Sử dụng nhạc remix có bị bản quyền không?

1. Thế nào là nhạc remix?

Hiểu đơn giản, remix nhạc là quá trình phối khí lại một bản nhạc gốc nhằm đáp ứng mục đích của người nghệ sĩ, tạo ra một phiên bản mới với chất lượng cao hơn. Thuật ngữ này không chỉ được sử dụng trong lĩnh vực âm nhạc mà còn áp dụng cho phim, văn học, thơ, video, nhiếp ảnh và nhiều lĩnh vực khác.

Trong quá trình remix, người ta thường điều chỉnh tốc độ, nhịp điệu, âm lượng, cao độ, cân bằng âm thanh, thời gian và nhiều yếu tố khác của bản nhạc để tạo ra một giai điệu cuốn hút, sôi động phù hợp với khẩu vị của khán giả. Bản remix có thể thay đổi nhiều thành phần âm nhạc khác nhau, tuỳ thuộc vào người remix. Điều này dẫn đến sự đa dạng và độc đáo, mỗi bản nhạc remix mang một cảm nhận riêng từ người tạo ra.

Nhạc remix tạo ra một phiên bản âm thanh mới, cuốn hút, tái tạo lại âm thanh của bản nhạc gốc nhưng với giai điệu khác. Điều này tạo ra cơ hội cho bản nhạc gốc tiếp cận được nhiều công chúng hơn. Thường thì các bản nhạc gốc được remix sẽ được phát nhiều tại các quán bar, câu lạc bộ đêm, các chương trình radio,... điều này giúp bài hát gốc được nhiều khán giả biết đến và trở nên phổ biến hơn. Khi các bản nhạc cũ, xưa được remix, chúng dễ dàng được giới trẻ tiếp cận và đón nhận, mang đến một cảm xúc mới mẻ cho người nghe. Đồng thời, việc remix cũng tạo cơ hội để những bản nhạc cổ được sống lại và duy trì sự tồn tại của chúng.

Nhiều người remix nhạc cũ cũng vì mục đích nghệ thuật. Các bài hát cổ thường có chất lượng âm thanh kém do thiết bị và công nghệ âm thanh còn hạn chế trong quá khứ. Việc remix giúp cải thiện chất lượng âm thanh của những bản nhạc đó. Làm mới một ca khúc theo phong cách remix giúp bản nhạc trở nên độc đáo, mới lạ và sôi động hơn. Điều này thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới trẻ. Thêm vào đó, việc làm mới bài hát theo cách này còn giúp phù hợp hơn với các môi trường âm nhạc khác nhau như quán bar, vũ trường, phát thanh và truyền hình.

2. Remix nhạc không xin phép có vi phạm bản quyền không?

Theo Điều 28 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, được sửa đổi bởi khoản 8 của Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022, có quy định về hành vi xâm phạm quyền tác giả. Một trong những hành vi đó là xâm phạm quyền tài sản quy định tại Điều 20 của Luật này.

Theo Điều 20 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, được sửa đổi bởi khoản 5 của Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022, có quy định về quyền tài sản của tác giả. Trong đó, quyền tài sản của tác giả bao gồm việc tạo ra tác phẩm phái sinh.

Khi tổ chức hoặc cá nhân khai thác hoặc sử dụng một phần hoặc toàn bộ các quyền được quy định tại khoản 1 của Điều này và khoản 3 của Điều 19 của Luật này, họ phải có sự cho phép của chủ sở hữu quyền tác giả và trả tiền bản quyền cũng như các quyền lợi vật chất khác (nếu có) cho chủ sở hữu quyền tác giả, trừ trường hợp được quy định tại khoản 3 của Điều này, và các Điều 25, 25a, 26, 32 và 33 của Luật này. Trường hợp làm tác phẩm phái sinh mà ảnh hưởng đến quyền nhân thân quy định tại khoản 4 của Điều 19 của Luật này, cũng phải có sự đồng ý bằng văn bản của tác giả.

Do đó, việc remix lại một bài hát có thể được xem là một tác phẩm phái sinh, thuộc vào quyền tài sản được bảo hộ của tác giả. Vì vậy, nếu một người remix lại bài hát mà không có sự cho phép của chủ sở hữu quyền tác giả và không trả tiền bản quyền cũng như các quyền lợi vật chất khác (nếu có) cho chủ sở hữu quyền tác giả, trừ trường hợp:

- Chủ sở hữu quyền tác giả không có quyền ngăn cấm tổ chức hoặc cá nhân khác thực hiện các hành vi theo quy định;

- Có các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả;

- Có các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả dành cho người khuyết tật;

- Có các trường hợp giới hạn quyền tác giả;

- Có các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền liên quan;

- Có các trường hợp giới hạn quyền liên quan.

Nếu rơi vào các trường hợp này, thì người remix lại bài hát không bị xem là xâm phạm quyền tác giả.

3. Làm thế nào để xin phép sử dụng để remix?

Việc bảo vệ bản quyền chưa bao giờ dễ dàng, đặc biệt khi bạn không có hiểu biết căn bản về tài sản sở hữu trí tuệ quan trọng này. Có nhiều vấn đề phức tạp có thể phát sinh khi bạn muốn tạo ra một video kết hợp nhiều nội dung và bản nhạc, làm video dạng parody hoặc cover lại một bài hát yêu thích của một ca sĩ nào đó và đăng lên trang cá nhân trên Youtube. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vấn đề bản quyền không chỉ đơn giản như vậy. Bước đầu tiên để xin phép sử dụng bản quyền là xác định chủ sở hữu bản quyền sở hữu trí tuệ của bản nhạc, ghi âm hoặc bài hát đó, sau đó tìm cách liên hệ và đàm phán với họ.

Vậy làm thế nào để tìm chủ sở hữu của bản nhạc hoặc bài hát đó? Thông thường, việc liên hệ với chủ sở hữu bản quyền sẽ là bước khó khăn nhất, tuy nhiên không phải là không thể nếu bạn biết cách.

Bạn có thể tìm thông tin liên hệ qua các hiệp hội như Hội Nhạc sĩ Việt Nam hoặc các trung tâm ủy quyền mà nhiều nhạc sĩ gửi tác phẩm, ví dụ như Trung tâm Bảo vệ Quyền Tác giả, để thông qua họ tiếp cận chủ sở hữu tác phẩm mà bạn muốn xin phép.

Khi đã có số liên hệ hoặc địa chỉ email, bạn cần rõ ràng nêu rõ bài hát hoặc bản nhạc mà bạn muốn sử dụng, tự giới thiệu về bản thân và giải thích mục đích sử dụng bản nhạc đó và cách bạn dự định sử dụng. Nếu bạn không có ý định sử dụng với mục đích thu lợi nhuận hoặc mục đích thương mại, bạn cần yêu cầu chủ sở hữu xác nhận bằng văn bản ký tay về điều này.

Đôi khi bạn có thể xin phép sử dụng miễn phí, nhưng nếu bạn muốn sử dụng với mục đích kiếm lợi nhuận, bạn sẽ phải trả phí cho chủ sở hữu.

4. Xử phạt đối với hành vi làm nhạc remix không xin phép tác giả, chủ sở hữu tác phẩm

Việc tạo bản Remix và chia sẻ trên các mạng xã hội được coi là việc sử dụng tác phẩm, và khi sử dụng, người tạo Remix phải xin phép và trả thù lao cho tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm. Trường hợp không xin phép hoặc không trả thù lao theo quy định, việc tạo bản Remix sẽ được coi là vi phạm quyền tác giả, và sẽ bị xử lý vi phạm như sau:

Trách nhiệm hành chính:

Theo Điều 10 của Nghị định 131/2013/NĐ-CP và Khoản 2 Điều 3 của Nghị định 28/2017/NĐ-CP, hình thức xử lý hành chính đối với việc xâm phạm tác phẩm được quy định như sau:

- Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi tự ý sửa chữa, cắt xén tác phẩm gây hại cho danh dự và uy tín của tác giả.

- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi xuyên tạc tác phẩm gây hại cho danh dự và uy tín của tác giả.

Ngoài ra, có các biện pháp khắc phục hậu quả như sau:

- Buộc phải chỉnh sửa công khai thông tin sai lệch trên phương tiện truyền thông công cộng về hành vi vi phạm như quy định trong Khoản 1 và Khoản 2 của Điều này.

- Buộc phải xóa bỏ bản sao tác phẩm vi phạm trên môi trường mạng và các nền tảng kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tài sản vi phạm đối với hành vi vi phạm như quy định trong Khoản 1 và Khoản 2 của Điều này.

Trách nhiệm dân sự:

Khi hành vi xâm phạm quyền gây thiệt hại cho tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm chính, người vi phạm sẽ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định của Bộ Luật Dân sự năm 2015.

Để tìm hiểu thêm thông tin liên quan, mời quý bạn đọc cùng tham khảo bài viết sau đây: Những trường hợp bị coi là vi phạm bản quyền tác giả về hoạt động kinh doanh trên internet? 

Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Minh Khuê liên quan đến vấn đề: Sử dụng nhạc remix có bị bản quyền không? Mọi thắc mắc chưa rõ hay có nhu cầu hỗ trợ vấn đề pháp lý khác, quý khách hàng vui lòng liên hệ với bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline: 1900.6162 hoặc gửi yêu cầu tư vấn qua email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ và giải đáp kịp thời. Xin trân trọng cảm ơn quý khách hàng đã quan tâm theo dõi bài viết của Luật Minh Khuê.