Mục lục bài viết
1. Cơ sở pháp lý
Cơ sở pháp lý về các đối tượng được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí được quy định tại các văn bản pháp luật chính sau:
- Luật Bảo hiểm y tế số 25/2008/QH12 (sửa đổi, bổ sung 2014):
Đây là văn bản pháp lý nền tảng quy định về bảo hiểm y tế ở Việt Nam. Luật này xác định các nguyên tắc, đối tượng tham gia, quyền lợi và nghĩa vụ của người tham gia BHYT, cũng như các nhóm đối tượng được hưởng BHYT miễn phí hoặc hỗ trợ phí BHYT từ Nhà nước. - Nghị định số 146/2018/NĐ-CP ngày 17/10/2018:
Nghị định này quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế, trong đó có quy định cụ thể về các nhóm đối tượng được Nhà nước cấp thẻ BHYT miễn phí. Những đối tượng này bao gồm: người có công với cách mạng, người thuộc hộ nghèo, người cao tuổi, trẻ em dưới 6 tuổi, người dân tộc thiểu số tại vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, và một số đối tượng khác. - Nghị định số 105/2014/NĐ-CP ngày 15/11/2014:
Nghị định này quy định về bảo hiểm y tế đối với các đối tượng đặc biệt như cựu chiến binh, người hưởng chế độ trợ cấp bảo trợ xã hội, người thuộc hộ gia đình nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, học sinh sinh viên, và các nhóm đối tượng khác được Nhà nước hỗ trợ hoặc miễn phí cấp thẻ BHYT. - Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/06/2021 của Thủ tướng Chính phủ:
Quyết định này điều chỉnh danh sách các xã, phường thuộc diện đặc biệt khó khăn. Điều này ảnh hưởng đến đối tượng dân tộc thiểu số sinh sống tại các vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn, quy định cụ thể về việc cấp thẻ BHYT miễn phí cho những người này. - Thông tư số 30/2020/TT-BYT ngày 31/12/2020 của Bộ Y tế:
Thông tư này hướng dẫn thực hiện BHYT đối với các nhóm đối tượng khác nhau, trong đó nêu rõ quyền lợi và cách thức cấp thẻ BHYT cho người thuộc diện hưởng miễn phí hoặc hỗ trợ phí từ ngân sách Nhà nước. - Các Nghị quyết của Quốc hội về chính sách an sinh xã hội:
Những Nghị quyết này, thường xuyên được Quốc hội ban hành hoặc cập nhật, sẽ quy định cụ thể từng đối tượng cụ thể trong các chương trình hỗ trợ cấp thẻ BHYT miễn phí, đặc biệt trong bối cảnh thay đổi kinh tế-xã hội và chính sách của Nhà nước.
2. Các đối tượng được cấp thẻ BHYT miễn phí
Theo quy định hiện hành tại Luật Bảo hiểm y tế và các văn bản hướng dẫn liên quan, có nhiều đối tượng được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí. Dưới đây là các nhóm chính:
Người có công với cách mạng và thân nhân là nhóm đầu tiên được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí. Những người này bao gồm cựu chiến binh, bà mẹ Việt Nam anh hùng, thương binh, bệnh binh và những người tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thân nhân của người có công với cách mạng cũng được bảo đảm quyền lợi này. Chính sách này nhằm tri ân và hỗ trợ các cá nhân đã hy sinh, đóng góp cho độc lập, tự do của đất nước, giúp họ được chăm sóc sức khỏe một cách tốt nhất.
Người nghèo và các đối tượng thuộc hộ nghèo là nhóm tiếp theo được hưởng chế độ BHYT miễn phí. Theo quy định của Chính phủ, người thuộc hộ nghèo, người dân tộc thiểu số sống ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, cũng như người thuộc diện bảo trợ xã hội, đều được cấp thẻ BHYT miễn phí. Nhóm này bao gồm những cá nhân có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, không có điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế, do đó chính sách miễn phí BHYT là một biện pháp quan trọng giúp bảo đảm an sinh xã hội và nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Trẻ em dưới 6 tuổi được hưởng thẻ bảo hiểm y tế miễn phí không phân biệt hoàn cảnh gia đình. Chính sách này giúp mọi trẻ em, dù giàu hay nghèo, đều được tiếp cận với các dịch vụ y tế cơ bản. Điều này không chỉ bảo đảm quyền lợi của trẻ em mà còn giúp cải thiện sức khỏe cho thế hệ tương lai, bảo vệ quyền lợi của trẻ nhỏ trong các trường hợp ốm đau, bệnh tật. Nhờ thẻ BHYT, các em có thể được khám chữa bệnh miễn phí tại các cơ sở y tế trên toàn quốc.
Người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên cũng thuộc đối tượng được cấp thẻ BHYT miễn phí. Nhóm này bao gồm những người già yếu không thuộc diện nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hoặc trợ cấp hằng tháng của Nhà nước. Việc miễn phí BHYT cho người cao tuổi giúp họ giảm bớt gánh nặng tài chính khi phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe tuổi già, đồng thời bảo đảm rằng họ có thể tiếp cận các dịch vụ y tế cần thiết trong những năm cuối đời.
Học sinh, sinh viên và trẻ em thuộc hộ nghèo, cận nghèo được cấp thẻ BHYT miễn phí hoặc hỗ trợ phí. Đối với học sinh và sinh viên thuộc các hộ gia đình khó khăn, chính sách BHYT giúp họ có thể tiếp cận dịch vụ y tế mà không phải lo lắng về chi phí. Điều này góp phần bảo đảm rằng các em có sức khỏe tốt để tiếp tục học tập và phát triển.
Cuối cùng, người tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ cũng được hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ phí bảo hiểm. Những người thuộc diện này không thuộc các nhóm được cấp thẻ miễn phí, nhưng họ được Nhà nước hỗ trợ một phần phí BHYT tùy theo hoàn cảnh. Điều này khuyến khích mọi người tham gia bảo hiểm y tế, giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và giảm gánh nặng tài chính khi có sự cố về sức khỏe.
3. Điều kiện để được cấp thẻ BHYT miễn phí
Để được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí, các đối tượng cần đáp ứng các điều kiện cụ thể như sau:
Người có công với cách mạng và thân nhân: Đối tượng này bao gồm các cựu chiến binh, thương binh, bệnh binh, bà mẹ Việt Nam anh hùng và các đối tượng có liên quan được hưởng chế độ ưu đãi theo quy định của pháp luật. Để đủ điều kiện được cấp thẻ BHYT miễn phí, người có công phải được xác nhận theo danh sách và hồ sơ được cơ quan chức năng quản lý. Thân nhân của những người có công cũng cần được xác nhận đúng danh sách và các tiêu chuẩn quy định để nhận thẻ miễn phí.
Người thuộc hộ nghèo và bảo trợ xã hội: Đối với người thuộc hộ nghèo, họ phải được xác nhận theo tiêu chuẩn nghèo do Chính phủ quy định, với việc danh sách hộ nghèo được các cơ quan chức năng ở địa phương lập và cập nhật thường xuyên. Người dân tộc thiểu số sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn cũng phải đáp ứng các tiêu chí về vùng địa lý và tình trạng kinh tế để được cấp thẻ miễn phí. Các đối tượng thuộc diện bảo trợ xã hội, như người cao tuổi không có thu nhập hoặc người khuyết tật nặng, cần được cơ quan chức năng xác nhận về tình trạng bảo trợ xã hội của mình. Trẻ em dưới 6 tuổi sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí chỉ cần cung cấp giấy khai sinh.
Người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên: Để nhận thẻ BHYT miễn phí, người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên phải không nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hoặc trợ cấp hằng tháng từ Nhà nước. Họ cần được xác nhận tuổi tác và tình trạng thu nhập từ cơ quan chức năng để hoàn tất thủ tục nhận thẻ BHYT.
Học sinh, sinh viên thuộc hộ nghèo, cận nghèo: Các em học sinh và sinh viên thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo cần được xác nhận tình trạng kinh tế của gia đình từ cơ quan chức năng địa phương. Sau khi được xác nhận, họ đủ điều kiện nhận thẻ BHYT miễn phí hoặc hỗ trợ một phần phí.
Người tham gia BHYT tự nguyện được hỗ trợ: Những người tham gia BHYT tự nguyện và thuộc các diện chính sách như hộ cận nghèo hoặc dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn có thể được Nhà nước hỗ trợ một phần phí. Điều này yêu cầu họ phải đáp ứng các tiêu chí đặc biệt và được xác nhận theo quy định.
Những điều kiện này nhằm bảo đảm rằng các đối tượng yếu thế trong xã hội có thể tiếp cận dịch vụ y tế một cách công bằng mà không bị rào cản tài chính.
4. Thủ tục đăng ký và cấp thẻ BHYT miễn phí
Quy trình cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí:
- Chuẩn bị hồ sơ:
- Người có công với cách mạng: Hồ sơ chứng minh quyền lợi từ cơ quan quản lý người có công.
- Người thuộc hộ nghèo và bảo trợ xã hội: Giấy tờ chứng minh tình trạng hộ nghèo hoặc bảo trợ xã hội.
- Trẻ em dưới 6 tuổi: Giấy khai sinh.
- Người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên: Giấy tờ chứng minh độ tuổi và tình trạng không nhận trợ cấp.
- Học sinh, sinh viên thuộc hộ nghèo, cận nghèo: Giấy tờ chứng minh tình trạng kinh tế.
- Người tham gia BHYT tự nguyện được hỗ trợ: Giấy tờ chứng minh thuộc diện hưởng chính sách hỗ trợ.
- Nộp hồ sơ:
Đưa hồ sơ đến UBND xã, phường, cơ quan bảo hiểm xã hội cấp huyện, hoặc cơ quan quản lý người có công tùy theo từng đối tượng. - Xác nhận hồ sơ:
Cơ quan chức năng kiểm tra và xác nhận tính hợp lệ của hồ sơ. - Cấp thẻ BHYT:
Sau khi hồ sơ được xác nhận, cơ quan chức năng cấp thẻ BHYT miễn phí hoặc hỗ trợ phí cho đối tượng. - Nhận thẻ BHYT:
Thẻ BHYT được phát trực tiếp cho đối tượng hoặc qua cơ quan đại diện, tùy theo quy định của địa phương.
Trên đây là toàn bộ thông tin mà chúng tôi đưa ra về vấn đề này, quý khách có thể tham khảo thêm bài viết liên quan cùng chủ đề của Luật Minh Khuê như: Mua bảo hiểm y tế cần giấy tờ gì? Mua BHYT tự nguyện ở đâu? Nếu quý khách có nhu cầu cần tư vấn pháp luật liên quan thì hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 19006162 hoặc email lienhe@luatminhkhue.vn. Trân trọng./.