên nhẫn. Sự kết hợp hoặc thay đổi đột ngột giữa nhiều loại thực phẩm chức năng có thể gây ra rối loạn tiêu hóa cho trẻ. Do đó, cha mẹ cần kiên trì theo dõi và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng của trẻ một cách liên tục, cùng với việc thường xuyên cập nhật thông tin chăm sóc cho bé để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho con.
Bài viết liên quan: Gợi ý 7 thực đơn dành cho bé 2 tuổi biếng ăn, mau tăng cân đầy đủ dinh dưỡng
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Minh Khuê về vấn đề: Mách bạn những cách cải thiện chứng biếng ăn ở trẻ. Xin trân trọng cảm ơn quý bạn đọc đã quan tâm theo dõi bài viết của chúng tôi!