Vận đơn vô danh là gì? Bearer bill of lading nghĩa là gì?

1. Vận đơn được quy định như thế nào? 

Vận đơn hiện nay được quy định trong Bộ luật Dân sự năm 2015 và Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015, nhưng lại không có định nghĩa rõ ràng về loại vận đơn vô danh là gì. Tuy nhiên căn cứ trên những quy định tại hai bộ luật, chúng ta có thể hiểu vận đơn là một loại chứng từ vận chuyển trên đường biển hoặc đường bộ, đường hàng không. Vận đơn được xem là bằng chứng cho việc giao kết hợp đồng vận chuyển tài sản giữa các bên, là bằng chứng để chứng minh về việc người vận chuyển đã nhận được hàng hoá với số lượng, chủng loại, tình trạng được ghi trong vận đơn để vận chuyển đến nơi trả hàng. 

Trong pháp luật quốc tế, văn bản cơ sở về vận đơn là Công ước Bruxen ngày 25.8.1924, còn gọi là Công ước thống nhất một số quy tắc về vận đơn. Thông thường có các loại vận đơn sau:

- Vận đơn đích danh - loại ghi rõ tên người nhận hàng và người vận chuyển chỉ trả hàng cho người có lai lịch ghỉ rõ trên vận đơn

- Vận đơn theo lệnh - loại ghi rõ tên; người giao hàng hoặc những người do người giao hàng chỉ định sẽ phát lệnh trả hàng. Người vận chuyển chỉ được trả hàng một khi có lệnh của người được ghi tên trên vận đơn. Nếu vận đơn theo lệnh dụng giấy tờ giả mạo để nhập hoặc xuất được hàng hoặc để trốn được thuế... Việc buôn bán có thể là trực tiếp qua đường bộ, đường biển, đường không ghi rõ tên người phát lệnh trả hàng thì người giao hàng mặc nhiên được coi là người có quyền đó.

- Vận đơn xuất trình (còn gọi là vận đơn vô danh). Vận đơn không ghi rõ tên người nhận hàng hoặc người phát lệnh trả hàng. Người vận chuyển có quyển trả hàng cho người nào xuất trình được vận đơn

- Vận đơn suốt là vận đơn kí phát cho cả quả trình vận chuyển hàng hoá trong liên hiệp vận chuyển, tức là trong việc vận chuyển có sự tham gia của những người vận chuyển thuộc các loại hình khác nhau như đường biển, đường bộ, đường sông, đường không. Xem thêm:So sánh vận đơn chủ (Master B/L) và vận đơn thứ cấp (House B/L)?

2. Hiểu thế nào là vận đơn vô danh? 

Vận đơn sẽ được phân loại theo nhiều loại căn cứ vào các yếu tố. Theo đó căn cứ vào khả năng chuyển nhượng hay còn gọi là khả năng lưu thông, vận đơn được chia làm ba loại là vận đơn vô danh, vận đơn đích danh và vận đơn theo lệnh. Vận đơn vô danh (tên tiếng anh là bearer bill of lading) là một loại vận đơn đúng với cái tên của nó "vô danh", tức là sẽ không được ghi rõ tên người nhận hàng hoặc người phát lệnh trả hàng. Lúc này người nào xuất trình được vận đơn vô danh cho người vận chuyển giao hàng thì sẽ là người nhận hàng hợp pháp. Vì bản chất của vận đơn là đuọc chuyển nhượng bằng cách trao tay và không rõ người nhận ở đây là ai, nên việc sử dụng vận đơn này trong giao dịch thương mại quốc tế sẽ thường ít được áp dụng hơn vì tính rủi ro pháp lý của nó.  

Ngoài ra quý khách có thể tham khảo thêm bài viết: Các dạng ký phát vận đơn: Vận đơn đích danh, Vận đơn theo lệnh và Vận đơn vô danh

3. Nội dung của vận đơn vô danh và những ghi chú cần thiết

Theo quy định tại Điều 160 Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015 thì nội dung của vận đơn vô danh sẽ bao gồm những thông tin cơ bản sau đây: 

- Tên và trụ sở chính của người vận chuyển

- Tên của người giao hàng 

- Ghi rõ vận đơn được ký dưới dạng vận đơn vô danh 

- Tên tàu biển

- Tên hàng, mô tả đúng về chủng loại, kích thước, thể tích, số lượng đơn vị, trọng lượng hoặc giá trị hàng há, nếu xét thấy cần thiết 

- Mô tả tình trạng bên ngoài hoặc bao bì hàng hoá

- Ký, mã hiệu và đặc điểm nhận biết hàng hoá mà người giao hàng đã thông báo bằng văn bản trước khi bốc hàng lên tàu biển và được đánh dấu trên từng đơn vị hàng hoá hoặc bao bì 

- Giá dịch vụ vận chuyển và các khoản thu khác của người vận chuyển; phương thức thanh toán

- Nơi bốc hàng và cảng nhận hàng 

- Cảng trả hàng hoặc chỉ dẫn thời gian, địa điểm sẽ chỉ định cảnh trả hàng 

- Số bản vận đơn gốc đã ký phát cho người giao hàng 

- Thời điểm và địa điểm ký phát vận đơn

- Chữ ký của người vận chuyển hoặc thuyền trưởng hoặc đại diện khác có thẩm quyền của người vận chuyển

Trong trường hợp vận đơn vô danh nếu thiếu một hoặc một số thông tin nêu trên nhưng lại phù hợp với quy định tại Điều 148 Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015 thì sẽ không ảnh hưởng đến giá trị pháp lý của vận đơn. 

Việc ghi chú trong vận đơn vô danh cũng là một điều đáng lưu ý. Người vận chuyển có quyền ghi chú trong vận đơn nhận xét của mình nếu có nghi vấn về tình trạng bên ngoài hoặc bao bì hàng hóa. Người vận chuyển có quyền từ chối ghi trong vận đơn sự mô tả về hàng hóa, nếu có đủ căn cứ nghi ngờ tính chính xác về lời khai báo của người giao hàng ở thời điểm bốc hàng hoặc khi không có điều kiện xác minh. Người vận chuyển có quyền từ chối ghi trong vận đơn ký, mã hiệu hàng hóa, nếu chúng chưa được đánh dấu rõ ràng trên từng kiện hàng hoặc bao bì, bảo đảm dễ nhận thấy khi chuyến đi kết thúc. Trường hợp hàng hóa được đóng gói trước khi giao cho người vận chuyển thì người vận chuyển có quyền ghi vào vận đơn là không biết rõ nội dung bên trong. Người vận chuyển không chịu trách nhiệm bồi thường mất mát, hư hỏng hàng hóa hoặc tổn thất liên quan đến hàng hóa trong mọi trường hợp, nếu người giao hàng đã cố tình khai gian về chủng loại, giá trị của hàng hóa khi bốc hàng và khai báo đó đã được ghi nhận vào vận đơn. Xem thêm: Vận đơn là gì? Các tiêu chí phân loại và khái quát các loại vận đơn?

4. Chức năng của vận đơn vô danh

Vận đơn vô danh là bằng chứng xác nhận hợp đồng vận tải đã được ký kết và chỉ rõ nội dung của hợp đồng đó. Với chức năng này, nó xác định quan hệ pháp lý giữa người vận tải và người chủ hàng, mà trong đó, đặc biệt là quan hệ pháp lý giữa người vận tải và người nhận hàng. 

Mặt khác vận đơn vô danh còn được xem là biên lai của người vận tải xác nhận đã nhận hàng để chuyên chở. Người vận tải chỉ giao hàng cho người nào xuất trình trước tiên vận đơn đường biển hợp lệ mà họ đã ký phát ở cảng xếp hàng. Là chứng từ xác nhận quyền sở hữu đối với những hàng hóa đã ghi trên vận đơn. Với chức năng này, vận đơn là một loại giấy tờ có giá trị, được dùng để cầm cố, mua bán, chuyển nhượng. 

Tác dụng của vận đơn cũng được thể hiện ngay trong khái niệm như đã nêu ở mục 1 của bài viết. Theo đó vận đơn có những tác dụng sau: 

+ Vận đơn được dùng làm tài liệu đi kèm theo hóa đơn thương mại trong bộ chứng từ mà người bán sẽ gửi cho người mua (hoặc ngân hàng) để thanh toán tiền hàng

+ Vận đơn hàng hóa chính có tác dụng là căn cứ xác thực để nhận hàng, xác định số lượng hàng mà người bán sẽ gửi cho người mua và dựa vào đó để ghi sổ, thống kê, theo dõi xem người bán (người chuyên chở) đã hoặc không hoàn thành trách nhiệm như quy định trong hợp đồng mua bán ngoại thương (vận đơn)

+ Vận đơn đóng vai trò như một chứng từ để cầm cố, mua bán và thực hiện việc chuyển nhượng hàng hóa

+ Vận đơn cũng chính là chứng từ quan trọng trong bộ chứng từ khiếu nại người bảo hiểm hay những người khác có liên quan

+ Vận đơn là căn cứ xác định số lượng hàng hóa đã được người bán gửi cho người mua, dựa vào đó người ta thống kê, ghi sổ và theo dõi việc thực hiện hợp đồng

+ Vận đơn là căn cứ khai báo hải quan và làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa một cách nhanh chóng và thuận tiện nhất. Xem thêm: Vận đơn gốc (Original bill of lading) là gì? Thuật ngữ trên vận đơn

Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Vận đơn vô danh (Bearer bill of lading) là gì? do Công ty Luật Minh Khuê biên soạn và muốn gửi đến quý khách mang tính chất tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 19006162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc!    

Nếu quý khách có nhu cầu muốn báo phí dịch vụ, quý khách hãy vui lòng gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất. Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Minh Khuê xin trân trọng cảm ơn!