Các trường hợp bị thu hồi sổ đỏ đã được cấp theo quy định?

1. Các trường hợp bị thu hồi sổ đỏ đã được cấp theo quy định?

Thu hồi Giấy chứng nhận (sổ đỏ) là một quy trình pháp lý của Nhà nước để thu hồi quyền sử dụng đất của người dân hoặc tổ chức đã được cấp trước đó. Trường hợp bị thu hồi sổ đỏ có thể do mục đích quốc phòng an ninh, phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, vi phạm pháp luật về đất đai hoặc chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật.

Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất trên Giấy chứng nhận đã cấp:

- Trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng an ninh và thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì người sử dụng đất có nghĩa vụ nộp Giấy chứng nhận đã cấp trước khi được nhận tiền bồi thường, hỗ trợ theo quy định của pháp luật đất đai. Đồng thời, tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm thu Giấy chứng nhận đã cấp chuyển cho Văn phòng đăng ký đất đai để quản lý.

- Trường hợp Nhà nước thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai và thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người thì người sử dụng đất nộp Giấy chứng nhận đã cấp trước khi bàn giao đất cho Nhà nước, trừ trường hợp cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế. Tổ chức được giao nhiệm vụ thực hiện thu hồi đất có trách nhiệm thu Giấy chứng nhận đã cấp và chuyển cho Văn phòng đăng ký đất đai để quản lý.

Để cấp hoặc đổi Giấy chứng nhận, người sử dụng đất phải nộp Giấy chứng nhận đã cấp trước đó cùng với hồ sơ đề nghị và hồ sơ đăng ký biến động. Sau khi hoàn tất thủ tục cấp đổi và đăng ký biến động đất đai, Văn phòng đăng ký đất đai sẽ quản lý Giấy chứng nhận đã được cấp hoặc đổi. 

- Trường hợp cấp đổi Giấy chứng nhận mà phải cấp Giấy chứng nhận thì người sử dụng đất nộp Giấy chứng nhận đã cấp trước đây cùng với hồ sơ đề nghị cấp đổi Giấy chứng nhận, hồ sơ đăng ký biến động.

- Văn phòng đăng ký đất đai quản lý Giấy chứng nhận đã nộp sau khi kết thúc thủ tục cấp đổi, thủ tục đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất.

 Cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được yêu cầu khi người sử dụng đất hoặc chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai hoặc tài sản gắn liền với đất.

Việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định pháp luật về đất đai sẽ được áp dụng trong các trường hợp sau đây:

- Giấy chứng nhận đã được cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai.

- Tuy nhiên, nếu người được cấp Giấy chứng nhận đã thực hiện các thủ tục chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và đã được giải quyết theo quy định của pháp luật, Nhà nước sẽ không thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định pháp luật về đất đai.

Nếu việc cấp Giấy chứng nhận trái pháp luật gây ra thiệt hại, việc xử lý sẽ được thực hiện theo quyết định hoặc bản án của Tòa án nhân dân. Người vi phạm dẫn đến việc cấp Giấy chứng nhận trái pháp luật sẽ bị xử lý theo quy định tại Điều 206 và Điều 207 của Luật Đất đai năm 2013.

 Khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân đã được thi hành: Để thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp, chỉ có thể thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân đã được thi hành, trừ khi trường hợp đó rơi vào 04 trường hợp được quy định tại Điều 210 của Luật Đất đai 2013.

2. Không đồng ý với quyết định thu hồi sổ đỏ thì phải làm như thế nào?

Theo khoản 1 Điều 204 Luật Đất đai năm 2013, đối tượng khiếu nại đất đai là quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai, bao gồm các quyết định giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, quyết định bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, tái định cư và quyết định cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nếu người sử dụng đất hoặc chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không đồng ý với quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, thì họ có quyền khiếu nại. Trong trường hợp này, người dân có quyền khiếu nại Quyết định thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu có căn cứ cho rằng việc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền là trái pháp luật.

Nếu người dân quyết định khiếu nại, họ có thể nộp đơn kháng nghị lên cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định hoặc hành vi hành chính. Nếu cơ quan Nhà nước không giải quyết hoặc giải quyết không đúng thẩm quyền hoặc không đúng thủ tục, người khiếu nại có quyền tiếp tục khiếu nại lên cơ quan có thẩm quyền cao hơn. Nếu các biện pháp kháng nghị không giải quyết được tranh chấp, người dân có thể khởi kiện hoặc yêu cầu giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật.

3. Quy định về việc thu hồi sổ đỏ

3.1. Thu hồi Sổ đỏ khi thu hồi toàn bộ diện tích đất

Trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh hoặc để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, người sử dụng đất có nghĩa vụ nộp Sổ đỏ đã cấp trước khi được nhận tiền bồi thường hoặc hỗ trợ. Tổ chức nào được giao nhiệm vụ bồi thường và giải phóng mặt bằng thì phải thu Sổ đỏ đã cấp và chuyển cho Văn phòng đăng ký đất đai để quản lý.

Tuy nhiên, trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai hoặc do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, và có nguy cơ đe dọa tính mạng con người, người sử dụng đất phải nộp Sổ đỏ đã cấp trước khi bàn giao đất cho Nhà nước. Tổ chức được giao nhiệm vụ thực hiện thu hồi đất có trách nhiệm thu Sổ đỏ đã cấp và chuyển cho Văn phòng đăng ký đất đai để quản lý. Trừ trường hợp cá nhân sử dụng đất đã qua đời mà không có người thừa kế, thì không cần thu Sổ đỏ đã cấp.

3.2. Thu hồi Sổ đỏ khi đăng ký biến động

Khi có trường hợp cấp đổi Sổ đỏ đã cấp hoặc đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà cần phải cấp Sổ đỏ mới, thì người sử dụng đất có nghĩa vụ nộp Sổ đỏ đã cấp trước đó cùng với hồ sơ đề nghị cấp đổi Sổ đỏ hoặc hồ sơ đăng ký biến động tài sản. Đồng thời, người sử dụng đất cần phải nộp đầy đủ các giấy tờ liên quan đến việc cấp đổi Sổ đỏ hoặc đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất để chứng minh quyền sử dụng đất của mình. Việc này nhằm đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quá trình cấp đổi Sổ đỏ và đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất.

3.3.  Thu hồi Sổ đỏ trong trường hợp cấp không đúng quy định

Theo khoản 4 Điều 87 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 26 Điều 1 Nghị định 148/2020/NĐ-CP, quy định về thủ tục thu hồi Sổ đỏ đã cấp không đúng quy định của pháp luật như sau:

- Trong trường hợp Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai đã có bản án, quyết định có hiệu lực thi hành, trong đó có kết luận về việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp, việc thu hồi Giấy chứng nhận sẽ được thực hiện theo bản án, quyết định đó.

- Trong trường hợp cơ quan thanh tra có văn bản kết luận rằng Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định:

+ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét trường hợp này và nếu kết luận của cơ quan thanh tra là đúng, sẽ quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp.

+ Nếu xem xét, xác định rằng Giấy chứng nhận đã cấp đúng quy định của pháp luật, cơ quan nhà nước có trách nhiệm thông báo lại cho cơ quan thanh tra.

- Trong trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định:

+ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ tiến hành kiểm tra lại và thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do.

+ Sau đó, cơ quan nhà nước sẽ quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định.

- Nếu người sử dụng đất hoặc chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất phát hiện rằng Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định, họ có thể gửi kiến nghị bằng văn bản đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận.

+ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ kiểm tra và xem xét trường hợp này, và nếu xác định rằng Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định. 

Trong trường hợp Giấy chứng nhận đã bị thu hồi, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ thông báo cho người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất biết để có biện pháp xử lý kịp thời. Nếu người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không tuân thủ quyết định thu hồi Giấy chứng nhận, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ áp dụng biện pháp bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước và người dân. Các trường hợp vi phạm quy định về thu hồi Sổ đỏ sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật, đồng thời người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định của pháp luật về đất đai và Sổ đỏ để tránh các hậu quả không mong muốn.

Quý khách có nhu cầu tham khảo nội dung bài viết sau đây của công ty Luật Minh Khuê: Cơ quan nào cấp sổ đỏ? Đính chính, thu hồi sổ đỏ đã cấp được thực hiện như thế nào?

Trên đây là nội dung mà công ty Luật Minh Khuê  muốn gửi tới quý khách hàng. Nếu quý khách hàng có bất kỳ vướng mắc hay câu hỏi pháp lý khác thì vui lòng liên hệ Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline: 1900.6162 để được hỗ trợ giải đáp thắc mắc kịp thời. Xin trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý khách hàng!