Chưa đủ 18 tuổi có được đi làm thay không theo Bộ luật lao động?

Luật sư tư vấn:

1. Có được ký kết hợp đồng lao động với người dưới 18 tuổi không? 

Trước đây, căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 18 Bộ luật Lao động 2012 (đã hết hiệu lực, chỉ có giá trị tham khảo) về Nghĩa vụ giao kết hợp đồng lao động thì trước khi nhận người lao động vào làm việc, người sử dụng lao động và người lao động phải trực tiếp giao kết hợp đồng lao động.

Trong trường hợp người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì việc giao kết hợp đồng lao động phải được sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật của người lao động.

Hiện nay, Khoản 4 Điều 18 Bộ luật lao động năm 2019 người có thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động phía bên người lao động bao gồm những nhóm đối tượng sau đây: 

- Người từ đủ 18 tuổi trở lên; 

- Người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi, trường hợp sử dụng người lao động trong độ tuổi này thì cần phải văn bản đồng ý của người đại diện theo pháp luật của người lao động; 

- Người chưa đủ 15 tuổi, khi ký kết hợp đồng lao động với nhóm đối tượng này thì cần phải có người đại diện theo pháp luật của người lao động ký kết cùng ký kết với người lao động và người sử dụng lao động; 

- Những người lao động được những người lao động trong nhóm ủy quyền hợp pháp giao kết hợp đồng lao động. 

Như vậy căn cứ theo quy định nêu trên, hiện tại em đã gần 18 tuổi thì vẫn thuộc đối tượng được ký kết hợp đồng lao động, do đó em vẫn có thể tham gia lao động bình thường và vẫn được hưởng các chế độ của một người lao động bình thường. Tuy nhiên khi ký kết các hợp đồng lao động với công ty thì em phải có văn bản của người đại diện theo pháp luật (cha, mẹ) đồng ý cho việc xác lập quan hệ lao động với công ty. 

2. Quyền lợi của người lao động dưới 18 tuổi khi ký kết hợp đồng lao động

Căn cứ theo quy định tại điểm a, b Khoản 1 Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định về các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì người lao động mà làm việc cho người sử dụng lao động theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động không xác định thời hạn với thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên thì sẽ thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Ngoài ra hiện nay các quy định trong Luật bảo hiểm xã hội cũng không có bất cứ quy định nào giới hạn về độ tuổi tham gia bảo hiểm xã hội, do đó chỉ cần người lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì sẽ được công ty báo tăng bảo hiểm xã hội và tham gia bảo hiểm xã hội. 

Ngoài các chế độ liên quan đến bảo hiểm xã hội thì người lao động dưới 18 tuổi sẽ được hưởng các quyền và lợi ích như người lao động từ đủ 18 tuổi về các chế độ tiền lương, thưởng, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi,.....

3. Những nguyên tắc khi sử dụng người lao động dưới 18 tuổi

Bộ luật lao động năm 2019 quy định lao động chưa đủ 18 tuổi là lao động chưa thành thành niên, việc giao kết hợp đồng lao động với nhóm đối tượng lao động này người sử dụng lao động phải tuân thủ các nguyên tắc được pháp luật lao động quy định, cụ thể như sau: 

3.1 Những nguyên tắc chung khi sử dụng người lao động dưới 18 tuổi

Khi sử dụng người lao động chưa thành niên người sử dụng lao động phải đảm bảo đáp ứng những nguyên tắc được Điều 144 Bộ luật lao động năm 2019 quy định, cụ thể với những nguyên tắc như sau: 

- Khi sử dụng người lao động chưa đủ 18 tuổi thì người sử dụng lao động phải tham khảo ý kiến và được sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ người lao động khi giao kết hợp đồng lao động. 

- Trong quá trình làm việc người sử dụng lao động phải có trách nhiệm lập sổ theo dõi riêng với những người lao động chưa thành niên, trong sổ theo dõi phải bao gồm những nội dung sau: họ tên, ngày tháng năm sinh của người lao động, công việc hiện tại người lao động đang làm cho người sử dụng lao động và kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ của người lao động. Người sử dụng lao động phải có trách nhiệm lập, lưu giữ sổ và phải có trách nhiệm xuất trình khi các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền yêu cầu. 

- Người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người lao động dưới 18 tuổi làm những công việc phù hợp với sức khỏe để đảm bảo cho sự phát triển thể lực, trí lực và nhân cách của người lao động. Những công việc này sẽ phụ thuộc vào độ tuổi của người lao động và sẽ được quy định chi tiết tại Bộ luật lao động năm 2019 và Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH.

- Người sử dụng lao động phải có trách nhiệm quan tâm và chăm sóc đến người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình làm việc ở tại công ty và người sử dụng lao động cũng phải có trách nhiệm tạo các điều kiện, cơ hội để người lao động chưa thành niên trong công ty mình được tham gia học tập văn hóa, giáo dục nghề nghiệp và tham gia các khóa học đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề của người lao động. 

3.2 Nguyên tắc khi sử dụng người lao động dưới 15 tuổi làm việc 

Khi sử dụng người lao động dưới 15 tuổi làm việc người sử dụng lao động phải có trách nhiệm đáp ứng các điều kiện được quy định tại Điều 145 Bộ luật lao động năm 2019 và Điều 3, 4 Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH và phải đáp ứng thời giờ làm việc theo quy định tại Điều 146 Bộ luật lao động năm 2019, cụ thể như sau: 

- Người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người lao động dưới 15 tuổi, khi giao kết hợp đồng với người đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi thì phải có người đại diện theo pháp luật của người lao động cùng giao kết với người sử dụng lao động. Còn đối với người lao động chưa đủ 13 tuổi thì ngoài việc phải có người đại diện theo pháp luật ra thì người sử dụng lao động phải có trách nhiệm nộp hồ sơ đề nghị sử dụng người lao động chưa đủ 13 tuổi làm việc gửi tại Sở Lao động - Thương binh và xã hội nơi công ty đặt trụ sở, nếu người sử dụng lao động là cá nhân thì là Sở Lao động - Thương binh và xã hội nơi người sử dụng lao động đăng ký thường trú và phải được sự đồng ý của cơ quan này thì mới được giao kết hợp đồng lao động với người lao động dưới 13 tuổi. Trình tự đề nghị sử dụng người lao động dưới 13 tuổi được quy định cụ thể tại Điều 6, 7 Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH.

- Khi sử dụng người lao động dưới 15 tuổi làm việc thì thời gian làm việc của người lao động sẽ không được quá 04 giờ trong 01 ngày và không quá 20 giờ trong một tuần, người sử dụng lao động không được cho người lao động dưới 15 tuổi làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm. Trong quá trình làm việc người sử dụng lao động phải có trách nhiệm bảo đảm thời gian làm việc của người lao động sẽ không làm ảnh hưởng đến thời gian học tập của người lao động.

- Trong quá trình sử dụng người lao động thì người sử dụng lao động sẽ phải tuân thủ các quy định về khám sức khỏe định kỳ, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp đối với người lao động theo các quy định tại Luật an toàn vệ sinh lao động năm 2015. Người sử dụng lao động phải yêu cầu người lao động cung cấp giấy khám sức khỏe được cấp bởi các cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền để xác nhận người lao động chưa đủ 15 tuổi có sức khỏe phù hợp với điều kiện công việc dự định sẽ giao kết và người sử dụng lao động phải có trách nhiệm tổ chức việc khám sức khỏe cho người lao động ít nhất một lần trong 06 tháng.

- Người sử dụng lao động chỉ được phép sử dụng người lao động chưa đủ 13 tuổi làm việc đối với những công việc về các lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng những công việc này không gây tổn hại đến sự phát triển về thể lực, trí lực, nhân cách của người lao động.

- Người sử dụng lao động chỉ được phép sử dụng người lao động có độ tuổi từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi làm việc với những công việc thuộc danh mục những công việc nhẹ người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi được làm theo quy định tại Điều 8 và Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH. 

3.3 Nguyên tắc khi sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi làm việc

Khi sử người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi làm việc người sử dụng lao động phải đảm bảo đáp ứng về thời gian làm việc và các công việc được sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi theo quy định tại Khoản 2 Điều 146, Điều 147 và Điều 9 Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH, cụ thể: 

- Thời gian làm việc của người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi không được quá 08 giờ làm việc việc trong một ngày và không quá 40 giờ làm việc trong một tuần. Người sử dụng lao động chỉ được quyền sử dụng dụng nhóm đối tượng lao động này làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm với một số công việc nhất định được quy định theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành, cụ thể được ban hành tại Phụ lục V ban hành kèm theo Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH; 

- Người sử dụng lao động không được phép sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi làm những công việc sau đây: 

• Không sử dụng người lao động làm những công việc về mang, vác, nâng các vật năng mà các vật nặng này vượt quá thể trạng của người lao động; 
• Không được làm các công việc thuộc các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh những chất kích thích ví dụ như kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá hoặc các chất có tác động trực tiếp đến tinh thần hoặc những chất có khả năng gây nghiện; 
• Không được làm các công việc về sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển các loại hóa chất, các loại khí gas và các chất nổ có nguy hiểm; 
• Các công việc về bảo trì, bảo dưỡng các thiết bị, máy móc; 
• Các công việc phá dỡ các loại công trình xây dựng; 
• Các công việc về nấu, thổi, đúc, cán, dập và hàn các loại kim loại; 
• Các công việc liên quan đến việc phải lặn biển, đánh bắt thủy, hải sản xa bờ; 
• Một số các công việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi. Những công việc này được ghi nhận tại Phụ lục III ban hành kèm theo Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH. 

- Người sử dụng lao động không được phép sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi làm việc trong các môi trường làm việc như sau: 

• Không được sử dụng người lao động làm việc dưới nước dưới lòng đất và trong các hang động, đường hầm; 
• Không được sử dụng người lao động làm việc ở tại các công trình xây dựng; 
• Không sử dụng người lao động làm việc ở tại các cơ sở giết mổ gia súc; 
• Không sử dụng người lao động làm việc tại các sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, các cơ sở tắm hơi, các cơ sở xoa bóp; 
• Không sử dụng người lao động làm việc tại các địa điểm kinh doanh xổ số và các dịch vụ trò chơi điện tử;
• Không sử dụng người lao động làm việc tại những nơi làm việc có gây ảnh hưởng, tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi. Nơi làm việc này được quy định cụ thể tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH. 

Trên đây là nội dung Luật Minh Khuê đã sưu tầm và biên soạn. Trường hợp Quý khách hàng còn bất cứ vướng mắc gì về nội dung nêu trên Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp với bộ phận Luật sư tư vấn pháp luật lao động trực tuyến qua tổng đài, gọi ngay số: 1900.6162 để được hỗ trợ trực tiếp. Rất mong nhận được sự hợp tác từ Quý khách hàng. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!