Tiền thưởng (Incentive) là gì ?

1. Tiền thưởng (Incentive) là loại tiền gì?

Tiền thưởng hay tên tiếng Anh là Incentive là tiền thưởng khích lệ, khuyến khích các nhân viên có thành tích, năng suất làm việc cao. Tiền thưởng này có thể phát sinh để chi trả cho những nhân viên có thành tích làm việc tốt, đem lại giá trị lợi nhuận cho công ty, doanh nghiệp. Như vậy, tiền thưởng (Incentive) là một trong các loại phần thưởng khuyến khích cho nhân viên khi làm việc tốt hơn mức bình thường. 

Về mặt cắt nghĩa thì Incentive có nghĩa là khuyến khích, có thể được hiểu sự khuyến khích này nhằm để thúc đẩy cá nhân, chủ thể thực hiện một hành vi, hành động nào đó. Về mặt kinh tế tiền thưởng (Incentive) là một khoản tiền không bắt buộc vì nó mang tính khuyến khích, khích lệ để đổi lại cho việc hành động theo một cách nhất định nào đó. Tiền thưởng này là một dạng phần thưởng vật chất như tiền bạc đây cũng là một cách để ghi nhận sự đóng góp, thành tích vượt trội của nhân viên, người lao động.

Về bản chất tiền thưởng sẽ mang đến sự tích cực là sự động viên kịp thời đến những đối tượng được nhận tiền thưởng. Tiền thưởng khuyến khích cũng sẽ gián tiếp tạo động lực cho nhân viên và khuyến khích họ tăng năng suất lao động hay làm việc có hiệu quả hơn. Ngoài ra, tiền thưởng khuyến khích này cũng là công cụ hữu hiệu cho các nhà quản lý, điều hành doanh nghiệp để có thể thực hiện các chính sách phúc lợi đối với nhân viên hay người lao động hoặc cụ thể hơn là để giữ chân người lao động. Các công ty, doanh nghiệp nên tạo tiền thưởng cho nhân viên, đối tác như một khoản tiền khích lệ mang lại sự thoải mái, hài lòng cũng là sự công nhận sự cống hiến, đóng góp của họ cho doanh nghiệp và mục đích sâu xa hơn là đạt được các mục tiêu sản xuất, kinh doanh theo đúng như kỳ vọng, mong đợi của chủ doanh nghiệp.

Vì tiền thưởng (Incentive) là phần thưởng khuyến khích, không mang tính bắt buộc nên cũng sẽ không có cơ chế rõ ràng để xử lý nếu có phát sinh tranh chấp. Nhưng để tránh tình trạng bất lợi này và cũng là để tránh việc không công bằng, công khai, minh bạch trong tiền lương, thưởng để tạo cơ chế thống nhất, đồng thuận trong mỗi doanh nghiệp. Sự không minh bạch sẽ làm mất cơ chế công bằng, rất dễ gây ra tình trạng thiên vị, gây thiệt thòi và có thể gây chia rẽ nội bộ trong chính doanh nghiệp. Tiền thưởng này sẽ là một khoản bổ sung thêm cho người nhận ngoài các chi phí cố định khác như lương, phụ cấp khác của họ.

Mặt khác theo quy định tại Điều 104 của Bộ luật Lao động năm 2019 có quy định về Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động. Để thưởng cho người lao động thì người sử dụng lao động sẽ căn cứ vào quy chế thưởng do chính người sử dụng lao động ban hành theo trình tự quy định của pháp luật.

Nhưng tiền thưởng trên sẽ chỉ phát sinh trong mối quan hệ lao động, tức là trong mối quan hệ giữa người sử dụng lao động và người lao động. Còn tiền thưởng (Incentive) mang nghĩa rộng hơn vì nó chỉ là phần thưởng khuyến khích có thể hướng đến các chủ thể khác ngoài mối quan hệ lao động thông thường được quy định trong bộ luật lao động.

Ngoài nội dung trên, quý khách hàng có thể tham khảo bài viết tại địa chỉ sau: Thưởng là gì ? Tiền thưởng là gì ? Quy định pháp luật về tiền thưởng.

2. Các hình thức của tiền thưởng (Incentive).

Tiền thưởng khuyến khích cơ bản sẽ tồn tại dưới dạng vật chất, tiền tệ có thể thông qua cách thức là trao trực tiếp đến cá nhân, người lao động hoặc thông qua phương thức giao dịch trực tuyến của các tổ chức tín dụng. Ngoài ra tiền thưởng cũng có thể tồn tại dưới các hình thức khác mà không phải tiền mặt như các phần quà, vocher có giá trị tương ứng hoặc quy đổi ra bất cứ hàng hóa, dịch vụ nào đó theo nhu cầu, kế hoạch thưởng hoặc trao đổi của các bên. 

Tuy nhiên nếu tiền thưởng tồn tại dưới dạng vật chất là tiền mặt cũng sẽ có những lợi ích và mặt nhược điểm riêng. Ví dụ nếu phần thưởng khuyến khích chỉ là tiền mặt sẽ khiến nhân viên, người lao động sẽ bị lệ thuộc, tạo gánh nặng cho ngân sách, tài chính của doanh nghiệp. Mặt tốt của nó là tạo sự động lực, tính khích lệ tác động ngay đến mỗi cá nhân, người lao động của doanh nghiệp nhưng về lâu dài nó sẽ trở thành chế độ là văn hóa của doanh nghiệp hoặc sẽ trở thành điều kiện để nhân viên cố gắng, cống hiến cho doanh nghiệp. Điều mà ngay cả khi doanh nghiệp không phát sinh tiền thưởng thì nhân viên cũng phải thực hiện thì nay sẽ phải đánh đổi bằng một khoản lợi ích nào đó. Tiền thưởng đó vô hình chung lại quyết định đến cả thái độ, hành vi và sâu xa hơn là quyết đánh đến năng suất, hiệu quả chất lượng của công việc. Chưa kể đến các yếu tố lạm phát, trượt giá thì tiền thưởng này cũng phải đặt trong mô hình phát triển theo đường thẳng, tức là sẽ phải tăng lên theo thời gian. 

Nhiều doanh nghiệp còn áp dụng các hình thức thưởng bằng các giấy tờ có giá hay quyền ưu tiên trong giao dịch thanh toán. Các giấy tờ có giá như cổ phiếu, chứng chỉ hoặc quyền mua lại cổ phiếu với giá ưu đãi (ESOP) đối với cán bộ, công nhân viên có thâm niên, có thành tích lao động, sản xuất tốt đóng góp vào hoạt động kinh doanh của công ty. Hoặc phần thưởng này có thể tồn tại dưới dạng hữu hình như các buổi trao đổi nâng cao trình độ, nhận thức, cách sống, thay đổi các trang thiết bị không chỉ phục vụ cho mỗi cá nhân người được nhận thưởng mà còn cho toàn bộ, tập thể người lao động trong cùng bộ phận người nhận thưởng tạo tính chia sẻ, mang lại sự lan tỏa đến các nhân viên. 

Ngoài các hình thức tiền thưởng chủ yếu sẽ ở dạng vật chất (cụ thể như tiền mặt) nhưng ngoài ra còn có các hình thức tiền thưởng như trên, các doanh nghiệp còn có thể thực hiện các hình thức khác, tùy theo các điều kiện và yêu cầu thực tế của hoạt động sản xuất kinh doanh. 

3. Nội dung của tiền thưởng (Incentive)

Nguồn tiền của khoản tiền thưởng khuyến khích thông thường đến từ tài chính của chính doanh nghiệp hoặc chính từ lợi nhuận, doanh thu của chính nhân viên cá nhân đó trong việc sản xuất kinh doanh đã thu được.

Mức tiền thưởng sẽ căn cứ vào các điều kiện và các chỉ tiêu để có thể đưa ra mức tiền thưởng sao cho phù hợp, hợp lý với cả phía người lao động và doanh nghiệp. Nhưng mức tiền thưởng này cao hay thấp phụ thuộc vào nguồn tiền thưởng và mức độ quan trọng khuyến khích của từng loại công việc.

Điều kiện để được nhận khoản tiền thưởng này là là phải đáp ứng các tiêu chí, chuẩn mực để được nhận khoản tiền đó. Ví dụ có thể là một mức KPI nào đó hoặc một mức doanh thu, lợi nhuận cụ thể, tối thiểu để được nhận khoản tiền thưởng đấy. Hoặc cũng có thể chỉ là khoản tiền thưởng mang tính khuyến khích, đột xuất để động viên, khích lệ người lao động, đối tác trong việc để hợp tác, giao kết để thực hiện công việc sản xuất, kinh doanh với doanh nghiệp mình.

Như vậy, khoản tiền thưởng (Incentive) có thể là khoản tiền nhỏ thưởng cho một cá nhân, tập thể nào đó để khuyến khích, tạo động lực cho họ tiếp tục hợp tác, giao dịch với mình. Khoản tiền này có thể họ biết trước kế hoạch và cố gắng để nhận được khoản tiền thưởng hoặc cũng có thể họ không biết trước do phía doanh nghiệp thưởng đột xuất không thông báo trước để tạo sự bất ngờ, động lực làm việc cho người nhận.

Nội dung của khoản tiền thưởng sẽ bao gồm các nội dung là số lượng (hay số tiền hoặc giá trị thưởng), lý do được nhận tiền thưởng, chủ thể được nhận tiền thưởng, yêu cầu hoặc các thông tin khác kèm theo (nếu có).

Trên đây là bài tư vấn của chúng tôi, mọi thắc mắc quý khách hàng xin vui lòng liên hệ số Hotline 1900.6162 để được giải đáp. Xin chân thành cảm ơn!