1. Tìm hiểu chung về quả tầm bóp
1.1 Nguồn gốc của quả tầm bóp
Cây tầm bóp, với tên khoa học là Physalis angulata, là một loài cây thân thảo thuộc họ cà. Nguồn gốc của cây tầm bóp có thể được truy vết về các nước châu Mỹ trong vùng nhiệt đới. Tại Việt Nam, cây tầm bóp còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau theo từng vùng miền như cây bôm bốp, thù lù, bùm bụp hay cây lồng đèn. Cây tầm bóp thích hợp sống ở vùng có khí hậu nhiệt đới. Chúng thường mọc dại dọc theo hai bên đường đi, bờ ruộng, trong vườn hoặc các khu đất hoang. Với Việt Nam là một quốc gia nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới, cây tầm bóp được tìm thấy phổ biến ở khắp mọi nơi trong đất nước. Vào những ngày hè nóng nực, trẻ em thường hái quả tầm bóp để ăn vì vị ngọt thanh của nó. Trái tầm bóp có hình dạng giống như quả cà chua nhỏ, được bao bọc bởi vỏ ngoài màu vàng cam và có những lớp màng che phủ. Khi chín, quả tầm bóp có hương vị ngọt và chua thanh, tạo nên một trải nghiệm độc đáo cho người thưởng thức. Ngoài việc được sử dụng làm thực phẩm, cây tầm bóp còn có giá trị trong y học cổ truyền. Nhiều phương pháp dân gian sử dụng các bộ phận của cây như lá, quả và rễ để chữa bệnh. Theo y học cổ truyền, cây tầm bóp có tính mát, có tác dụng giải nhiệt, giảm đau và chữa các vấn đề về tiêu hóa. Lá tầm bóp cũng có thể được sử dụng như một loại rau ăn hằng ngày, thường được dùng trong các món canh, xào và salad. Với những giá trị đa dạng và tiềm năng phát triển, cây tầm bóp đã được đưa vào khai thác nông nghiệp. Hiện nay, người ta trồng cây tầm bóp theo phương pháp chăm sóc và thu hoạch hợp lý để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ và sử dụng trong y học. Việc khai thác nông nghiệp đã giúp cây tầm bóp trở thành một nguồn thu nhập quan trọng và không còn là một cây dại hoặc quả dại mà trẻ em chỉ ưa thích hái vui chơi.
1.2 Đặc điểm của quả tầm bóp
Cây tầm bóp có những đặc điểm sau:
- Cây thân thảo: Cây tầm bóp là một loại cây thân thảo, có thể đạt chiều cao trung bình từ 50 đến 90 cm. Thân cây tầm bóp thường có nhiều cành và mọc rủ xuống.
- Lá cây tầm bóp: Lá của cây tầm bóp có màu xanh, hình bầu dục, có độ dài khoảng 0.3 cm và chiều rộng từ 0.2 đến 0.4 cm. Các lá mọc theo kiểu so le và nối liền với thân bằng một cuống lá dài từ 0.15 đến 0.3 cm. Lá cây tầm bóp có thể phân thành nhiều thùy hoặc không phụ thuộc vào cụm hoa.
- Hoa cây tầm bóp: Hoa tầm bóp có màu trắng với nhụy vàng và gồm 5 cánh hoa. Cuống hoa mảnh, mọc đơn độc và hoa có hình dạng chuông. Đài hoa của cây tầm bóp có màu xanh và bề mặt bị bao phủ bởi lớp lông tơ mịn.
- Quả cây tầm bóp: Quả tầm bóp có thể mọc quanh năm và có đặc điểm là quả mọng, hình tròn và bề mặt nhẵn. Quả cây tầm bóp khi còn tươi có màu xanh, nhưng khi chín thì chuyển sang màu đỏ hoặc cam. Bên ngoài quả cây tầm bóp có một lớp đài bảo vệ giống như một cái túi. Khi bóp quả, nó tạo ra tiếng kêu lốp bốp đặc trưng.
- Hạt cây tầm bóp: Mỗi quả tầm bóp chứa rất nhiều hạt nhỏ li ti có hình thận. Những hạt này có thể được sử dụng để trồng cây mới hoặc sử dụng trong các quy trình liên quan đến y học cổ truyền.
Những đặc điểm trên giúp nhận biết và phân loại cây tầm bóp trong tự nhiên. Đồng thời, chúng cũng tạo nên sự đa dạng về hình dạng và màu sắc cho cây, làm cho nó trở thành một loài cây đáng chú ý trong cả môi trường tự nhiên và nông nghiệp.
1.3 Thành phần hóa học của cây tầm bóp
Theo kết quả phân tích, các nhà khoa học đã xác định được nhiều thành phần hóa học tồn tại trong thân và quả của cây tầm bóp. Dưới đây là một số thành phần chính:
- Thân cây tầm bóp: Thân cây tầm bóp chứa các hợp chất như Physalin A-D, Physagulin A-G và một số alkaloid. Physalin A-D và Physagulin A-G là nhóm các hợp chất có hoạt tính sinh học được tìm thấy trong cây tầm bóp. Các alkaloid là một loại hợp chất hữu cơ có tính chất bazơ và thường được tìm thấy trong nhiều loài thực vật.
- Quả tầm bóp: Quả tầm bóp chứa nước, chất béo, chất xơ, protein, đường, Vitamin C và các khoáng chất như lưu huỳnh, sắt, kẽm, magiê, canxi, phospho, clo và natri. Ngoài ra, quả tầm bóp cũng có chứa một số chất chống oxy hóa và axit hữu cơ.
Cây tầm bóp không chứa độc tính và có vị đắng, tính mát. Riêng quả tầm bóp có tính bình và vị chua nhẹ. Đặc điểm này làm cho cây tầm bóp trở thành một nguồn thực phẩm và dược liệu quan trọng trong y học cổ truyền.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng cây tầm bóp cho mục đích y học cần được thực hiện dưới sự giám sát và chỉ định của chuyên gia y tế hoặc người có kiến thức và kinh nghiệm về cây thuốc.
2. Tác dụng của quả Tầm bóp?
Cây tầm bóp có vị đắng và tính mát, và được y học cổ truyền sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc trị ho nhiều đàm, tiểu đường và mụn nhọt ở vú. Tất cả các bộ phận của cây tầm bóp, bao gồm rễ, thân, lá và quả, đều có thể được sử dụng. Quả tầm bóp có tính bình và vị chua nhẹ. Theo thông tin từ website Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, quả của cây tầm bóp có hình dạng mọng, tròn và bề mặt nhẵn. Lúc chưa chín, quả thường có màu xanh, sau khi chín thì chuyển sang màu đỏ hoặc cam. Bên ngoài quả có một lớp đài bảo vệ giống như cái túi, khi bóp nó tạo ra tiếng kêu lốp bốp. Trong mỗi quả, có nhiều hạt nhỏ li ti có hình thận. Website Bệnh viện Đa khoa Medlatec cũng cung cấp thông tin về thành phần chính của quả tầm bóp, bao gồm chất xơ, chất béo, protein, đường, Vitamin C và các khoáng chất như lưu huỳnh, sắt, kẽm, magie, canxi, photpho, clo, natri, và nhiều chất khác. Trong thân cây tầm bóp, có chứa các hợp chất như Physalin A-D, Physagulin A-G và một số alkaloid.
Ăn quả tầm bóp có thể giúp bổ sung vitamin C, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh Scorbut. Bệnh Scorbut là tình trạng thiếu hụt vitamin C, và có biểu hiện chính là chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da hoặc lâu lành tổn thương. Cây tầm bóp có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô để sử dụng trong các bài thuốc và chế phẩm y học cổ truyền. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế trước khi sử dụng cây tầm bóp cho mục đích điều trị hoặc chăm sóc sức khỏe.
3. Giá của quả Tầm bóp
Trong thời gian gần đây, quả tầm bóp đã trở thành một mặt hàng được ưa chuộng và có sự phổ biến trên thị trường. Giá cả của quả tầm bóp cũng đã tăng lên một mức đáng kể. Theo thông tin cung cấp, giá của quả tầm bóp có thể lên đến 400.000 đồng/kg. Điều này có thể do nhiều yếu tố như sự khan hiếm, tăng nhu cầu và mức độ phổ biến của sản phẩm. Các siêu thị nổi tiếng như Bách Hóa Xanh và BIG cung cấp quả tầm bóp theo từng túi 100 gram và giá bán là 39.000 đồng/100 gram, tương đương với 390.000 đồng/kg. Ngoài ra, quả tầm bóp nhập khẩu từ Mỹ hoặc Nam Mỹ có giá khoảng 340.000 đồng/kg. Các sản phẩm tầm bóp đa dạng như quả tươi, mứt, sấy, cốt nước... cũng rất được ưa chuộng trên thị trường. Khách hàng có nhiều lý do khác nhau khi mua quả tầm bóp. Một số người mua để tìm lại ký ức tuổi thơ, vì quả tầm bóp có hương vị giống những quả tầm bóp mọc hoang. Trong khi đó, một nhóm khách nước ngoài hoặc người Việt từng sống ở nước ngoài chọn quả tầm bóp vì lợi ích cho sức khỏe. Quả tầm bóp được cho là có khả năng chữa trị nhiều bệnh và cung cấp các loại vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Tuy nhiên, giá cả của quả tầm bóp có thể thay đổi theo thời gian và địa điểm mua hàng. Để biết thông tin chính xác và cập nhật về giá của quả tầm bóp, nên tham khảo các nguồn mua hàng địa phương hoặc liên hệ với các cửa hàng, siêu thị để có thông tin chi tiết và chính xác nhất.
