Tác giả:: 1. Xây dựng nhà trái phép được hiểu như nào?
Xây dựng nhà trái phép (?hay còn được gọi là xây dựng trái phép, xây dựng bất hợp pháp) là hành vi xây dựng công trình nhà cửa, tòa nhà hoặc các công trình khác mà không tuân thủ các quy định pháp lý và quy chuẩn xây dựng đang hiện hành tại địa phương, khu vực hoặc quốc gia.
Một số nguyên nhân khiến việc xây dựng nhà trái phép xảy ra bao gồm:
- Thiếu hiểu biết về quy định xây dựng: Người xây dựng không có đầy đủ thông tin về quy định xây dựng hoặc không hiểu rõ các quy định này.
- Thiếu giấy phép xây dựng: Không đủ điều kiện hoặc không được cấp giấy phép xây dựng cho dự án.
- Chạy theo lợi nhuận: Xây dựng trái phép để tiết kiệm chi phí hoặc tăng lợi nhuận mà không cần tuân thủ các quy định về xây dựng.
- Sự cần thiết và khó khăn trong thủ tục giấy phép: Qúa trình xin giấy phép xây dựng phức tạp và tốn nhiều thời gian, khiến nhiều người không muốn tuân thủ.
Xây dựng nhà trái phép có thể dẫn đến nhiều vấn đề pháp lý và xã hội. Một số hậu quả của hành vi này bao gồm:
- Vi phạm pháp luật: Xây dựng trái phép là hành vi vi phạm các quy định xây dựng địa phương và quốc gia.
- Nguy cơ sập đổ và an toàn: Các công trình xây dựng không tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn có thể gây nguy hiểm cho người dân sống xung quanh và cả người thực hiện xây dựng.
- Thất thoát nguồn tài nguyên: Việc xây dựng không hợp pháp thường không được quản lý cẩn thận, dẫn đến lãng phí tài nguyên, đất đai và không gian đô thị.
- Ảnh hưởng đến quy hoạch đô thị: Xây dựng trái phép có thể làm xáo trộn quy hoạch đô thị, gây khó khăn cho việc phát triển đô thị và cơ sở hạ tầng.
- Không được hưởng các chính sách hỗ trợ: Các dự án xây dựng không hợp pháp thường không được hưởng các chính sách hỗ trợ, tiện ích công cộng từ chính phủ.
Để tránh việc xây dựng trái phép, người dân nên tuân thủ các quy định xây dựng hiện hành, xin giấy phép xây dựng đúng quy trình và theo dõi tiến độ công trình một cách cẩn thận để đảm bảo an toàn và hợp pháp cho dự án của mình.
2. Điều kiện để công trình, nhà ở được phép tồn tại
Về việc xử lý hành vi xây dựng không có giấy phép hoặc vi phạm các quy định về xây dựng tại Việt Nam được đề cập đến các quy định của Nghị định số 16/2022/NĐCP, và các điều kiện để áp dụng biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp. Dưới đây là phân tích từng điểm chính trong đoạn văn:
Các hành vi xây dựng vi phạm: Nội dung quy định rõ ràng về các hành vi xây dựng trái phép bao gồm:
- Xây dựng không có giấy phép xây dựng mặc dù phải có giấy phép. Xây dựng sai nội dung giấy phép xây dựng đã cấp.
- Xây dựng không tuân thủ thiết kế hoặc quy hoạch đã được phê duyệt. Xây dựng trái phép nhưng được miễn giấy phép xây dựng.
Điều kiện để áp dụng biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp:
- Nếu hành vi vi phạm đáp ứng đủ các điều kiện sau đây, ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính, còn bị áp dụng biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp:
+ Hành vi vi phạm diễn ra từ ngày 04/01/2008 và đã kết thúc trước ngày 15/01/2018.
+ Hành vi vi phạm được phát hiện sau ngày 15/01/2018 nhưng đã được phát hiện trước ngày này và có biên bản vi phạm hành chính hoặc quyết định xử phạt vi phạm hành chính hoặc quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả.
+ Không vi phạm chỉ giới xây dựng.
+ Không ảnh hưởng đến các công trình lân cận.
+ Không có tranh chấp.
+ Xây dựng trên đất đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp.
+ Hiện tại phù hợp với quy hoạch xây dựng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Xử lý đối với các hành vi vi phạm không đáp ứng điều kiện cuối:
Trong trường hợp hành vi vi phạm đáp ứng các điều kiện khác nhưng không đáp ứng điều kiện cuối cung, biện pháp xử lý sẽ là: Hành vi vi phạm đã được phát hiện trước ngày 15/01/2018 và đã có biên bản vi phạm hành chính, quyết định xử phạt, quyết định áp dụng biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp. Cá nhân hoặc tổ chức vi phạm vẫn chưa thực hiện việc nộp phạt (nếu có) và nộp số lợi bất hợp pháp đến ngày 15/01/2018. Trong trường hợp này, người có thẩm quyền xử phạt có quyền ban hành quyết định buộc phá dỡ công trình, phần công trình xây dựng vi phạm thay thế biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp. Những quy định này nhằm giám sát và kiểm soát việc xây dựng tại Việt Nam, đảm bảo tuân thủ quy hoạch và các tiêu chuẩn xây dựng, bảo vệ quyền lợi của cộng đồng và bảo vệ môi trường.
Các bước thực hiện để hợp pháp hóa sử dụng nhà ở xây dựng trái phép:
Để công trình xây dựng hoặc nhà ở riêng lẻ, khi đã vi phạm các quy định xây dựng, muốn được tồn tại (được cấp giấy phép xây dựng, điều chỉnh giấy phép hoặc điều chỉnh thiết kế) thì cần đảm bảo các bước sau:
Bước 1: Hoàn thành việc nộp phạt vi phạm hành chính và số lợi bất hợp pháp. Đây là bước đầu tiên và quan trọng, tổ chức hoặc cá nhân vi phạm phải thực hiện việc nộp phạt vi phạm hành chính cùng số lợi bất hợp pháp, nếu có.
Bước 2: Kiểm định chất lượng công trình. Công trình xây dựng phải được kiểm định về chất lượng để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn xây dựng và đáp ứng yêu cầu an toàn, cơ sở hạ tầng.
Bước 3: Cơ quan nhà nước có ý kiến xác nhận. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét và xác nhận về việc công trình đã tuân thủ các điều kiện và yêu cầu pháp luật liên quan.
Bước 4: Xin cấp giấy phép xây dựng, điều chỉnh giấy phép hoặc điều chỉnh thiết kế tùy từng lỗi vi phạm. Tùy thuộc vào từng loại vi phạm và sai phạm cụ thể, người vi phạm sẽ xin cấp lại giấy phép xây dựng, điều chỉnh giấy phép hoặc điều chỉnh thiết kế để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật.
Cần lưu ý, hồ sơ xin cấp giấy phép xây dựng, điều chỉnh giấy phép xây dựng hoặc điều chỉnh thiết kế còn phải bổ sung thêm các giấy tờ chứng minh đã hoàn thành việc nộp phạt và số lợi bất hợp pháp theo quy định (nếu có). Điều này đảm bảo rằng việc nộp phạt và khắc phục sai phạm đã được thực hiện đầy đủ và chính xác.
Bước 5: Xem xét, cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, công trình xây dựng. Sau khi hoàn thành các thủ tục nêu trên, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét và cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở hoặc công trình xây dựng theo quy định.
Quy định này nhằm đảm bảo tuân thủ quy hoạch và các tiêu chuẩn xây dựng, bảo vệ quyền lợi của cộng đồng và đảm bảo an toàn, chất lượng công trình xây dựng. Các bước được thực hiện như trình tự để đảm bảo tính hợp lý và giám sát tốt trong quá trình xử lý vi phạm.
3. Trường hợp xây dựng nhà trái phép không phải nộp phạt
Trước đây, pháp luật có quy định về việc miễn áp dụng biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp đối với hành vi vi phạm xây dựng trước và sau một ngày cụ thể khi đề cập đến Thông tư 03/2018/TT-BXD có hiệu lực từ ngày 12/6/2018 và thay thế cho Thông tư 02/2014/TT-BXD. Cụ thể, miễn áp dụng biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp:
Theo Thông tư 03/2018/TT-BXD, miễn áp dụng biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp đối với các hành vi vi phạm xảy ra từ ngày 04/01/2008 đến trước ngày 15/01/2018, nhưng được phát hiện sau ngày 15/01/2018, hoặc đã được phát hiện trước ngày 15/01/2018 và có một trong các văn bản sau đây: Biên bản vi phạm hành chính, quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả hoặc quyết định áp dụng bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả, nếu thỏa các điều kiện sau đây:
- Không vi phạm chỉ giới xây dựng.
- Không ảnh hưởng đến các công trình lân cận.
- Không có tranh chấp.
- Xây dựng trên đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp.
- Hiện tại phù hợp với quy hoạch xây dựng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Điều kiện trên là những tiêu chí để xác định việc miễn áp dụng biện pháp buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp đối với các hành vi vi phạm xây dựng. Quy định này nhằm điều chỉnh và cải tiến việc xử lý các vi phạm xây dựng, đồng thời giúp đảm bảo tuân thủ các quy hoạch xây dựng và đảm bảo chất lượng công trình xây dựng tại Việt Nam.
Tuy nhiên, theo Quyết định 55/QĐ-BXD năm 2023 mới nhất thì kể từ ngày 28 tháng 01 năm 2022, Thông tư 03/2018/TT-BXD đã hết hiệu lực và chưa có văn bản thay thế. Do vậy, về các trường hợp xây dựng nhà trái phép được miễn nộp phạt tại thời điểm năm 2023 sẽ không còn quy định cụ thể nữa. Nội dung nêu trên sẽ mang tính chất tham khảo cho quý khách.
Xem thêm: Xây nhà nuôi chim yến trái phép thì xử lý như nào?
Luật Minh Khuê sẽ hỗ trợ giải đáp thắc mắc liên quan qua tổng đài 1900.6162 hoặc qua địa chỉ email lienhe@luatminhkhue.vn
