Tự thú, đầu thú có phải tình tiết giảm nhẹ trong hình sự không ?

1. Các tình tiết giảm nhẹ trong hình sự.

Theo quy định tại Điều 51 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì các tình tiết sau đây là các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự như sau:

- Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;

Người phạm tội do thay đổi nhận thức trong quá trình phạm tội dẫn đến thay đổi hành vi hoặc tự ý ngăn chặn hành vi gây hại của mình dẫn đến mức độ hậu quả của tội phạm không còn như ban đầu.

- Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

Việc tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại có thể do bên gây thiệt hại và bên bị thiệt hại trao đổi thỏa thuận giá trị bồi thường, khắc phục hậu quả.

- Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

Dấu hiệu giới hạn phòng vệ chính đáng là căn cứ xem xét người có hành vi gây hại có là tội phạm hay không.

- Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;

- Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;

- Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;

- Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;

- Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

Trường hợp ít nghiêm trọng là tội danh được quy định có hình thức xử phạt cao nhất không vượt quá 03 năm tù.

- Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

- Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;

- Phạm tội do lạc hậu;

- Người phạm tội là phụ nữ có thai;

- Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;

- Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;

- Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;

- Người phạm tội tự thú;

- Người phạm tội thành khẩn khai báo hoặc ăn năn hối cải;

- Người phạm tội tích cực giúp đỡ các cơ quan có trách nhiệm phát hiện hoặc điều tra tội phạm;

- Người phạm tội đã lập công chuộc tội;

- Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;

- Người phạm tội là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ, người có công với cách mạng.

Lưu ý: Các tình tiết giảm nhẹ được quy định trong bộ luật hình sự là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt.

2. Tự thú, đầu thú có phải là tình tiết giảm nhẹ trong hình sự không?

Đầu thú là việc người phạm tội sau khi bị phát hiện đã tự nguyện ra trình diện và khai báo với cơ quan có thẩm quyền về hành vi phạm tội của mình. Còn tự thú là việc người phạm tội tự nguyện khai báo với cơ quan, tổ chức về hành vi phạm tội của mình trước khi tội phạm hoặc người phạm tội bị phát hiện. 

Đầu thú và tự thú đều là hành vi của người phạm tội đến khai báo với cơ quan có thẩm quyền về hành vi phạm tội của mình. Nhưng điểm khác nhau cơ bản là ở tính giai đoạn phát hiện hành vi phạm tội thì tự thú khi hành vi phạm tội đó chưa bị phát hiện còn đầu thú khi hành vi phạm tội đó đã được phát hiện.

Một trong những nguyên tắc khi xử lý đối với người phạm tội là nghiêm trị người phạm tội dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng và đặc biệt là khoan hồng đối với người tự thú, đầu thú, thành khẩn khai báo, tố giác đồng phạm, lập công chuộc tội, ăn năn, hối cải, tự nguyện sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại gây ra.

Mà theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án. Còn tự thú là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo điểm r khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Như vậy đối với tự thú người phạm tội sẽ được công nhận là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Còn đối với đầu thú cũng có thể được xem là tình tiết giảm nhẹ hình sự khi quyết định hình phạt nhưng phải được Tòa án công nhận và phải ghi rõ căn cứ tình tiết đầu thú là tình tiết giảm nhẹ trong bản án. Hay nói cách khác đối với tự thú người phạm tội sẽ đương nhiên được coi là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự còn với đầu thú muốn được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự sẽ phải được Tòa án xem xét và ghi rõ lý do đồng ý đầu thú là tình tiết giảm nhẹ hình sự trong bản án.

Ngoài ra, quý khách hàng có thể tham khảo thêm bài viết có cùng chủ đề tại địa chỉ sau: Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là gì?

3. Đầu thú, tự thú có được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Hành vi đầu thú cho thấy người có hành vi phạm tội có tư tưởng ăn năn hối cải, nhận thức được hành vi và lỗi của mình gây ra nên đã chủ động khai báo khi hành vi phạm tội bị phát hiện. Tự thú còn thể hiện mức độ ăn năn, day dứt của người phạm tội khi chưa bị phát hiện hành vi phạm tội của mình đã chủ động khai báo với cơ quan chức năng có thẩm quyền. Tự thú và đầu thú không chỉ góp phần làm rõ vấn đề của vụ án, đẩy nhanh quá trình giải quyết xử lý của các cơ quan, góp phần vào việc điều tra phòng chống tội phạm. Tự thú có thể được hưởng các chính sách khoan hồng của pháp luật phụ thuộc vào hậu quả, thái độ khai báo về hỗ trợ cơ quan chức năng trong quá trình điều tra. Xem xét vào mức độ và khả năng ảnh hưởng thì tự thú sẽ tốt hơn đầu thú và cả hai đều được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật nếu có căn cứ.

Miễn truy cứu trách nhiệm hình sự là việc người phạm tội không phải chịu trách nhiệm hình sự với hành vi phạm tội mà họ đã gây ra. Việc miễn truy cứu trách nhiệm hình sự được áp dụng khi xét thấy hành vi của người phạm tội không cần phải truy cứu trách nhiệm hình sự, không cần buộc người phạm tội phải chịu biện pháp cưỡng chế (hình phạt) mà vẫn đảm bảo được quy định của pháp luật, kết hợp giữa phòng chống, răn đe, giáo dục để người phạm tội sớm trở thành công dân tốt cho gia đình và xã hội.

Để được xem xét miễn truy cứu trách nhiệm hình sự thì người phạm tội phải có căn cứ miễn trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 29 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 như sau:

- Do có sự thay đổi quy định của pháp luật như trong quá trình tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.

- Khi có quyết định đại xá. Để có quyết định đại xá đòi hỏi người phạm tội phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện và phải được người có thẩm quyền quyết định cho đại xá.

Đây là hai trường hợp người phải tội được miễn trách nhiệm hình sự còn nếu người phạm tội thuộc các trường hợp dưới đây thì sẽ được xem xét có thể được miễn trách nhiệm hình sự như sau:

- Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử do chuyển biến của tình hình mà người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa;

- Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử, người phạm tội mắc bệnh hiểm nghèo dẫn đến không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội nữa;

- Người phạm tội tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có cống hiến đặc biệt, được Nhà nước và xã hội thừa nhận.

Người thực hiện tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng do vô ý gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm hoặc tài sản của người khác và được người bị hại hoặc người đại diện của người bị hại tự nguyện hòa giải và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.

Như vậy đối với miễn truy cứu trách nhiệm hình sự thì người tự thú trước khi hành vi phạm tội bị phát hiện đã chủ động đến khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm thì sẽ được xem xét miễn trách nhiệm hình sự. Còn đối với đầu thú theo quy định hiện nay thì việc đầu thú vẫn chưa được công nhận là một trong các căn cứ được miễn hoặc xem xét miễn trách nhiệm hình sự, tuy nhiên việc đầu thú của người phạm tội vẫn sẽ là căn cứ hữu hiệu giúp giảm nhẹ truy cứu trách nhiệm hình sự cho người phạm tội.

Trên đây là bài tư vấn của chúng tôi, mọi góp ý quý khách hàng xin vui lòng liên hệ số Hotline 1900.6162 hoặc địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được trao đổi.