1. Chất thải rắn sinh hoạt là gì?

Theo quy định của Điều 3 trong Luật Bảo vệ Môi trường 2020, khoản 18 và 19 đã xác định định nghĩa của chất thải và chất thải rắn như sau:

- Chất thải được định nghĩa là bất kỳ vật chất nào ở dạng rắn, lỏng, khí hoặc dạng khác, được loại bỏ từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc các hoạt động khác.

- Chất thải rắn được mô tả như chất thải ở dạng rắn hoặc bùn thải.

Hiện nay, theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường 2020, đã xác định và liệt kê một số loại chất thải rắn cụ thể như chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp thông thường, chất thải rắn y tế, và chất thải rắn nguy hại. Trong đó, chất thải rắn sinh hoạt, hay còn gọi là rác sinh hoạt, là loại chất thải rắn phát sinh từ các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người.

 

2. Triển khai thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt chậm nhất đến 31/12/2024

Công việc quản lý chất thải rắn sinh hoạt đã được điều chỉnh theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP, chi tiết hóa một số điều của Luật trên. Để thực hiện hướng dẫn của Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư 02/2022/TT-BTNMT, tập trung vào việc quy định các nội dung sau:

(1) Yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường đối với các điểm tập kết, trạm trung chuyển chất thải rắn sinh hoạt.

(2) Yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường đối với phương tiện vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.

(3) Tiêu chí về công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

(4) Quy định về giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

(5) Hình thức thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt, bao gồm cả theo khối lượng hoặc thể tích chất thải.

(6) Phương pháp định giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt áp dụng đối với nhà đầu tư và những tổ chức cung cấp dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

(7) Quy định về quy trình đóng bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt sau khi kết thúc hoạt động.

Những quy định này giúp cụ thể hóa và hướng dẫn việc thực hiện các quy tắc quản lý chất thải rắn sinh hoạt, đảm bảo rằng mọi bước trong quá trình quản lý chất thải này đều tuân thủ theo các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường.

Để thực hiện chỉ đạo của Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020, đặc biệt là khoản 5 Điều 79, về hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phát hành "Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt". Hướng dẫn này nhằm định rõ các loại chất thải rắn sinh hoạt, đồng thời phân loại chúng thành 3 nhóm chính, theo quy định tại Khoản 1 Điều 75 Luật Bảo vệ Môi trường, bao gồm:

(1) Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế.

(2) Chất thải thực phẩm.

(3) Chất thải rắn sinh hoạt khác.

Để triển khai quy định về phân loại chất thải rắn sinh hoạt ở cấp địa phương, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện các nhiệm vụ sau:

- Nghiên cứu và áp dụng Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt để xây dựng kế hoạch và triển khai hoạt động phân loại chất thải từ hộ gia đình và cá nhân trên địa bàn, đảm bảo tuân thủ các quy định của Luật Bảo vệ Môi trường và các văn bản hướng dẫn thực hiện. Trong đó, chú ý đến:

  + Thúc đẩy tái sử dụng và tái chế chất thải để tối đa hóa giá trị và kéo dài vòng đời của sản phẩm.

  + Khuyến khích cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân tham gia chương trình tái chế và xử lý chất thải theo quy định của pháp luật, nhằm giảm thiểu lượng chất thải cần xử lý.

  + Phân loại chất thải rắn sinh hoạt phải phù hợp với hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường, công nghệ xử lý hiện có, điều kiện tự nhiên, và yêu cầu của quy hoạch cấp tỉnh và quốc gia về quản lý chất thải.

  + Tận dụng nguồn lực tài chính của địa phương để hỗ trợ việc triển khai phân loại chất thải một cách hiệu quả.

- Tổ chức tuyên truyền và phổ biến thông tin về việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt cho cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân. Đồng thời, triển khai thực hiện quy định về phân loại chất thải rắn sinh hoạt, với mục tiêu chậm nhất là trước ngày 31/12/2024.

 

3. Ban hành hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt

Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa ban hành Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt, đánh dấu một bước quan trọng trong quản lý môi trường. Theo đó, đến cuối năm sau, tất cả các địa phương trên toàn quốc đều bắt buộc thực hiện quy trình phân loại rác tại nguồn, và việc không tuân thủ sẽ bị xử phạt.

Hướng dẫn này cung cấp một cơ sở chính xác và chi tiết về phân loại chất thải rắn sinh hoạt, nhằm tối đa hóa khả năng nhận diện các loại chất thải phát sinh từ hộ gia đình và cá nhân. Theo đúng quy định của Khoản 1 Điều 75 Luật Bảo vệ Môi trường 2020, chất thải được phân loại thành 3 nhóm chính:

- Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế: Gồm 8 nhóm con bao gồm giấy thải, nhựa thải, kim loại thải, thuỷ tinh thải, vải, đồ da, đồ gỗ, cao su, thiết bị điện, điện tử thải bỏ.

- Chất thải thực phẩm: Được chia thành 2 nhóm con bao gồm thức ăn thừa, thực phẩm hết hạn sử dụng; các loại rau, củ, quả, trái cây và các phần thải bỏ sau khi sơ chế, chế biến món ăn; sản phẩm bỏ đi từ thịt gia súc, gia cầm; thủy, hải sản.

- Chất thải rắn sinh hoạt khác: Chia thành 3 nhóm con bao gồm chất thải nguy hại, chất thải cồng kềnh, chất thải khác còn lại.

Hướng dẫn này không chỉ nhấn mạnh vào việc tạo ra một hệ thống phân loại chất thải hiệu quả mà còn khuyến khích việc tái sử dụng, tái chế chất thải để giảm thiểu lượng chất thải cần xử lý, đồng thời đảm bảo rằng việc phân loại được thực hiện phù hợp với hạ tầng và điều kiện tự nhiên của từng địa phương.

Đối với việc tổ chức thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đưa ra các hướng dẫn và lưu ý cho Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khi xem xét và ban hành quy định chi tiết về việc này. Các nội dung lưu ý bao gồm các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, và triển khai phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại địa phương.

Bộ đề xuất UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nghiên cứu và áp dụng Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt để xây dựng kế hoạch và triển khai hoạt động phân loại chất thải từ hộ gia đình và cá nhân trên địa bàn, đảm bảo tuân thủ các quy định của Luật Bảo vệ Môi trường và các văn bản hướng dẫn thực hiện. Trong chi tiết, đề xuất các địa phương lưu ý các điểm sau:

- Thúc đẩy tái sử dụng và tái chế: Cần nhấn mạnh việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt để thúc đẩy tăng cường tái sử dụng và tái chế chất thải, giúp tận dụng tối đa giá trị và kéo dài vòng đời của sản phẩm và vật liệu.

- Khuyến khích tham gia chương trình tái chế: Hỗ trợ và khuyến khích cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân tham gia chương trình tái chế và xử lý chất thải theo quy định của pháp luật, nhằm giảm thiểu lượng chất thải cần xử lý.

- Phù hợp với hạ tầng và điều kiện tự nhiên: Phân loại chất thải rắn sinh hoạt cần phù hợp với hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường, công nghệ xử lý hiện có, điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội; và phải thích ứng với nội dung quản lý chất thải trong các quy hoạch cấp tỉnh, quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia.

- Nguồn lực tài chính: Đề xuất cân nhắc về nguồn lực tài chính của địa phương để hỗ trợ việc triển khai phân loại chất thải một cách hiệu quả.

Các tỉnh, thành phố được khuyến khích tổ chức tuyên truyền, phổ biến thông tin về việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt cho cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân. 

Bài viết liên quan: Thực hiện dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt cần điều kiện gì? Có phải xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư không?

Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.6162 hoặc qua email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!