Có mấy cấp độ rủi ro thiên tai? Mục đích phân cấp độ rủi ro thiên tai

1. Hiểu thế nào về rủi ro thiên tai?

Rủi ro thiên tai là một khái niệm quan trọng được đề cập trong Luật Phòng, chống thiên tai năm 2013 và các sửa đổi của nó như Luật Đê điều sửa đổi 2020. Định nghĩa về thiên tai trong luật lược bỏ những sự kiện tự nhiên bất thường có thể gây hậu quả nghiêm trọng đối với con người, tài sản, môi trường, điều kiện sống và hoạt động kinh tế - xã hội.

Theo quy định của Luật Phòng, chống thiên tai, thiên tai không chỉ bao gồm các hiện tượng như bão, áp thấp nhiệt đới, gió mạnh trên biển, lốc, sét, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt; sạt lở đất, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy hoặc hạn hán; nước dâng, xâm nhập mặn, nắng nóng, hạn hán, cháy rừng do tự nhiên, rét hại, mưa đá, sương mù, sương muối, động đất, sóng thần và các loại thiên tai khác.

Rủi ro thiên tai được định nghĩa là mức độ nguy cơ mà thiên tai có thể mang lại, gây ra những tổn thất về người, tài sản, môi trường, điều kiện sống và hoạt động kinh tế - xã hội. Điều này nắm bắt bản chất của việc đánh giá và dự báo nguy cơ của một sự kiện thiên tai cụ thể. Rủi ro không chỉ liên quan đến thiệt hại về mặt vật chất, mà còn bao gồm các yếu tố như an ninh, sức khỏe, và sự ổn định xã hội.

Việc hiểu rõ về rủi ro thiên tai là cực kỳ quan trọng để phát triển và triển khai các biện pháp phòng, chống thiên tai hiệu quả. Các chính sách và kế hoạch phòng, chống thiên tai cần được xây dựng dựa trên đánh giá rủi ro chính xác, giúp cộng đồng và chính quyền địa phương chuẩn bị tốt hơn cho những thách thức mà thiên tai có thể mang lại. Đồng thời, việc tăng cường nhận thức và đào tạo cộng đồng về rủi ro thiên tai cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng sự chuẩn bị và đề phòng cho những tình huống khẩn cấp

2. Có mấy cấp độ rủi ro do thiên tai gây ra và mục đích phân cấp là gì? 

Phân cấp độ rủi ro thiên tai là một hệ thống quan trọng trong quản lý và ứng phó với các tình huống khẩn cấp do thiên tai gây ra. Mục đích chính của việc phân cấp này là để tạo ra một khung hệ thống, giúp đánh giá và hiểu rõ mức độ nguy cơ từ thiên tai cụ thể và từ đó triển khai các biện pháp phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hiệu quả.

Theo quy định của Nghị định 66/2021/NĐ-CP, cấp độ rủi ro thiên tai được chia thành năm cấp tăng dần về mức độ rủi ro: Cấp độ 1 đến Cấp độ 5 (tình trạng khẩn cấp về thiên tai). Việc này giúp xác định rõ ràng mức độ nguy cơ từ thiên tai và cần thiết để có phản ứng và ứng phó kịp thời.

- Cấp 1 - Màu xanh dương nhạt (Rủi ro thấp): Đây là mức độ rủi ro thấp nhất, thường áp dụng cho các loại thiên tai có cường độ thấp và phạm vi ảnh hưởng hạn chế. Cộng đồng có thể tiếp tục hoạt động bình thường nhưng vẫn cần theo dõi thông tin cảnh báo.

- Cấp 2 - Màu vàng nhạt (Rủi ro trung bình): Mức rủi ro trung bình áp dụng cho những tình huống có cường độ và phạm vi ảnh hưởng tăng lên. Cộng đồng cần chuẩn bị và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, sẵn sàng đối phó với tình huống có thể xảy ra.

- Cấp 3 - Màu da cam (Rủi ro lớn): Mức rủi ro lớn được áp dụng khi thiên tai có khả năng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cộng đồng. Cần triển khai các biện pháp phòng ngừa và sẵn sàng ứng phó với tình huống khẩn cấp.

- Cấp 4 - Màu đỏ (Rủi ro rất lớn): Thiên tai ở mức độ rủi ro rất lớn có thể gây ra thiệt hại nặng nề và nguy cơ đe dọa đến tính mạng và tài sản. Cộng đồng cần thực hiện các biện pháp sơ tán và tăng cường đối phó.

- Cấp 5 - Màu tím (Rủi ro ở mức thảm họa):  Mức rủi ro cao nhất, chỉ áp dụng cho những tình huống mà thiên tai có thể gây ra thảm họa lớn. Cộng đồng cần thực hiện sơ tán và tất cả các biện pháp ứng phó có sẵn để giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ tính mạng.

Trong trường hợp hai hoặc nhiều thiên tai xảy ra đồng thời hoặc liên tiếp, cấp độ rủi ro có thể được điều chỉnh tăng lên 1 hoặc 2 cấp, phản ánh tác động của những sự kiện này. Điều này giúp tạo ra hệ thống cảnh báo linh hoạt và chính xác, hỗ trợ quá trình chuẩn bị và ứng phó của cộng đồng trước thách thức của thiên tai

Theo Điều 18 Luật Phòng, chống thiên tai 2013, cấp độ rủi ro thiên tai không chỉ là một con số trừu tượng mà là cơ sở cho nhiều quyết định quan trọng. Tiêu chí phân cấp độ rủi ro bao gồm cường độ hoặc mức độ nguy hiểm của thiên tai, phạm vi ảnh hưởng, và khả năng gây thiệt hại đến tính mạng, tài sản, công trình hạ tầng và môi trường. Những tiêu chí này không chỉ giúp xác định mức độ nguy cơ mà còn hỗ trợ quá trình lập kế hoạch và triển khai biện pháp ứng phó.

Thủ tướng Chính phủ chịu trách nhiệm quy định chi tiết về cấp độ rủi ro thiên tai, đồng thời cũng chịu trách nhiệm về việc chỉ đạo các hoạt động cảnh báo, chỉ huy và ứng phó dựa trên cấp độ rủi ro đang diễn ra. Việc này không chỉ làm tăng cường khả năng đối phó với thiên tai mà còn giúp bảo vệ tính mạng, tài sản và môi trường một cách hiệu quả nhất

Như vậy, rủi ro thiên tai được phân thành 05 cấp tăng dần về mức độ rủi ro, bao gồm: Cấp độ 1, cấp độ 2, cấp độ 3, cấp độ 4 và cấp độ 5 (tình trạng khẩn cấp về thiên tai) và mục đích phân cấp độ rủi ro thiên tai sẽ là cơ sở cho việc cảnh báo, chỉ đạo, chỉ huy, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai

3. Nội dung đánh giá, xác định, phân vùng rủi ro thiên tai bao gồm những gì?

Hoạt động xác định, đánh giá, phân vùng rủi ro thiên tai, theo dõi, giám sát thiên tai là một quy trình quan trọng đối với hệ thống phòng, chống thiên tai, nhằm nâng cao khả năng dự báo, cảnh báo, và ứng phó với các sự kiện tự nhiên đe dọa. Điều này được chi tiết rõ trong Điều 17 Luật Phòng, chống thiên tai 2013, được sửa đổi bởi khoản 24 Điều 1 Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều sửa đổi 2020.

Quan trắc và thu thập thông tin: Hoạt động này bao gồm việc quan trắc, thu thập, và cập nhật thông tin từ các hệ thống quan trắc. Các thông số như áp suất không khí, nhiệt độ, mực nước, tốc độ gió, và các dữ liệu liên quan đến thiên tai khác được thu thập để tạo ra một bức tranh toàn diện về tình hình thời tiết và môi trường.

Xử lý thông tin và xây dựng cơ sở dữ liệu: Sau khi thu thập, thông tin sẽ được xử lý, giám sát và tổng hợp. Các cơ sở dữ liệu về thiên tai được xây dựng để lưu trữ thông tin và tạo điều kiện cho việc phân tích và đánh giá rủi ro.

Đánh giá rủi ro và phân vùng: Hoạt động này đặt trọng điểm vào việc đánh giá rủi ro từ thiên tai dựa trên thông tin thu thập được. Các chuyên gia sẽ đánh giá cường độ, phạm vi ảnh hưởng và khả năng gây thiệt hại đến tính mạng, tài sản, công trình hạ tầng và môi trường.

Lập bản đồ cảnh báo thiên tai:

Dựa trên đánh giá rủi ro, các bản đồ cảnh báo thiên tai sẽ được lập để thông báo về mức độ nguy cơ và hướng dẫn cư dân và cơ quan quản lý về biện pháp phòng ngừa.

Cung cấp thông tin:

Hoạt động này chịu trách nhiệm cung cấp đầy đủ và kịp thời thông tin về thiên tai cho Ban chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai, các bộ, cơ quan ngang bộ và địa phương. Thông tin này là cơ sở cho quyết định và hướng dẫn trong việc triển khai hoạt động phòng, chống thiên tai.

Bộ Tài nguyên và Môi trường, cùng với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, được giao trách nhiệm thực hiện các hoạt động này, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và cập nhật thông tin liên quan đến thiên tai để đảm bảo sự an toàn và sẵn sàng trong mọi tình huống khẩn cấp

Bài viết liên quan: Quy định thực hiện xác định, đánh giá và phân vùng rủi ro thiên tai

Liên hệ đến hotline 19006162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn