Tác giả:: Mục lục bài viết
1. Vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong quản lý và sử dụng đất đai
Theo quy định tại khoản 1 Điều 19 Luật Đất đai 2024 thì vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong quản lý và sử dụng đất đai rất quan trọng, đóng góp vào việc xây dựng và giám sát các chính sách, pháp luật liên quan đến đất đai nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân và cộng đồng. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, với tư cách là tổ chức đại diện cho các tầng lớp nhân dân, có một số vai trò chủ yếu trong quản lý và sử dụng đất đai như sau:
- Tham gia xây dựng pháp luật về đất đai: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia tích cực vào quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai. Việc tham gia này giúp Mặt trận có thể phản ánh nguyện vọng và quyền lợi của nhân dân trong các chính sách, pháp luật về đất đai, đảm bảo tính công bằng và hợp lý trong việc quản lý và phân bổ tài nguyên đất đai. Mặt trận cũng đề xuất các ý kiến và giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định về quyền sử dụng đất, bảo vệ quyền lợi của người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp, nông dân, và các cộng đồng dễ bị tổn thương.
- Thực hiện phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản pháp luật: Một trong những vai trò quan trọng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là thực hiện phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản pháp luật về đất đai. Khi có các dự thảo liên quan đến luật đất đai, quy hoạch sử dụng đất, hoặc các dự án có sử dụng đất, Mặt trận sẽ tiến hành đánh giá tác động của các quy định này đối với cộng đồng và xã hội, đồng thời đưa ra các góp ý và phản biện để đảm bảo các chính sách không gây thiệt hại cho quyền lợi của người dân. Đây là một phần quan trọng của việc giám sát xã hội, bảo đảm sự minh bạch, công bằng trong việc ra quyết định về quản lý đất đai.
- Tham gia vào việc xem xét các dự án sử dụng đất: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng có vai trò trong việc xem xét, phản biện và giám sát các dự án có sử dụng đất, đặc biệt là các dự án do Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư. Điều này giúp đảm bảo rằng các dự án phát triển không chỉ phục vụ lợi ích kinh tế mà còn bảo vệ quyền lợi của cộng đồng, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến việc thu hồi đất, tái định cư, hoặc thay đổi mục đích sử dụng đất. Mặt trận đảm bảo rằng các dự án này không vi phạm quyền lợi của người dân và có sự đồng thuận từ cộng đồng.
- Giám sát thực hiện các chính sách và pháp luật về đất đai: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đóng vai trò giám sát việc thực thi các chính sách và pháp luật về đất đai tại các địa phương. Thông qua việc giám sát, Mặt trận giúp phát hiện các sai phạm trong việc quản lý đất đai, bảo vệ quyền lợi của người dân và góp phần vào việc thực hiện các chính sách phát triển đất đai một cách bền vững và công bằng.
Tóm lại, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là một tổ chức quan trọng trong việc tham gia xây dựng và giám sát các chính sách, pháp luật về đất đai. Vai trò của Mặt trận không chỉ là đảm bảo quyền lợi của người dân, mà còn đóng góp vào việc tạo dựng một hệ thống quản lý đất đai công bằng, minh bạch, và hiệu quả, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
2. Trách nhiệm cụ thể của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên
Theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 19 Luật Đất đai 2024 thì trách nhiệm cụ thể của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên trong quản lý và sử dụng đất đai được quy định rõ trong các nhiệm vụ và quyền hạn nhằm đảm bảo sự công bằng, minh bạch và hiệu quả trong việc thực thi chính sách đất đai. Các trách nhiệm này bao gồm:
- Tham gia xây dựng và phản biện pháp luật về đất đai: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có trách nhiệm tham gia vào quá trình xây dựng và phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản pháp luật về đất đai. Mặt trận cũng tham gia ý kiến đối với dự thảo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp địa phương và các dự án có sử dụng đất do cơ quan nhà nước như Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân quyết định. Điều này đảm bảo các chính sách, quy hoạch và dự án đất đai phù hợp với lợi ích của cộng đồng và người dân.
- Giám sát thu hồi đất, bồi thường và tái định cư: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên tham gia ý kiến và giám sát quá trình thu hồi đất, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và cưỡng chế khi thực hiện thu hồi đất. Việc giám sát này giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân bị ảnh hưởng, đặc biệt trong các trường hợp thu hồi đất để phát triển dự án công cộng hay kinh tế.
- Giám sát bảng giá đất: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có trách nhiệm tham gia giám sát quá trình xây dựng bảng giá đất và việc thực hiện bảng giá đất. Đây là một trong những công cụ quan trọng để xác định giá trị đất đai, từ đó đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong việc thu hồi, chuyển nhượng, hoặc sử dụng đất.
- Hòa giải tranh chấp đất đai: Mặt trận và các tổ chức thành viên có trách nhiệm tham gia hòa giải tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật. Việc hòa giải giúp giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp giữa các bên liên quan một cách hòa bình, tránh sự gia tăng của các vụ kiện tụng, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người dân trong các vấn đề đất đai.
- Giám sát thực hiện chính sách đất đai: Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên có vai trò giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến các vấn đề như thu hồi đất, trưng dụng đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất, và chuyển mục đích sử dụng đất. Giám sát này giúp đảm bảo các chính sách và quy trình thực thi đất đai diễn ra đúng đắn, minh bạch và công bằng.
- Tuyên truyền và phổ biến pháp luật về đất đai: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên có trách nhiệm tuyên truyền và phổ biến chính sách, pháp luật về đất đai đến nhân dân. Họ cần vận động người dân thực hiện và chấp hành tốt các quy định pháp luật về đất đai, tạo sự hiểu biết và nhận thức đúng đắn về quyền và nghĩa vụ trong việc sử dụng đất, từ đó giảm thiểu các vi phạm pháp luật và tạo sự đồng thuận trong cộng đồng.
Tóm lại, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát, phản biện và tuyên truyền các chính sách, pháp luật về đất đai, bảo vệ quyền lợi của người dân, đồng thời tham gia giải quyết các vấn đề liên quan đến quản lý đất đai và phát triển bền vững.
Điểm mới so với quy định trước đây:
Điều 19 của Luật Đất đai 2024 đã mở rộng và cụ thể hóa vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên trong việc quản lý và sử dụng đất đai so với Điều 198 của Luật Đất đai 2013. Điều này thể hiện qua việc Mặt trận không chỉ thực hiện quyền giám sát mà còn tham gia chủ động vào quá trình xây dựng pháp luật, phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản pháp luật về đất đai, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, cũng như các dự án có sử dụng đất.
Mặt trận cũng có trách nhiệm tham gia ý kiến về các vấn đề liên quan đến thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, và cưỡng chế thu hồi đất, đồng thời giám sát và tham gia xây dựng và thực hiện bảng giá đất. Điều này không chỉ giúp tăng cường tính minh bạch trong quản lý đất đai mà còn bảo vệ quyền lợi của người dân.
Ngoài ra, Mặt trận còn đóng vai trò quan trọng trong việc hòa giải tranh chấp đất đai, giám sát thực thi các chính sách đất đai và tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai đến cộng đồng, nhằm nâng cao nhận thức và đảm bảo việc chấp hành pháp luật đất đai của nhân dân. Những quy định này làm rõ hơn trách nhiệm và vai trò của Mặt trận Tổ quốc trong quản lý đất đai, không chỉ dừng lại ở việc giám sát mà còn mở rộng sang các hoạt động tham gia, phản biện và giám sát thực thi pháp luật, góp phần vào việc quản lý và phát triển bền vững đất đai.
3. Ý nghĩa của vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
Vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong quản lý đất đai có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo tính dân chủ, nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhân dân.
- Trước hết, Mặt trận Tổ quốc giúp tiếp thu ý kiến của nhân dân, tạo điều kiện cho người dân tham gia vào quá trình ra quyết định và thực thi các chính sách, qua đó đảm bảo tính dân chủ trong quản lý đất đai. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự minh bạch mà còn tạo ra sự đồng thuận trong xã hội.
- Thứ hai, với vai trò giám sát và phản biện xã hội, Mặt trận Tổ quốc góp phần làm cho công tác quản lý đất đai trở nên công khai, minh bạch hơn, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý đất đai, giảm thiểu các sai phạm và tiêu cực.
- Cuối cùng, Mặt trận Tổ quốc còn đóng vai trò bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhân dân, đặc biệt trong các vấn đề như thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, và tái định cư, giúp người dân được bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng trong suốt quá trình sử dụng đất.
Liên hệ: 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ, tư vấn pháp luật nhanh chóng.
