Phạt tiền là hình phạt chính, vừa là hình phạt bổ sung được áp dụng đối với cả người phạm tội và pháp nhân thương mại phạm tội.

Cũng giống như hình phạt tiền đối với người phạm tội, phạt tiền đối với pháp nhân thương mại phạm tội là hình phạt có tính chất kinh tế nhằm vào tài sản của pháp nhân đó, được thực hiện bằng việc buộc pháp nhân phải nộp một khoản tiền nhất định.

- Đặc điểm

+ Thứ nhất, Phạt tiền vừa là hình phạt chính, vừa là hình phạt bổ sung được áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội.

+ Thứ hai, phạt tiền là hình phạt phổ biến được ápdụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội. Vì mục tiêu hoạt động của pháp nhân thương mại chính là tìm kiếm lợi nhuận, do đó hình phạt hiệu quả nhất đối với pháp nhân thương mại là nhằm vào tài sản của pháp nhân, thông qua đó để đạt được mục đích của hình phạt là trừng trị pháp nhân, đồng thời giáo dục pháp nhân tuân theo pháp luật, ngăn ngừa pháp nhân phạm tội mới, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm. Trong 33 tội danh mà pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự, thì 33 tội danh đều có quy định hình phạt tiền là hình phạt chính (chiếm 100%), 29 tội quy định phạt tiền là hình phạt bổ sung (chiếm 87,9%).

+ Thứ ba, mức phạt tiền đối với pháp nhân thương mại được quy định tại Phần chung và Phần các tội phạm. Cụ thể:

Phần chung: Khoản 2 Điều 77 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định: “Mức tiền phạt được quyết định căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm của tội phạm và có xét đến tình hình tài chính của pháp nhân thương mại phạm tội, sự biến động của giá cả nhưng không được thấp hơn 50.000.000 đồng”.

Phần các tội phạm: Qua thống kê 33 tội danh mà pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự cho thấy: Khi là hình phạt chính, pháp nhân thương mại phải chịu mức phạt thấp nhất là 100 triệu đồng(điểm a Khoản 4 Điều 203 Bộ luật hình sự năm 2015 tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước); cao nhất là 20 tỷ đồng (điểm d Khoản 6 Điều 194 Bộ luật hình sự năm 2015 tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh). Khi là hình phạt bổ sung, mức phạt thấp nhất là 50 triệu đồng (Tội buôn lậu; Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới; Tội sản xuất, buôn bán hành cấm; Tội tàng trữ vận chuyển hàng cấm...), cao nhất là 05 tỷ đồng (Khoản 5 Điều 235 Bộ luật hình sự năm 2015; điểm c Khoản 4 Điều 300 Bộ luật hình sự năm 2015; điểm đ Khoản 6 Điều 324 Bộ luật hình sự năm 2015).

- Điều kiện áp dụng:

Theo quy định của Bộ luật Hình sự, hình phạt tiền là hình phạt chỉnh đối với 33 tộỉ danh mà pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự, do vậy khi pháp nhân thương mại phạm vào bất kỳ tội nào trong 33 tội danh đó đều có thể bị phạt tiền.

Với tư cách là hình phạt bổ sung, hình phạt tiền được quy định ở điểm cuối cùng của khoản quy định hình phạt đối với pháp nhân thương mại trong 33 Điều luật. Mức phạt tiền bổ sung cao nhất là 05 tỷ (quy định ở điểm đ khoản 5 Điều 235; điểm c khoản 4 Điều 300; điểm đ khoản 6 Điều 324 Bộ luật hình sự năm 2015).